Holocaust wopominali

póndźela, 27. januara 2020 spisane wot:

Zarjadowanje w bywšim němskim zaničowanskim lěhwje Auschwitz

Berlin/Waršawa (dpa/SN). W bywšim nacistiskim zaničowanskim lěhwje Ausch­witz wopominachu dźensa wuswobodźenje lěhwa runje před 75 lětami a miliony woporow holocausta. Na zarjadowanju njedaloko Krakowa wobdźělichu so delegacije z něhdźe 50 krajow a 200 přežiwjenych. Mjez hosćimi w Ausch­witzu běštaj mjez druhim israelski prezident Reuven Rivlin a němski zwjazkowy prezident Frank-Walter Steinmeier. Swjedźenski rěčnik bě pólski statny prezident Andrzej Duda. Tež štyrjo bywši jeći lěhwa su na zarjadowanju porěčeli.

Dale po synodalnym puću

póndźela, 27. januara 2020 spisane wot:

Drježdźany-Mišno (B/SN). Wot 30. januara do 1. februara schadźuje so prěnja wulka zhromadźizna z 200 delegatami w Frankfurće nad Mohanom, zo bychu wo tak mjenowanym synodalnym puću wuradźowali. Mjez nimi budźe tež pjeć synodalow z biskopstwa Drježdźany-Miš­no. Biskop Heinrich Timmerevers je so z listom na katolikow wobroćił, w kotrymž zaměr, po synodalnym puću kro­čić­, wuraznje podpěruje. Zdobom wón wěriwych namołwja, zapodać swoje měnjenja a namjety pod www.synodalerweg.de.

Chórowy swjedźeń

Lipsk (B/SN). Na němski chórowy swjedźeń w Lipsku wočakuja wot 30. apryla do 3. meje wjace hač 450 swětnych a cyrkwinskich chórow z něhdźe 15 000 spěwarjemi. Woni budu na stach kon­certach, Božich mšach a w socialnych domach­ wustupować a chórowe wubě­dźowanje prezentować, kaž zarjadowar připowědźi. Chórowy swjedźeń wotměwa so wot 2008 kóžde štyri lěta, a Němski chórowy zwjazk jón wuhotuje. Nimo wulkotnych koncertow budźe tež zaso tójšto zarjadowanjow za sobuspěwanje. Prezident Němskeho chóroweho zwjazka je Christian Wulff, něhdyši zwjazkowy prezident.

Zalětnjenje je problem

Chcedźa sej Boltona skazać

póndźela, 27. januara 2020 spisane wot:

Washington (dpa/SN). W procesu wotsadźenja prezidenta USA Donalda Trumpa dla su zastupnicy wobskóržby swoje žadanje potwjerdźili, bywšeho narodneho wěstotneho poradźowarja prezidenta Johna Boltona před tribunal skazać. Pozadk je rozprawa nowinarjow po wurězkach z manuskripta bórze wuchadźaceje knihi Boltona. W njej Bolton rysuje, kak je Trump wukazał wojersku pomoc Ukrainje tak dołho blokować, doniž njejsu w Kijewje žadanje Trumpa spjelnili.

Mjezu k Chinje zawrěli

Peking (dpa/SN). Bojo so rozšěrjenja noweje chorosće płucow do kraja je Mongolska swoju mjezu k Chinje zawrěła. Wot dźensnišeho su wšitke pomjezne přechody za jězdźidła a pěškow zawrjene, zdźěli mongolska powěsćernja Montsame. Dotal nimaja w kraju hišće žane pady chorosće. Dokelž pak je Mongolska jako susod Chiny wulkemu strachej wustajena, je hač do 2. měrca hnydom tež wšitke kubłanišća zawrěć dała.

Rakety na pósłanstwo USA

Kónc brunicy šansa a strach

póndźela, 27. januara 2020 spisane wot:

Budyšin (dpa/SN). Domowina widźi w zwisku ze skónčenjom zmilinjenja brunicy šansy, ale tež strachi za Łužiskich Serbow. „Mnozy so boja, zo powjedźe strukturna změna k hospodarskim łamkam, kaž smy tajke spočatk 90tych lět hižo­ raz dožiwili“, rjekny předsyda Domowiny Dawid Statnik powěsćerni dpa. Na jednym boku je zwjeselace, zo žane dalše wsy wuhla dla wjace njewotbagruja. „Na tamnym boku dźe wo dźěłowe městna, wo hospodarsku móc a wo přichod regiona. Kónčina ma žiwjenja­hódna wostać. Strukturna změna njesmě na kóšty Serbow hić“, sej Statnik žada.

„Chcemy-li strukturnu změnu jako šansu wobhladować, na něšto noweho so zwažić a na přichod so wusměrić, potom měli Serbow jako kulturne bohatstwo regiona zapřijeć. Ludźo dyrbjeli šansu dóstać, swoju identitu zachować“, Statnik potwjerdźa. Pjenjezy, kotrež je stat w zwisku ze strukturnej změnu přilubił, dyrbjeli tež na dobro serbskeje rěče a kultury a za identitu nałožić.

200 milionow eurow přidatnje

póndźela, 27. januara 2020 spisane wot:
Oberwiesenthal (dpa/SN). Wjace studijnych městnow za lěkarjow a wučerjow, inwesticije do škita klimy a slědźenja – nowe sakske knježerstwo CDU, Zelenych a SPD je na swojej klawsurje w rudnohórskim Oberwiesenthalu hnydomny program „Start 2020“ wobzamknyło. Za to chcedźa přidatnje k aktualnemu dwójnemu etatej 220 milionow eurow nałožić a něhdźe 170 projektow spěchować. Tak chcedźa to zachować, štož je so jako dobre­ wopokazało. Zdobom chcedźa so na nowe předewzaća zwažić a je z ludźimi zwjazać, kaž ministerski prezident Michael­ Kretschmer (CDU) připowědźi. K tomu słušeja inwesticiske rozsudy za přichod, zo by Sakska swój wužitk z nowych technologijow měła a zo móhli nowe dźěłowe městna nastać. W tym zwisku chcedźa ideje wobydlerjow a zamołwitych w komunach zwoprawdźić. Planowanej stej mjez druhim natwar digitalneje agentury a wutwar bliskowobchada. 15 milionow eurow nałoža přidatnje za dróho­twar. Dalše ćežišćo su inteligentne wobchadne systemy na zakładźe wodźika.

Salvini podležał

póndźela, 27. januara 2020 spisane wot:
Rom (dpa/SN). Nawoda italskeje opozi­cije Matteo Salvini je ze swojej prawi­carskopopulistiskej stronu Lega wažne regionalne wólby w Italskej po wuličenju nimale wšitkich hłosow přěhrał. W regionje Emilia-Romagna je kandidatka Lega­ Lucia Borgonzoni wčera z 43,6 procentami kandidatej socialdemokratow podležała. Stefano Bonaccini móžeše so z 51,4 procentami přećiwo njej přesadźić. Wólby běchu wažny test za naraženu knježacu koaliciju hibanja Pjeć hwězdow a socialdemokratow w Romje.

To a tamne (27.01.20)

póndźela, 27. januara 2020 spisane wot:

Z wosebitej kanonu su wčera hodowne štomy přez Kaselske Friedrichowe naměsto třěleli. Bě to dźěl wuměłskeje instalacije Leona de Bruijne. Nižozemski wuměłc wěnuje so we wustajeńcach stajnje zaso na žortne wašnje „zaničowanskemu potencialej“ swojich kinetiskich mašinow. „Kanona hodownych štomow“ so tuž wulkotnje do toho wobłuka hodźi, wón přeradźi. Kanona móže jědle a šmrěki hač do 60 metrow daloko třěleć.

Přemučny a přepjany bě šofer wosoboweho awta před hosćencom za spěšnojědźe w Geseke pola Paderborna: Jako chcyše sobudźěłaćer hosćenca skazanku při woknje přijimować, muž za wodźidłom awta spaše. Jako bě jědź krótko po tym spřihotowana, bě sej tón znowa wusnył. Přiwołana policija wšak zwěsći na to porjadnu alkoholowu „chorhojčku“ a je šoferej nablaku jězbnu dowolnosć sćazała.

Zarjadnistwo zlemjene

pjatk, 24. januara 2020 spisane wot:

Podstupim (dpa/SN). Po cyberowym nadpadźe hackerow njeje měšćanske zarjadnistwo stolicy Braniborskeje Podstupima internetnje docpějomne. Dalše komuny nimaja tohorunja internetny kaž tež telefoniski zwisk do zjawnosće. Nje­znaći běchu spytali so do syće zarjadnistwa zadobyć a interne daty wotwołać. Wobydlerjam wunjese ataka přidatne wobćežnosće: Zarjad za přizjewjenje jězdźidłow njeje dźěłakmany runje tak kaž wobydlerski běrow. Wěrowanja pak su dale móžne.

Miliony ludźi izolowane

Peking (dpa/SN). Bojo so dalšeho rozšěrjenja noweje chorosće płucow w Chinje su tam mjeztym wjace hač 43 milionow wobydlerjow izolowali. Tež w metropolomaj Yichang ze štyrjomi milionami a Tianmen z 1,7 mio. wobydlerjow stej železniski a bliskowobchad přetorhnjenej, zamołwići zdźěleja. Mjeztym je ličba wobkrućenych infekcijow na 900 roz­rostła, 26 ludźi je dotal zemrěło. Wirus je so tež hižo w druhich krajach jewił.

Trump ma měrowy plan

Sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU, naprawo) je wčera we Wojerecach zhromadnje ze statnej ministerku za socialne­ naležnosće Petru Köpping (SPD, srjedźa) nowej wuchodosakskej Syći za bój přećiwo parkinsonowej chorosći PANOS spěchowanski šek 6,8 milionow eurow přepodał. Něhdźe 500 wot chorosće potrjechenych bě do Łužiskeje hale přichwatało. Fachowcy­ z toho wuchadźeja, zo so ličba na parkinson schorjenych přichodne dźesać lět podwoji. Foto: Gernot Menzel

Merkel pola Erdoğana

pjatk, 24. januara 2020 spisane wot:
Berlin/Istanbul (dpa/SN). Zwjazkowa kanclerka Angela Merkel (CDU) zetka so dźensa w Istanbulu z turkowskim prezidentom Recepom Tayyipom Erdoğanom. Temy rozmołwy běchu aktualne mjezynarodne a bilateralne prašenja. Jedne z ćežišćow bě politika ćěkancam napřećo. Wopyt w Němskej dokładnje wobkedź­buja. Zapósłanc Zelenych Cem Özdemir namołwješe, so wudrěwanjam Erdoğana nastupajo ćěkancow spjećować. „Dyrbimy so zhromadnje z europskimi part­nerami na to nastajić, zo Erdoğan w běhu lěta cyle zaměrnje wjace ćěkancow do Europy­ sćele, zo by liberalne demokratije dale wosłabił. Słaba Europa je jemu najlěpša powěsć.“ Europa dyrbi zhromadnje jednać, sej Özdemir žada.

Serbska debata

nowostki LND