Pólski prezident Duda dweju politikarjow znowa wobhnadźił

Waršawa. Dosć turbulentny a napjaty bě minjeny politiski tydźeń w Pólskej. Za­počał bě so tón wutoru: Politikarjej hač do oktobra 2023 knježaceje strony Prawo a sprawnosć (PiS) Mariusz Kamiński a Maciej Wąsik smědźeštaj po dwěmaj tydźenjomaj jastwo wopušćić. Dźeń po tym witaše jeju pre­zident Andrzej Duda z wutrobnym wob­jimanjom w prezidentskim palasće. Duda bě wobeju znowa wobhnadźił. Kamińskeho a Wąsika běchu spočatk januara w prezidentskim palasće zajeli, dokalž běštaj sej wućeknyłoj. W jastwje zahaji­štaj hłodowy stawk. Zwada wo politi­karjow bě wot toho časa centralny dypk rozestajenjow mjez zastupnikami bywšeho narodno-konserwatiwneho knježerstwa a nowym knježerstwom ministerskeho prezidenta Donalda Tuska.

Skoro dwanaće hodźin rěčał

srjeda, 24. januara 2024 spisane wot:

Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej

Praha. Zawjedźenje eura je stajnje hišće aktualna tema w susodnym kraju. Skoro 70 procentow Čechow wotpokazuje zhromadnu europsku měnu, zwěsći Čěski rozhłós minjeny kónc tydźenja. Nimo toho přeje sej 60 procentow naprašowanych referendum w zwisku ze zawjedźenjom noweje měny.

Měsac po grawoćiwej třěleńcy na Karlowej uniwersiće je twarjenje na Palachowym naměsće zdźěla zaso za zjawnosć přistupne – a to wšědnje, jenož někotre hodźiny. W domje maja so wosebje hudźbne zarjadowanja wotměć. Zastupjerjo uniwersity zdźělichu Čěskej nowinarskej agenturje ČTK, zo chcedźa ze swojim rozsudom zaso puć do wšědneho žiwjenja na kubłanišću namakać.

Duda pola EU wuspěch njeměł

pjatk, 19. januara 2024 spisane wot:

Bywša knježaca strona PiS so nowym poměram w Pólskej raznje wobara

Waršawa. W towaršnosći Pólskeje knježi njeměr, kiž je z nastupom noweho knježerstwa Donalda Tuska wudyrił. Dotal knježaca narodno-konserwatiwna strona Prawo a sprawnosć (PiS) so ze wšěmi srědkami tomu wobara, zo dyrbi swoju móc spušćić. Widźomna platforma tohole spjećowanja je parlament. Zapósłancy PiS reaguja tam wosebje na zajeće swojeju politikarjow, bywšeho nutřkowneho ministra Mariusza Kamińskeho a toho zastupnika Macieja Wąsika. Sudnistwo bě něhdyšeju wojowarjow přećiwo korup­ciji, njelegalnymi srědkow dla k jastwu dweju lět zasudźiło. Po zajeću dochadźa w sejmje stajnje zaso k njerjanym scenam, hdyž sej zapósłancy PiS wótře a agresiwnje­ jeju pušćenje žadaja, wumjetujo Tuskej ranjenje zakonjow. Na městnje, hdźež staj Kamiński a Wąsik w sejmje sedźałoj, stejitej wotnětka plakataj z jeju portretomaj. Na tribunje wopytowarjow sedźeštej njedawno mandźelskej.

Prezident Pavel w Israelu

srjeda, 17. januara 2024 spisane wot:

Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej

Praha. Regionalny zwjazk křesćanskich demokratow w Čěskich Budějovicach planuje ručež móžno stronski zjězd ministra Jurački dla. Juračka bě za čas atentata na Karlowej uniwersiće z přistajenymi a hosćimi ministerstwa za dźěło a socialne adwentničku swjećił, hačrunjež bě wo třěleńcy na kubłanišću wědźał. Po měnjenju južno-čěskich křesćanskich demokratow je wječork ministra reputaciju strony jara zeškodźił. Juračka zdźěli minjeny pjatk, zo ma strona prawo zetkanje spřihotować, na tamnym boku pak naspomni, zo běchu so na termin w oktobru dojednali. Minjenu wutoru bě wjednistwo křesćanskich demokratow swojich čłonow informowało, zo budźe Juračku nadal podpěrować. Minister sam bě so w zjawnym lisće pola swojich kolegow zamołwił.

Ludźo protestuja

pjatk, 12. januara 2024 spisane wot:
Bratislava (dpa/SN). Tysacy ludźi su wčera wječor přećiwo wot kónc oktobra skutkowacemu słowakskemu knježerstwu ministerskeho prezidenta Roberta Fica demonstrowali. Wot opozicije organizowany protest měri so přećiwo planowanemu wotstronjenju za organizowanu kriminalitu a politiske złóstnistwa zamołwiteho wosebiteho statneho rěčnistwa USP. Ficej wumjetuja korupciju.

Prezident pomhać njemóhł

pjatk, 12. januara 2024 spisane wot:

Zajeće dweju politikarjow PiS zbudźa w Pólskej dale politisku zwadu

Waršawa. Pólska tči tele dny w politiskej krizy, kajkuž ju kraj minjene lětdźesatki wjace dožiwił njeje. Mnozy widźa samo strach namócnosćow. Konflikt pokazuje předewšěm bój wo móc mjez dotal knježacej narodno-konserwatiwnej stronu PiS z předsydu Jarosławom Kaczyńskim na čole a nowym knježerstwom ministerskeho prezidenta Donalda Tuska.

Kaczyński bě swojich přiwisnikow wčera na demonstraciju přećiwo nowemu knježerstwu do Waršawy zwołał. Hrožacych namócnosćow dla je maršal sejma Szymon Hołownia nuznje trěbne posedźenje parlamenta wo etaće za lěto 2024 chcyjo nochcyjo na přichodny tydźeń přestorčił.

Někotre čěske mysle k słowu lěta

štwórtk, 11. januara 2024 spisane wot:

Tak smy zaso hornjoserbske słowo lěta namakali. Tute hłosowanje so mi jara lubi, to je wašnje, ludźi z rěču zwjazować. Njeznaju pak dołhodobne wuslědki: Kóžde lěto namakaja so dwanaće słowow, ale wužiwaja je ludźo woprawdźe? Dopomina so hišće něchtó na sobukandidatow šmóratka? Ja nic. A wužiwa so šmóratko aktiwnje w rěči? W nowinach to widźu, w swojej generaciji štyrcećilětnych to słyšu, ale ći młódši to – kaž je mi přećel z tamneje generacije wujasnił – njepraja. Ale o.k., šmóratko je nowe słowo za nowu realitu. Dobyćer 2021 běchu běrneple, štož je jenož žort wostał. Nó haj, to wšo lěpje znajeće hač ja. Ale zašłej dwě lěće stej za mnje-Čecha hižo zajimawšej:

Zajeće w prezidentskim palasće

srjeda, 10. januara 2024 spisane wot:

Waršawa (dpa/SN). Policija je w Pólskej dweju wot sudnistwa zasudźeneju zapósłancow a něhdyšeju čłonow wotwoleneho knježerstwa PiS zajała. Wobaj běštaj sej do toho do prezidentskeho palasta wućeknyłoj. Policija je wobeju w palasće zajała. Prezident Andrzej Duda, kiž pochadźa z rjadow PiS, bě dopołdnja bywšeho nutřkowneho ministra Mariusza Kaminskeho a toho statneho sekretara Macieja Wasika w prezidentskim palasće přijał, ­jako chcyše policija jeju do jastwa dowjezć. Waršawske sudnistwo bě wobeju w decembru znjewužiwanja zastojnstwa dla k jastwu dweju lět zasudźiło. Nětko měještaj swoje chłostanje nastupić.

Ministerski prezident Donald Tusk statnemu prezidentej Andrzejej Dudźe wumjetuje, zo je zajeće politikarjow haćić spytał. „Apeluju na Was, knježe prezidento, skónčće tutón spektakl, kotryž móže nas do strašneje situacije wjesć“, rjekny Tusk we Waršawje. Wón warno­waše Dudu a předsydu PiS Jarosława ­Kaczyńskeho, zo změjetaj so za swoje zadźerženje zamołwić. Duda porno tomu je sej wěsty, zo jemu zastojnstwo dowola, wusud sudnistwa ignorować.

Referendum eura dla

srjeda, 10. januara 2024 spisane wot:

Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej

Praha. Češa měli w referendumje wo zawjedźenju eura wothłosować, dokelž je to demokratiski srědk, kotryž wobkedźbuje měnjenja ludźi, přeje sej Alena Schillerová, bywša financna ministerka ze strony ANO. Politikarka skedźbni na naprašowanje Centruma slědźenja za měnjenjemi z lońšeho junija, w kotrymž běchu so tři štwórćiny wobydlerjow přećiwo nowej měnje wuprajili. „Euro njeje tema w našej stronje. Budźemy wojować za čěsku krónu, dokelž je sylna měna“, je sej Schillerová wěsta. Zdobom podšmórny, zo maja někotre kraje europasma rozdźělny hospodarski a płaćenski niwow a zo su bóle zadołžene hač Čěska.

Wuspěšny apel zwěrjatownje

wutora, 09. januara 2024 spisane wot:

Waršawa (dpa/SN). Naležna próstwa zwěrjatownje w Pólskej wo pomoc hladajo na bližacu so žołmu šćipateje zymy je 120 psam nachwilnje nowe doma wu­njesła. Pomocnicy su wot wuspěcha ­„Akcije zyma“ přemóženi, sćelak TVN24 njedźelu rozprawješe. Hodźiny dołho ­běchu ludźo kónc tydźenja před zwěrjatownju w Krakowje w dołhich rynkach čakali, zo bychu sej psa wotewzali. Wšitke psy su ćopły přebytk namakali, rjekny zastupowaca nawodnica zwěrjatownje Małgorzata Paletko sćelakej.

Juh Pólskeje bědźi so tuchwilu ze žołmu zymy. W nocy móža temperatury z městnami hač na minus 16 stopnjow spadnyć. Hižo minjeny pjatk bě dom zwěrjatow KTOZ w Krakowje w socialnych medijach wo pomoc prosył. „Dokelž bydla někotre z našich zwěrjatow we wotewrjenych klětkach, dyrbimy je nuznje w ćopłych rumnosćach zaměstnić. Móžnosće zwěrjatownje pak su wokomiknje wučerpane“, zamołwići informowachu. Njedźelu wječor zdźělichu, zo su wšitke psy pola ludźi priwatnje zaměstnić móhli. „Smy njesměrnje dźakowni a hnući“, zwěrjatownja piše.

nowostki LND