Nowej atrakciji w „Chróšćan kołću“
Wosrjedź oktobra přewjedźe skupina Chróšćanskeje pěstowarnje z mjenom ,,wišnina“ wosebitu akciju. Starši a dźěći skupiny wutworichu na zahrodźe pěstowarnje wučbnu šćežku čućow a zmysłow. Kóždy wotdźěl šćežki je z hinašej maćiznu pjelnjeny. Tak su to kamjenje, split, drjewo, pěsk, hable abo roły z plastiki a wšelake maty. Zaměr bosyběhanja po šćežce je sej tak noze masěrować a na tamnej stronje maćizny začuwać. Drjewo za wotdźělenje a wobrubjenje šćežki je firma Garten Art Měrćina Krala z Pančic-Kukowa dariła. Na spočatku a kóncu šćežki pak su starši brězy sadźili, kotrež maja dźěćom w lěću chłódk spožčić.
Nazymske pućowanske wjeselo
Tekst a foće: Štefan Paška
Dospołny spektrum žiwjenja
Moler a lěkar dr. Dietmar Wappler – Přemjeznik mjez wuchodom a zapadom
Prózdne kožane křesło w ateljeju, nad nim chětro realistisce molowany pendant, wobě mócnej a čornej. Ćmowe křesło na płachće, wot Dietmara Wapplera w lěće 1978 stworjene, bě molerjej wjace hač jenož prosty mebl a reprezentowaše ćežmo a pustotu, kajkuž smjerć čłowjeka zawostaja.
Zwjazk wukonja njesprócniwe sportowe
Serbski Sokoł woswjeći 9. nowembra
Wo Serbskim Sokole zhonich prěni raz wobšěrnje jako student w čitanjach prof. dr. Jana Brankačka na Lipšćanskej uniwersiće. Běch hnydom zahorjeny wo skutkowanju sportoweho towarstwa. Tuž rozsudźich so na kóncu swojeho studija slawistiki 1968/69 diplomowe dźěło napisać wo temje „Zur Geschichte der sorbischen Sokolbewegung (1920–1933) – unter besonderer Berücksichtigung ihrer sozialen Struktur“. We wulkich prózdninach do poslednjeho studijneho lěta počach wo Sokole rešeršować. Jězdźach z kolesom po wsach – tam, hdźež skutkowaše 21 sokołskich jednotow. Při tym wopytowach bywšich čłonow Sokoła, zo bych sej wo sportowym hibanju informacije, ale tež material kaž fota a dalše dokumenty z woneho časa nazběrał. Dóstach mnoho fotow, dokumentow a wažnych informacijow. Přeslědźich serbske a němske časopisy a nowiny kaž tež archiwy. Tak nasta moje diplomowe dźěło, kotrež po studiju za dalše slědźenje wužiwach, zo by nastała kniha „Serbski Sokoł“, kotraž je 1990 w Budyskim Ludowym nakładnistwje Domowiny wušła.
K stawiznam a skutkowanju towarstwa
Z Hórkow poachadźacy dr
K wuznamnym wosobam Hórkow słuša bjezdwěla tež dr. Reinhard Kušk. Jara mało ludźi dźensa tele mjeno hišće znaje. Wšako bě Kušk 3. januara 1963 hakle 36lětny zemrěł.
Štó bě nětko tónle sławny Hórčan?
Reinhard Kušk narodźi so 29. měrca 1926 swójbje Jurja Kuška a jeho mandźelskeje Marty w nimale poslednim domčku na prawym boku puća do Chrósćic. Wón wopyta wot lěta 1933 do 1941 ludowu šulu w Chrósćicach. Po tym dźěše na Wyšu wobchadnu šulu w Kamjencu. Hižo jako 18lětny dyrbješe w lěće 1944 do wójska. Jako so z wójnskeje jatby wróći, sta so hnydom po krótkim wukubłanju w lěće 1946 z nowowučerjom we Worklecach. Tu pak dołho njewosta. Hromadźe z dalšimi serbskimi młodźencami zmuži so dwě lěće pozdźišo na studij matematiki, fyziki a chemije do Wrócławja, hdźež zakónči swój studij z diplomom 1. stopnja. Dokelž pak we Łužicy žanoho wotpowědneho dźěłoweho městna njenamaka, poda so do Berlina.
Rjana domchowanka
W Drježdźanach su serbske swójby njedawno domchowanku swjećili. Cyłkownje wobdźěli so 16 dźěći z dźesać swójbow. Susi Budarjec je so z nimi zaběrała. Na zahrodźe na Čěskej hasy 27 (Böhmische Straße) su wone zhonili, kak wažny strowy wobswět je, a so prašachu: Što wšitko we wokolinje rosće?, Kotre symješka w nazymje namakamy? atd. K tomu su dźěći ze swojimi staršimi tež spěwali. Wosebje lubił je so wšitkim spěw wo frinkolacych hwězdach, kotrež Bóh stwori. Zhromadnje su starši a dźěći brěčku z jabłukow tłóčili. Mmh, to bě dobra brěčka! Haj, a potom su hišće po cyłej zahrodźe rejowali. Wosebje rjenje bě, zo je jich Jadwiga Pjacec na akordeonje přewodźała. Zhromadna swačina ze samopječenym tykancom a brěčku bě po tym lubje witana. Kajka to rjana domchowanka. Milenka Rječcyna
Złota nazyma w šuli
Paslenske wjesela
Na šuli smy wuhotowali projektny tydźeń „Rjana nazyma“. Zhromadnje z našej wučerku knjeni Donatowej z přirodnym materialom paslachmy. Za to hromadźachmy kastanije, žołdźe, moch, kwětki, skoru a pisane łopjena. Wšitko smy derje sušili a prasowali. Štwórtk do nazymskich prózdnin bě skónčnje wšitko dosć derje wuschnyte. Nimale cyłe dopołdnjo běchmy kreatiwni. Za to w rjadowniskej stwě na wšelakich městnach molowachmy, lěpjachmy a paslachmy. Nětko steji tam na přikład mały konjenc z přirodnych maćiznow. Konjam su so tež sowy, jěže a wački přidružili. Na kóncu smy wšitko na chódbu šule zestajeli. Tak mamy nětko zhromadnu wustajeńcu. A ta so wšitkim jara lubi! 3. lětnik, SZŠ ChrósćicyFoto: Ludmila DonatowaNazymska ekskursija
W Chróšćanskej zakładnej šuli „Jurij Chěžka“ wotměchu njedawno wosebity tydźeń, w kotrymž zaběrachu so šulerjo ze złotej nazymu. Što wšo su dožiwili, wo tym tu w Dźěćiznaku zhoniće.
Tójšto přihódneho nastało
Cyłkownje 13,1 milion eurow spěchowanskich pjenjez su wot 2014 do 2020 w Leaderowej kónčinje Hornjołužiska hola a haty wudali. Dohromady 365 projektow je Leaderowy běrow poradźował a 259 za spěchowanje wuzwolił. 229 projektow rozsudźacym w gremiju hišće předleža. Někotre hižo zmištrowane předewzaća, předewšěm w Kulowje, su njedawno we wobłuku kołojězby turistikarjam a zjawnosći pokazali. Serbske Nowiny běchu pódla.
Nowe mězniki za zjednoćeny a tola dźěleny park
Park wjercha Pücklera w Mužakowje skića tójšto atrakcijow – ćim bóle wot toho časa, zo je zaso dospołnje přistupny. Wšako bě najwjetše po jendźelskim stilu wutworjene wuchodźowanišćo srjedźneje Europy po Druhej swětowej wójnje dźělene.
Nowu, do dźensnišeho wobstejacu hranicu woznamjenichu z namjeznymi stołpami podłu Nysy. A běchu časy, jako ju spóznajomnje wobrónjeni wojacy stražowachu. Wjetšej płoninje na pólskim boku spožčachu status přirodoškitneho pasma a zelenišćo přiběrajcy zarostowaše. W NDRskim dźělu so po spočatnym spjećowanju ze stron knježerstwa za zachowanje zelenišća zasadźowachu. Po politiskim přewróće počinachu park kaž tež twarjenja w nim na woběmaj bokomaj planam Pücklera wotpowědujo restawrować. W lěće 2004 přiwzachu cyłkownu ležownosć do lisćiny swětoweho namrěwstwa UNESCO.
Móst z jejow a mloka w čěskej stolicy – Na serbskich slědach po ...
W serialu pod hesłom „Na serbskich slědach po Praze“ wjedźe Pražan Marek Krawc čitarjow na městnosće w čěskej stolicy, kotrež maja za nas Serbow wulki wuznam. Dźensa: Karlowy móst
Ibrahim ibn Yaqub, kalif z Córdoby naspomni w 10. lětstotku prěni króć drjewjany móst wosrjedź Prahi. Tón sta so wospjet z woporom zapławjenjow, tohodla bu w lětach 1158 do 1170 z prěnim kamjentnym mostom narunany. Tak mjenowany Judićiny móst, bu po Judiće z Durinskeje, mandźelskej wójwody Władźisława II. pomjenowany. Tež wón njesteješe wěčnje na swojim městnje, jedyn z jeho wobłukow pak bu zachowany a je dźensa dźěl klóštra Praskich Křižnych knjezow z čerwjenej hwězdu na Křižovnickém náměstí.
