Zapósłane (15.06.23)

štwórtk, 15. junija 2023 spisane wot:

Robert Maćij z Hrubjelčic poćahuje so na přinošk „Za šulu je koncept trěbny“ we wčerawšim wudaću SN:

Wospjet su w SN wulki přinošk wo Serbskej zakładnej šuli w Budyšinje wozjewili. Z wulkim zadźiwanjom čitach, zo su wšitke dźěći, kiž w awgusće do Budyskeje Serbskeje zakładneje šule zastupja, pruwowali. Nawodnica šule, knjeni Rätzowa, pozdatnje praji, zo „pak ani jeničke serbske abo na maćernorěčnym niwowje rěčace dźěćo“ mjez nimi njeje. Sym sej chětro wěste, zo wona to tak – so na wšěch nowačkow poćahujo – prajiła njeje. Z Budyskeje pěstowarnje „Jan Radyserb Wjele“ póńdu wjacore dźěći do woneje šule, kiž doma jenož serbsce rěča a dalše z měšanych mandźelstwow ze sylnej serbskej wutrobu a serbskim jazykom.

Při tutej składnosći, so tež prašam, čehodla SN wo dnjowych přebywanišćach pisaja. W němčinje hižo dźiwne słowo běrokratow, je mi tutón germanizm w serbšćinje wosebje bolostny. Wuraz pěstowarnja tola wo wjele lěpje wopisuje, što dźěćom tam skića.

Zapósłane (14.06.23)

srjeda, 14. junija 2023 spisane wot:

Jurij Sorna* wudospołni rozprawnistwo wo tak mjenowanym „dnju X“ w Lipsku ze swójskim dožiwjenjom:

Kónc meje wuńdźe po dołhim jednanju wusud w tak mjenowanym jednanju Antifa-wuchod. Njehladajo na snadnu ličbu indicijow a samo alibije wobskorženych, Linu E. a dalšich antifašistow k jatbje hač do pjeć lět zasudźichu – w mojich wočach ryzy politiski wusud. Tohodla so rozsudźich, hromadźe z 1 500 tamnymi přećiwo wusudej demonstrować.

Demonstraciji bě město Lipsk do toho přizwoliło. Tute prawo mi přisteji – to sej znajmjeńša myslach. Na městnje pak nam policija naše prawo zaprě. Stotki ćežko wobrónjenych policistow wobdachu naměsto, na kotrymž běchmy so měrliwje zetkali. Woni bijachu do ludźi a ćěrjachu nas hromadźe. Z tym započa so dwanaćehodźinska tortura. Wjace hač tysac demonstrantow běše hromadźe stłóčenych, bjez wody a jědźe, ani móžnosće na wustup hić. Mjeztym policija stajnje zaso do ludźi zarazy. Mnozy z nich njeběchu ani hišće połnolětni. Zdźěla sanitetarjam zakazachu, zranjenych zastarać.

Zapósłane (12.06.23)

póndźela, 12. junija 2023 spisane wot:

Christiana Piniekowa z Choćebuza: Radźeny model žiweje demokratije

Rady so w SN informuju a diskusije sćěhuju. W rubrice Zapósłane w SN z 6. junija nawjaza Babuša Cinderowa na nastawk Měrćina Wałdy w SN z dnja 2. junija. We woběmaj dźěše mjez druhim wo wólby zastupnistwa Serbow. K tomu chcu dodać mysle wo modelu nutřkoserbskich wólbow w Braniborskej, kiž so po mojim měnjenju pozitiwnje na delnjoserbsku community wuskutkuje.

Lucija Jakštowa z Chrósćic piše k debaće wokoło mobilneho błyskača we wsy:

Hdys a hdys steji pola nas błyskač. Mi je jasne, zo so kóždy, pola kotrehož so zabłysknje, přez to mjerza, a to je so zawěsće – wothladajo wot „našeje dróhi“ – skoro kóždemu šoferej hižo raz stało. W najlěpšim padźe so po tym na předpisanu spěšnosć dźeržiš.

Njedawno pak mějach dožiwjenje, kotrež mje pohnu, so jónu zjawnje słowa jimać. Mje něchtó narěča so prašejo, čehodla błyskace awto, hdyž steji na našej ležownosći, njewućěrimy, to je lózyskosć. Jako znapřećiwich, zo je w mojich wočach lózyske, hdyž taflu z wobmjezowanjom spěšnosće najwjetši dźěl awtow dospołnje ignoruje a njemało awtow samo z dwójnej spěšnosću do wjeski nutř abo z wjeski won smali, bu mi wotmołwjene, da dyrbiće preč ćahnyć.

Zapósłane (25.05.23)

štwórtk, 25. meje 2023 spisane wot:

Rejza Šěnowa z Budyšina: K Šěrachowej šćežce wokoło Budyšinka:

Zawěrno bě to rjane dožiwjenje, so zhromadnje z wulkej šwitu pčołarjow a pčołarkow kaž tež lubowarjow přirody po mjenowanej Šěrachowej šćežce wokoło Budyšinka wodźić dać. Tež šwarna ličba Serbow, mjez nimi Konječan pčołar Jan Šołta, počesći na te wašnje serbskeho fararja a přirodospytnika Hadama Bohuchwała Šěracha.

Z přinoška Leńki Thomasoweje w Serbskich Nowinach z 22. meje zhonimy, zo běchu so dwurěčne tafle šćežki z pomocu Budyskeje župy zhotowili. To je chwalobne, při blišim pohladanju pak wjace hač přesłapjace. Njeje ani jedneje tafle bjez zmylka w serbskim teksće. A to nic jenož, dokelž hóčki abo smužki pobrachuja abo druhi konsonant tworja. Samo Šěrachowe mjeno w nadpismje na prěnjej tafli je skomolene. Wobsah na druhich je z časami tak skomoleny, zo jón jenož z pomocu němskeho originala zrozumiš.

Zapósłane (16.05.23)

wutora, 16. meje 2023 spisane wot:

Diana Šołćina, nawodnica Worklečanskeje serbskeje wyšeje šule, poćahuje so na wčerawši přilopk w SN:

Sebi wo dźěle druhich měnjenje tworić je łoskoćiwa wěc. Hódnoćenje žada sebi ­dokładnu rešeršu, dobru fachowu wědu a wotewrjeny wid. Wčerawši přilopk tute kriterije drje spjelnił njeje. Mnoho pra­šenjow so tuž wotewrja, kiž njehodźa so dla njedostatkow trěbnych aspektow wotmołwić. Namołwjam tuž wšitkich za nowiny pisacych kaž tež akterow dalšich medijow, so woprawdźe z tematiku rozestajeć. Prašenja maja so potrjechenym stajić a pozadkowe informacije maja so pruwować. Tak su njetrjebawše mjerzanja a wopačne abo złowólne twjerdźenja zbytne. Dla spěšneho wuwića nowostkow njeměłoj wěrnosć a kwalita w žurnalizmje ćerpjeć. Druhdy zda so šćežka mjez zajimawym žurnalizmom a bladami chětro wuska.

Zapósłane (04.05.23)

štwórtk, 04. meje 2023 spisane wot:

K našej wčerawšej rozprawje wo powalenej meji we Worklecach ma nawodnica tamnišeje wyšeje šule Diana Šołćina slědowacy dodawk:

Kaž w krimiju rozswětlichu so wobstejnosće wokoło njeskutka na šulskim dworje Worklečanskeje šule. Mjeztym dyrbjachmy spóznać, zo předležitaj dwaj njeskutkaj. Prěni sta so w nocy wot pjatka na sobotu, jako meju powalichu. Při tym so wjeršk złama a zdónk rozpači, tak zo njemóžeše so hižo nastajić. Mjeztym so wukopa, zo bě to šamałstwo, kotruž bě skupinka šulerkow a šulerjow našeje šule zawiniła. Póndźelu rano dojědźe potom skupina cuzych na dwór a meju doskónčnje zniči. Rozrězachu ju na kruchi a roztřihachu ranku. Wěnc pokradnyć pak so jim njeporadźi, dokelž dóńdźe mjeztym Worklečanska młodźina na dwór a skućićelow wuhna. Chětro zrudźeni zhladujemy na tutón kónc tydźenja. Konsekwency maja nětko ći njesć, kiž su za njeskutk zamołwići.

Jan Nuk z Radworja piše:

Njedawno zhonichmy, zo je bywši sportowy reporter Heinz Florian Oertel zemrěł. Za mnohich z mojeje generacije bě Oertel nimo komentowanja najwšela­korišich sportowych družin wosebje identifikaciska figura měroweje jězby Berlin-Waršawa-Praha. Přez swoje angažowane a zahorjace wašnje měješe wulki podźěl na tym, zo so syła tehdyšich staćanow NDR za tute wubědźowanje za­jimowaše.

Wěm so dopomnić, zo je mje nan w 1950tych lětach z pola pósłał, zo bych poskał doma při radiju a jemu potom­ ­zaso na polu rozprawjał, štó je etapu ­dobył. Tutón zajim, tuta zahorjenosć, je potom tež k tomu wjedła, zo su serbske šule organizowali mjezsobne kolesowarske wubědźowanja. Mje tehdy tež Ralbičanska šula za tajke wubědźowanje přizjewi. Nažel mějach jenož koleso ze železnym ramikom, runym wodźidłom a njespušćomnym rjećazom. Ći faworića, kaž njeboh Józef Frencl abo tež Benedikt Dyrlich, mějachu hižo kolesa z lochkim ramikom a wodźidłom, zhibnjene kaž rohi borana. Tuž běchu na kóncu etapy přeco cyle prědku zaměstnjene.

Zapósłane (21.04.23)

pjatk, 21. apryla 2023 spisane wot:

Jan Bart z Budyšina piše:

Pod nadpismom „Domowina wužadana“ pisachu Serbske Nowiny na prěnjej stronje wudaća z 19. apryla, zo serbscy sejmarjo hłownej zhromadźiznje Domowiny namjetuja wobzamknyć, zo ma so wutworić „kubłanska awtonomija“.

Tole mje chětro rozbudźi, wšako so žadanje wo wjace serbskeho samopostajowanja na polu šulstwa hižo dołho diskutuje. Ale konkretne předstawy so njeformuluja. Nichtón nochce sej, hladajo na naše nimale stolětne serbske kubłanske stawizny, porsty spalić!

Wo čo dźe? Wobłuk awtonomije? Teritorij, kotre kubłanišća, wot žłobika do gymnazija atd. – Wobsah awtonomije? Městno serbskeje resp. němskeje rěče w kubłanišću na přikład: přirodowědne předmjety, imerzija atd. – Struktura awtonomije? Nawjedowanje, kubłanska wyšnosć, dalekubłanje, kontrole atd. – Personalne prašenja: Serbskorěčna kmanosć, wabjenje pedagogiskeho dorosta, studij atd.

Zapósłane (05.04.23)

srjeda, 05. apryla 2023 spisane wot:

Fabian Kaulfürst rozprawja wo wědomostnej konferency z hnujacymaj wjerškomaj:

Serbska debata

nowostki LND