Recensija knihi„Židowka Hana“

póndźela, 04. januara 2021 spisane wot:
Choćebuz (JuK/SN). Němska nowina „Jüdische Allgemeine“ je w swojim předhodownym wudaću wozjewiła wobšěrnu recensiju Jurja Kochoweje nowele „Hana – eine jüdisch-sorbische Erzählung“, ­kotruž je w nowej wersiji wudało Berlinsko-Lipšćanske nakładnistwo Hentrich/Hentrich. Awtorka recensije Anett Böttger piše, zo předstaja awtor Koch na „jasne a hnujace wašnje“ wosud serbskeje katolskeje holcy židowskeho pochada za čas fašistiskeho přesćěhanja „nje­ariskich“ ludźi. Jurij Koch je hižo w lěće 1963 prěni króć z powědančkom „Židowka Hana“ (Ludowe nakładnistwo Domowina) na dóńt Hany Šěrcec z Hórkow pokazał. Böttger chwali, zo z nowej wersiju powědki, wozjewjenej prěni raz w němskej rěči, nětko tež dalši čitarjo wo wosudźe serbskeje židowki zhonja. Recensentka wuzběhuje tež dokumentariske dosłowo Berlinskeho historikarja Dr. H. Simona ze Centruma judaicum.

Zapósłane (21.12.20)

póndźela, 21. decembera 2020 spisane wot:

Eduard Luhmann ze Smjerdźaceje po­ćahuje so na njedawne wuprajenje sakskeho ministerskeho prezidenta Michaela Kretschmera w zwisku z wopytom kemšow Božu nóc, zo běštaj tež Marija a Jězus w tej nocy samaj:

Jako pobožnemu wěriwemu dyrbjała našemu ministerskemu prezidentej Ho­dow­na stawizna ewangelista Lukaša staw 1–20 wjace hač znata być. Z njeje nje­wuchadźa, zo bě swjata swójba tu nóc sama­. Jako prěni bě tam jandźel, kiž blisko­ hródźe přebywacym pastyrjam powěsć wo narodźe Jězusa přinjese. Tući so na to hnydom k hródźi podachu. Jandźelej přidružichu so bójske syły, kotrež Boha sławjachu a powěsć pokoja wozjewichu. A nic jenož to: Tež woł a wóslik tam běštej. Potajkim wšo druhe hač „samaj w tutej swjatej nocy“. Tež w hewak skerje měrnym Betlehemje je so w tej nocy­ „porjadnje něšto stawało“, zo bych w rěčnym duktusu našeho časa wostał.

Zapósłane (16.12.20)

srjeda, 16. decembera 2020 spisane wot:

Anna Měrćinowa z Berlina:

Snano bě „Mój wid“ raz zajimawa rubrika Serbskich Nowin, ale wokomiknje skići wona jeničkim a swojim pozicijam jewišćo. Mamy swobodu měnjenja, to je prawje a derje tak. Ale swoboda měnjenja njerěka, zo dyrbju ja Marka Wjeńkowe teorije tež přeco zaso w SN čitać: wone teorije wo tukanjach, přemyslowanjach wo tym, kak je so něšto stało; wone prašenja, komu něšto słuži, kajke lěpšiny něchtó z něčeho ma – přeco zaso z rezultatom, zo dyrbja ći, kotřiž wot krizy pro­fituja, ći „knježacy“, wina na njej być.

Najhusćišo pak njeda so mjez dobrym a hubjenym rozeznawać. Mnohe wěcy su kompleksniše, tak tež měnjenja a rozsudy. Rozsudy móža wěstym ludźom škodźeć, runočasnje druhim pomhać. Za­přisahanske teorije to njewobkedźbuja, wone rozeznawaja jenož mjez dobrym a złym. Wone praja, zapřisahancy su ći zli a wopory ći dobri. Zapřisahanske teorije kompleksne prašenja potajkim zjednorjeja. Někotre zapřisahanske teorije njejsu strašne.

Zapósłane (27.11.20)

pjatk, 27. nowembera 2020 spisane wot:

Anna Měrćinowa z Berlina piše:

W tutych časach nažel přewjele směšneho njeje. Politiske debaty njejsu směšne, a hišće mjenje komentar Marka Wjeńki „Hody zakazać“ w rubrice „Mój wid“ 25. nowembra w SN. Hižo dlěje storču so na wobchadźe SN z koronapandemiju.

W Berlinje dosćahnu mje Serbske Nowiny regularnje dźeń pozdźišo. W nazymskich měsacach zdaše so mi pak, zo su nowiny z dwěmaj tydźenjomaj zapozdźenja k nam dóšli. Kajke swjedźenje su so swjećili a planowali!

Problemy a strachi, kajkež mějachmy, tam we Łužicy njeznajachu. Serbska Łužica zdaše so nam być kupa bjezstarostnych! Wjeršk cyłeho pobrachowaceho rozestajenja z pandemiju bě cyła nowinska strona wot horjeka hač dele plestrowana z wobrazami firmowanjow po wšej Łužicy.

Što najbóle parujemy?

štwórtk, 26. nowembera 2020 spisane wot:

Lockdowna dla je mjenje kontaktow k swójbnym a přećelam, njesměmy žane kulturne zarjadowanja a hosćency wopytać. Adwentne wiki su tohorunja wotprajene. Mnozy wot doma dźěłaja. Runje nětko w ćmowym počasu su wobmjezowanja koronawirusa dla ćežko znjesć. Serbske Nowiny su so mjez čitarjemi wobhonili, što tuchwilu najbóle paruja.

Syman Pöpel z Chrósćic: Derje je, zo směmy so zwonka domu na čerstwym powětru pohibować. Jako młodostny pak paruju zarjadowanja předewšěm reje, hdźež nowych ludźi zeznach. Přez cyłe lěćo bě mjez druhim tež wotprajenych wjesnych swjedźenjow dla mało móžnosćow so zetkawać. Wulka nadźija je, zo změjemy snano hody móžnosć so we wjetšim kruhu zeńć, jeli je dowolene.

Zapósłane (25.11.20)

srjeda, 25. nowembera 2020 spisane wot:

Sara Mičkec z La Pli de Mareja piše:

W přinošku „Pomnikaj cyrkwje so syp­nyłoj“ w SN z dnja 20. nowembra wužiwana njeakceptabelna formulacija njemóže takle­ stejo wostać. Homoseksualita nima ničo z pedofilnosću činić a nawopak. Za přinošk njebě wuprajenje relewantne, zo bě arcybiskop Gulbinowicz homoseksualny, ale zo je so na dźěćoch přešoł. Wšojedne hač wuchadźa znje­wužiwanje dźěći wot hetero-, homo- abo biseksualneje wosoby, wone je šamałe a chłostajomne. Žana wosoba njeje swojeje seksualneje orientacije dla awtomatisce pedofilna.

W samsnej naležnosći wupraja so ­Benjamin Hrjehor z Wiena:

Mam za wažne, zo so Serbske Nowiny tež tajkim njepřijomnym temam wěnuja. Tohodla so najprjedy raz za Wašu rešeršu dźakuju.

Zapósłane (02.11.20)

póndźela, 02. nowembera 2020 spisane wot:

Měrko Šołta z Budyšina:

Wutoru. 27. oktobra, překwapichu nas Serbske Nowiny z powěsću, zo prócuje so Domowina wo wosebitu póstowu znamku składnost­nje 150. posmjertnin Handrija Zejlerja a 200. na­rodnin Korle Awgusta Kocora. Jako přičina mjenuje so při tym, zo je „najwažniši wuslědk­ lětdźe­satki trajaceho přećelstwa Zejlerja a Kocora serbska hymna ‚Rjana Łužica‘“ (!), a zo předsyda Domowiny Statnik w namjeće na to skedźbnja, zo płaćitaj wobaj jako „załožerjej narodneho wozrodźenja serbskeho ludu ...“! Zo njebě to někajke misnjenje, pokaza němske wudaće SN (November 2020, str. 1), hdźež cituja Statnika z tym, zo płaćitaj wobaj jako „Begründer der nationalen Wiedergeburt des sorbischen Volkes“. Zo so tajki nje­zmysł tež hišće němsce šěri­ je wosebje fatalne. Ludźo, kotřiž za sebje reklaměruja, zo w mjenje a za Serbow „rěča“, měli so lěpje a wosebje dale kubłać.

W sewjeročěskim Rumburku bydlaca 70lětna Zdeňka Ondrušová je zestajała knižku wo swojej maćeri Hanje (Annje) Žaludovej, rodźenej Šimanec z Radworskich Młynskich chěžow. Na spodobnje wuhotowanych 120 stronach wuběrneje papjery zhonimy z tekstom a wobšěrnej zběrku fotow tójšto ze žiwjenja Serbowki, wosebje wo jeje přebywanju w Čěskej wot lěta 1946 hač do kónca žiwjenja w lěće 2007. W lisće do Budyšina pisa dźowka Zdeňka, zo měješe mać zajimawe žiwjenje. Sama so jako Połserbowka wuznawa, kotraž so rady na wopyty pola dźěda a wowki dopomina.

Manfred Laduš z Wětrowa wěnuje so ponowjenymaj taflomaj w Drěwcach:

Wjes Drěwcy (Driewitz) je geografiske srjedźišćo serbskeho sydlenskeho ruma w Sakskej, na čož tam nimo informacije tež drjewjanej tafli skedźbnjatej. Wonej pokazujetej barbnej mólbje družki a towariša (swata) kwasa we Wojerowskej narodnej drasće. Serbske Nowiny z 9. oktobra na 4. stronje wo tym w přinošku „Wobrazaj rjenje ponowjenej“ z barbnym fotom informowachu. Molowanej postawje na foće pak stej wopačnej, na čimž pak nima­ redakcija SN winu. Hižo před lětami zamołwitych na to skedźbnjach, zo njejstej tutej serbskej postawje awtentiskej za Drěwcy, ale wopačnej. Tole měli wotstronić abo znajmjeńša z tekstom na zmylk pokazać. W narodnej drasće Wojerowskich ewangelskich Serbow nihdy we Łazowskej wosadźe, do kotrejež Drěwcy słušeja, njechodźachu. Tam mějachu swój­sku Łazowsku drastu! Narodna drasta njemjenuje so po w 19. abo 20. lětstotku wobstejacych administraciskich wobłukach, ale wo wjele staršich historiskich.

Zapósłane (22.10.20)

štwórtk, 22. oktobera 2020 spisane wot:

Mónika Kralowa z Boranec piše:

Přede mnu leži pjatkowne wudaće (16. oktobra) Serbskich Nowin. Hnydom na prěnjej stronje čitam, zo je direktor Instituta za sorabistiku na Lipšćanskej uniwersiće prof. Edward Wornar nowych studentow na kubłanišću witał. Gratuluju, zo su so znowa młodźi ludźo za wučerstwo a wosebje za serbšćinu rozsu­dźili. Ale, čim bliže a ćim husći­šo na foto hladam, ćim bóle so dźiwam!­ Knjez profe­sor sedźi w ano­raku (?) na blidźe a studentow wita abo jim přednošuje? Njech je kaž je! Ja so dźiwam, kelko le­žernosće móžu interpretować. Tući přichodni pedagogojo budu jónu před dźěćimi a młodostnymi stać a jich kubłać, nic jenož wědu po­srěd­kować, ale tež wonkownje a moralisce budu jim dyrbjeć z přikładom być. Snano ja wopak myslu. Dam so rady powu­čić. Mje tajke foto zmota a sym přesłapjena. Dyrbju a chcu na tutym městnje prajić: „Serbski lud je jednory lud, ale nic primitiwny!“

nowostki LND