Dale a wjac wody so wuparja
Choćebuz (dpa/SN). Suchota pohórnistwowe jězory na juhu Braniborskeje chětro poćežuje. Po trochowanju knježerstwa budźe tam wuparjenje wody přichodne lěta wo dwaceći procentow přiběrać. To wujewja małe naprašowanje braniborskich Zelenych.
Tuchwilu wuchadźeja zamołwići z lětneho wuparjenja 2,97 kubiknych metrow wody na sekundu po cyłkownej, něhdźe 12 500 hektarow wulkej přestrjeni jězorow. Po kóncu wudobywanja brunicy ma to 15 000 hektarow być. Potom budźe wuparjenje wody 3,57 kubiknych metrow na sekundu wučinjeć. „W tym zwisku je njerozumne, čehodla přeco hišće žadyn koncept za wobhospodarjenje łužiskich jězorow njepředleži“, kritizowaše minjeny štwórtk wobswětopolitiski rěčnik frakcije Zelenych w Braniborskim krajnym sejmje Benjamin Raschke.
Hižo měsacy ćerpi Łužica pod ekstremnej suchotu, a połoženje rěkow je jara napjate. W dwutydźenskim rytmusu schadźuje so tuž skupina fachowcow, kotřiž połoženje wokoło wody posudźuja. Přichodnje budźe trjeba, wodu za Sprjewju a biosferowy rezerwat Błóta składować.
Rezoluciju schwalili
Drježdźany (SN). Prezidenća rjemjeslniskich komorow na wuchodźe Němskeje žadaja sej wot politikarjow, jenake žiwjenske poměry na wuchodźe a zapadźe. Wotpowědnu rezoluciju su woni na swojim posedźenju minjeny štwórtk a pjatk w Greifswaldźe schwalili. „Znajemy dosć přikładow, hdźež je aktiwna hospodarska a přisydlenska politika ze statnym spěchowanjom na wuchodźe Němskeje wulki wuspěch žnjała“, potwjerdźi prezident Drježdźanskeje rjemjeslniskeje komory Jörg Dittrich.
Prócowanja njeměli so jenož na wulke města koncentrować, ale dyrbjeli tež wjesne kónčiny na wuchodźe Němskeje, kaž na přikład Łužicu, zapřijeć. Rjemjeslniske komory žadaja sej wjetše inwesticije za wutwar wobchadneje infrastruktury a lěpše poskitki bliskowobchadnych srědkow. Tež na spěšniši internet měło so dźiwać. Dale wuprajeja so komory za slědźenske instituty we wuchodnych zwjazkowych krajach.
Program za polěpšenje regionalneje hospodarskeje struktury měło knježerstwo přiměrić a komunalnu hospodarsku infrastrukturu spěchować.
Z nowymi a starymi technologijemi so zeznajomić
Budyšin (CS/SN). Na wosebite zarjadowanje je w Budyšinje tamniša wotnožka Drježdźanskeho Centruma za elektroniske kubłanje a technologiju (EBZ) přeprosył. Wot wčerawšeho hač do pjatka přewjeduja tam camp elektronikarjow-nowačkow. Nowe wukubłanske lěto je so 1. awgusta započało a dwanaće młodych muži prěnjeho wukubłanskeho lěta so we wobłuku wokrjesneho rjemjeslnistwa Budyšin na campje wobdźěla. Zaměr je nawučić jich prěnje kroki w praksy. K tomu słušeja zakładna wěda wo mjenach najwšelakorišich gratow runje tak kaž tradicionalne kmanosće, kaž cynić. Małe zawody často dosć resursow nimaja, zo móhli wučomnikam zakłady rjemjesła dosahajcy posrědkować.
Dźensa móžachu so wučomnicy na přikład wuspytać w twarjenju lětadła – małeho wězo. Tak dyrbjachu izolaciju kabla wotstronić, koporowy grót po zakładźe rysowanja do formy lětadła přinjesć atd. Z pomocu solarneje cele hodźeše so propeler skónčnje ćěrić. Wučomnikam z dobrej radu poboku steješe Maik Nischalke.
Łužiski mak zmóžnja regionalnu wšelakorosć na talerjach
Stróža (SN/BŠe). W Sakskej plahuja dźeń a wjac maka. Běchu-li to w lěće 2016 hišće 104 hektary, je so płonina loni na cyłkownje 155 hektorow rozšěriła. Lětsa je so tež agrarne drustwo Zdźěrjanska holanska farma na to zwažiło a rostlinu plahowało. Biosferowy rezerwat Hornjołužiska hola haty je při tym podpěra a přewodźa. Pod idealnymi wjedrowymi wuměnjenjemi, kaž Philipp Schlachte z agrarneje towaršnosće zdźěla, su tam nětko mak žnjeli. Na třoch hektarach role je holanska farma podłu přirodoweje dožiwjenskeje šćežki „Hućinjanske haty a Olbaski jězor“ wosebity mak Dubina za pječenje wusyła. Mjeztym zo je zawod dźensa jenički tajki w regionje, běchu mak w Hornjej Łužicy hižo prjedy raz plahowali, biosferowy rezerwat informuje. „Nětko přepruwujemy, hač ma płodowa družina pod dźensnišimi wikowanskimi, hospodarskimi a klimatiskimi wuměnjenjemi scyła šansu so přesadźić“, rozprawja sobudźěłaćerka rezerwata Eva Lehmann.
Budyšin sej z busa zbližiłoj
Zestaja moderne wizitki we wirtuelnym swěće
Internet dźensniši dźeń dale a wjetšu rólu hraje
Wšojedne, wo kotre předewzaće, gmejnu, towarstwo abo zarjadnistwo so jedna, hač runje hakle załožene abo hižo etablěrowane – jich internetna prezentacija je dźensniši dźeń njeparujomna. Tam dóstawaja ludźo přehlad najwažnišich informacijow. Tomaš Kutter z Nowoslic je hižo mnohe internetne strony wuhotował, při čimž su nadawki zdźěla jara naročne a wobšěrne.
Wirtuelny swět so dźeń a spěšnišo wuwiwa. Samozrozumliwje so ludźo po internetnych stronach pohibuja a sej trěbne informacije wotkrywaja. Z jednym klikom so na přikład wobhonjeja wo poskitkach předewzaćow, wobhladuja sej přikłady a namakaja kontaktne daty. Přehladna a moderna internetna prezentacija jich wabi. Předewzaćeljo a rjemjeslnicy to wědźa, a tak nimale kóžda firma mjeztym tajku webstronu ma. Tež najwšelakoriše zarjadnišća, towarstwa a turistikarjo w interneće swoje poskitki zjawnosći spřistupnjeja.
Z rjemjeslnika so informatikar stał
Rjemjesło młodych wabi
Drježdźany/Budyšin (SN/at). Rjemjesło wabi: 254 młodych žonow a muži je hač do 31. julija w Budyskim wokrjesu wukubłanske zrěčenje z rjemjeslniskim zawodom podpisało. Na to skedźbnja Drježdźanska rjemjeslniska komora a zwěsća, zo je w regionje lětsa runje telko šulskich wotchadnikow swoje powołanske wuwiće w rjemjesle zahajiło kaž loni. To běše ličba podpisanych wukubłanskich zrěčenjow kónc julija tohorunja 254.
Po słowach hłowneho jednaćela mjenowaneje komory Andreasa Brzezinskeho „pokazuje prěnja mjezybilanca, zo je rjemjesło młodym ludźom atraktiwne“. Doskónčne hódnoćenje budźe hakle móžne, hdyž wšitke zrěčenja předleža. „Zawody dale kmanych požadarjow pytaja.“ Najwoblubowaniše wukubłanske powołanje w Budyskim wokrjesu je wozydłowy mechatronikar. Dwě žonje a 27 muži je nětko wuknu. 59 žonow a 195 muži je wotpowědne zrěčenje podpisało, štož wotpowěduje žónskej kwoće mjez nowymi wučomnikami někak 23,2 procentow.
W online-bursy www.hwk-dresden.de/ einfachmachen poskićeja firmy hišće 300 wukubłanskich městnow w rjemjesle.
W měsće na probu bydlić
Zhorjelc (dpa/SN). Měšćanske eksperimenty nastupajo přetwar Zhorjelca steja w srjedźišću tamnišeho lětušeho salona myslerjow. Kaž Leibnizowy insitut za ekologiske wuwiće rumow (IÖR) wčera zdźěli, zetkaja so 13. a 14. septembra zastupjerjo wědomosće a praksy w měsće nad Nysu, zo móhli sej prěnje nazhonjenja z projekta „Město na probu – bydlić a dźěłać w Zhorjelcu“ wuměnjeć. Hižo wot januara poskićeja tam wćipnym z Němskeje, ale tež wukrajnikam, bydlić a dźěłać w Zhorjelcu na wobmjezowany čas štyrjoch tydźenjow. Dotal je 21 domjacnosćow – poriki a swójby z dźěćimi – žiwjenje w měsće wupruwowało. Projekt je za samostatnych runje tak kaž za swobodnje skutkowacych mysleny.
Wosebje młodźi ludźo čuja so z eksperimenta narěčani. Tak bě dotal wjac hač połojca wobdźělnikow 30 do 39 lět stara. Často pochadźeja woni z wjetšich městow a dźěłaja w kreatiwnych abo wuměłskich powołanjach. „Z pomocu wědomostneho naprašowanja na kóncu přebytka dóstawamy nowe dopóznaća za měšćanske wuwiće Zhorjelca a přirunajomne města“, wuswětla rěčnica IÖR Heike Hensel.
Konflikty wody dla budu přiběrać
Kak dale z wodu w regionje? Pod tutym hesłom je njedawno nawoda sakskeho zarjada za rěčne zawěry Sprjewje a Nysy Sebastian Fritze z Budyšina we wobłuku zjawneho čitanskeho cyklusa „Łužiske rozmołwy wo wodźe“ na Braniborskej techniskej uniwersiće wo přichodnych problemach jězorow a rěkow přednošował.
Choćebuz (GW/SN). Ćopliša a sušiša – klima we Łužicy je so minjene sto lět jasnje přeměniła. Z mnohimi ličbami a diagramami je diplomowy geologa Sebastian Fritze, kiž hižo wot lěta 1998 w sakskim zarjedźe za rěčne zawěry Sprjewje a Nysy skutkuje, to wobkrućił, štož tež normalny čłowjek pomału pytnje. Temperatura přiběra – wosebje w lěsach – a mnóstwo dešća woteběra.
Na tarifowe zrěčenje so skónčnje dojednali
Kamjenc (SN/JaW). Sobudźěłaćerjo Kamjenskeho baterijoweho zawoda Accumotive dóstanu wot klětušeho wjace mzdy. Kaž dźěłarnistwo IG metal dźensa zdźěla, stej so wčera dźěłarnistwo a wjednistwo zawoda w Lessingowym měsće po něhdźe połdra lěta trajacych jednanjach na to dorozumiłoj, přewzać sakske płoninowe tarifowe zrěčenje metaloweje a elektroindustrije. „Dźensa je wosebity dźeń za cyłu wuchodnu Saksku“, hódnoćeše wuspěch nawoda jednanjow a prěni społnomócnjeny IG metal we wuchodnej Sakskej Jan Otto.
Za sobudźěłaćerjow Kamjenskeho zawoda Deutsche Accumotive, kotryž je stoprocentna wotnožka awtotwarca Daimler, to rěka, zo změja hač do lěta 2021 stoprocentowsku mzdu po mjenowanym tarifje a tak wot noweho lěta 200 do 600 eurow měsačnje wjac w kapsy, pisa dźěłarnistwo. Dale płaći dźěłodawar přistajenym jónkrótnje 1 000 eurow. Krok po kroku zwyša tež dowol na 30 dnjow wob lěto. Nimo toho chcedźa přichodnje hodowny pjenjez płaćić.
