Wojerecy (SN/BŠe). Němska załožba dźěći a młodostnych (DKJS) namołwja młodostnych, so aktiwnje na procesu strukturneje změny wobdźělić. Sobotu tydźenja su k tomu młodźinske konferency pod hesłom misija 2038 přewjedli. Poprawom běchu zarjadowanja na štyri stejnišćach w Zhorjelcu, Lubiju, Złym ­Komorowje a Wojerecach předwidźane. Krótkodobnje přijědźechu zajimcy ze Złeho Komorowa do města nad Čornym Halštrowom a zetkachu so w tamnišej Kulturnej fabrice. Zaměr bě, prěnje konkretne projektne ideje za swoju domiznu zdźěłać, kotraž chce załožba financielnje a fachowje přewodźeć.

Wosebitosć bě, zo móžachu młodostni konferency tamnych stejnišćow z po­mocu digitalneje techniki sćěhować a so mjez sobu wuměnjeć. Hladajo na koronapandemiju bě so DKJS za tajku wariantu zarjadowanja rozsudźiła.

Domchowaja kukuricu za silažu

pjatk, 25. septembera 2020 spisane wot:
Z wida Sakskeho burskeho zwjazka wočakuja we wuchodnej Sakskej lětsa přerězny wunošk kukuricy. Ratarjo su hižo wosrjedź žnjow. Sy-li minjene dny mjez Budyšinom, Kamjencom a Wojerecami po puću był, sy hižo domchowane zahony widźał a tajke, hdźež kukurica hišće steji. Naše foto je blisko Hrańcy nastało. Z tejele kukuricy silažu zhotowja, zo bychu picu za skót w towaršnosći Łužiske mloko a howjaze mjaso wzr měli, kotrež přisłuša Sorabiji Agrar AG. Suchota mnohich plahowarjow skotu jara starosći, dokelž njeje zelena pica w trěbnym mnóstwje rostła. Foto: Feliks Haza

Serbska kultura je inowaciski motor

wutora, 22. septembera 2020 spisane wot:

Serbski lud je wažny kluč za wuspěšnu strukturnu změnu we Łužicy, rěka wuslědk projekta „Inowacija z tradiciju“. Slědźenišćo Center for Responsible Research and Innovation (CeRRI) Fraunhoferskeho instituta za dźěłowe hospodarstwo a organizaciju (IAO) je w nadawku Łužiskeho hospodarskeho regiona (WRL) potenciale Serbow za strukturnu změnu přepytowało.

Choćebuz (SN/at). Slědźerjo su na prěnjej runinje tři serbske inowaciske róle wudźěłali, kaž WRL w nowinskej zdźělence informuje: Serbski lud spleće Łužicu, twori identitu wutworjacu kótwicu a twari mosty. Ke kóždemu z tychle atributow su konkretne jednanske naćiski zdźěłali. Zdobom wuprajeja politice, wědomosći, hospodarstwu a towaršnosći poručenja, kak móhli serbske tradicije a hódnoty jako motor inowacije za strukturnu změnu we Łužicy wužiwać.

Karbonowe niće wuwić a produkować

wutora, 22. septembera 2020 spisane wot:

Hamor (CK/SN). Při Hamorskej milinarni chcedźa přichodnje na polu lochkich twarskich maćiznow slědźić. Za to no­chcedźa tam jenož labor natwarić, ale karbonowe niće w pilotowej připrawje tež produkować. Wotpowědny dokument wo tym su minjeny tydźeń sakski minister za regionalne wuwiće Thomas Schmidt (CDU) kaž tež zastupnicy łužiskeho energijoweho zastaraćela LEAG a Fraunhoferskeho instituta za mašino­twar a přeformowansku techniku podpisali (SN informowachu). „Kooperacija je přikład toho, kak móže dołho trajaca strukturna změna wupadać. Hamorej wotwěra so tak puć do noweje industrijneje doby“, statny minister Schmidt podšmórny.

W Slepom je so wčera něhdźe sto ludźi zetkało a so zhromadnje do Rownoho na puć nastajiło. Na protestne lěsne wuchodźowanje bě Choćebuska wobswětowa skupina přeprosyła. Nimo potrjechenych z Łužicy bě tež přewodnik po přirodźe Michael Zobel z Porynskeje pódla, kiž je z wodźenjow po Hambachskim lěsu znaty. Po jeho słowach měli tudyši wobydlerjo wo kóždy kwadratny meter łužiskeho lěsa wojować, zo njeby so wudobywanja brunicy dla zničił. Foto: www.ideengruen.de/markus pichlmaier

Dźěło so w běhu lět změniło

pjatk, 18. septembera 2020 spisane wot:

Hladajo na pjelnjenje jamow po hórnistwje je resursa woda bytostna. ­Dokelž pak smy wot njeje dźeń a wotwisniši, měli z njej jara zamołwiće ­wobchadźeć. Wosebita centrala je so minjene dwaceći lět wo to starała.

Zły Komorow (SN/BŠe). Łužiska a srjedźoněmska towaršnosć hórnistwoweho zarjadnistwa (LMBV) zhladowaše póndźelu na dwaj lětdźesatkaj wuspěšneho wodohospodarstwa we Łužicy. W zhromadnym dźěle ze zarjadami a institucijemi je LMBV docpěła, zo z wodu w hórnistwowej kónčinje zamołwiće wobchadźeja. Wudobywanje brunicy dźě je w zašłosći hladajo na wodowy etat swoje slědy zawostajiło. Tohodla je LMBV samozrozumliwje kompleksne nadawki přewzała.

„Za region wuznamny nastork rozrosta“

pjatk, 18. septembera 2020 spisane wot:

Choćebuz (SN/at). Wo spěšnych ćahach ICE móža w Delnjej a Hornjej Łužicy tuchwilu jeno sonić. Strukturneje změny po kóncu zmilinjenja brunicy dla ma so to změnić. Nic jenož wobchadnje, ale tež infrastrukturnje. Łužica trjeba nowe dźěłowe městna; nowa porjedźernja železnicow w Choćebuzu ma k tomu přinošować. Z wulkoprojektom na tradicionalnym městnje chce Němska železnica (DB) 1 100 nowych dźěłowych a 110 wukubłanskich městnow wu­tworić. Plany za to su wicekancler a zwjazkowy financny minister Olaf Scholz (SPD), zwjazkowy wobchadny minister Andreas Scheuer (CSU) a předstejićer DB Roland Pofalla wčera w Choćebuzu rozłožili.

Slědźerska doba za milinarnju

štwórtk, 17. septembera 2020 spisane wot:

Hamor (dpa/SN). Hamorska milinarnja ma so stać ze stejnišćom za karbonowe niće. Wotpowědne wozjewjenje wotpohlada su hórniske předewzaće LEAG, sakske ministerstwo za regionalne wuwiće kaž tež wjacore wědomostne zarjadnišća wčera podpisali. Po słowach ministra Thomasa Schmidta (CDU) „so za Hamorske stejnišćo nětko puć do noweje industrijneje doby wotwěra“.

W Hamorje chcedźa přichodnje projekt „InnoCarbEnergy“ zwoprawdźić. Tu dźe wo to wuwić lochkotwarske struktury, kotrež hodźa so mjez druhim w mobilnych nałožowanjach za awtomobilo- a łódźotwar kaž tež za lětarstwo a swětnišćowe lětarstwo zasadźić. W prěnim kroku je předwidźane, natwarić pilotowu liniju zhotowjenja karbonowych nićow, zo móža nowe zhotowjenske technologije testować. „Hižo dźensa móžemy z kombinaciju materialijow, wosebje z karbonowymi nićemi, bytostne lěpšiny wahi wot 30 do 50 procentow porno klasiskim twarskim dźělam docpěć, kotrež su jeničce z aluminija abo wocla“, rjekny Lothar Kroll, nawoda instituta za strukturny lochkotwar Kamjeničanskeje TU.

Konkretne skutki

štwórtk, 17. septembera 2020 spisane wot:
Wuhibki do přichoda su wčera w Hamorje a dźensa – kaž powěsćernje runje rozprawjeja – w Choćebuzu stajili: Tam, hdźež tuchwilu hišće brunicu Wochožanskeje a Rychwałdskeje jamy zmilinjeja, ma jako wuslědk strukturneje změny slědźerske stejnišćo za karbonowe niće nastać. To je naročny projekt. Přetož karbon dale a wažnišu rólu hraje, zo bychu twarske dźěle na waze zhubili. Lěpšinu z toho změja w awtomobilo- a łódźotwarje: Su-li awta abo łódźe lóše, trjebaja mjenje energije so pohibować. A njerěču ani wo lětarstwje abo swětnišćowym lětarstwje, hdźež je kóždežkuli zalutowaneje swójskeje wahi tež na dobro wjetšeje wukonliwosće bjeztoho zo wjace ćěriwa přetrjebaja. Wuznam snano hišće wjetšeho rozměra ma za Choćebusku porjedźenju železnicow wotpohladana inwesticija, hdźež ma 1 200 přidatnych dźěłowych městnow nastać. Pomału so zdawa, zo slěduja dotalnym připowědźenjam woprawdźe prěnje konkretne skutki. Axel Arlt

Probu na lětanišću BER dožiwił

štwórtk, 17. septembera 2020 spisane wot:

Zašły tydźeń tomu tak daloko bě. Dóstach po dlěšich prócowanjach zastupny lisćik jako komparsa za probowy dźeń na nowym lětanišću BER w Berlinje-Schönefeldźe.

Dyrbjał-li BER 31. oktobra dźěłać započeć, maja wšitke wotběhi za pasažěra, ­zo by swój cil z lětadłom docpěł, wjacekróć wupruwowane być. Tak přewjeduja na nowym lětanišću Berlin-Schönefeld tuchwilu wšědnje treningi z njeličomnymi dobrowólnikami. Tak dyrbja sobudźěłaćerjo słabosće spóznać a wotstronić. Posledni dźeń oktobra dźě chcedźa sej potom zamołwići ze Zwjazka, z Braniborskeje a Berlinskeho senata mjez sobu zbožo přeć.

Běch jako normalny pasažěr přeprošeny. Ze swojeho bydlenja w Althohenschönhausenje trjebach połsta minutow, zo bych so z tramwajku a měšćanskej železnicu na lětanišćo dóstał. Wosobinsce „lećach“ do Düsseldorfa, a přichodny lět wjedźeše mje na zažnym popołdnju do Dubrovnika. To sta so wězo wšitko jenož teoretisce.

Serbska debata

nowostki LND