Němsko-Serbske ludowe dźiwadło zahaji jutře, sobotu, w 10.50 hodź. předpředań za lětuše lětnje dźiwadło „Spuk unterm Riesenrad“. W 19.30 hodź. předstaji NSLDź samsny dźeń posledni raz hornjoserbsku inscenaciju „Na tamnym boku měsačka – Hercy“ na hłownym jewišću a paralelnje komediju „Die Wunderübung“ w Dźiwadle na hrodźe. Foto: Mirosław Nowotny

Matej Handrik

Freitag, 05. April 2024 geschrieben von:

5. jutrownika 1864 narodźi so pozdźiši farar a ludowědnik Matej Handrik w Jamnom (Jahmen) pola Klětnoho jako syn bura. Wón studowaše po maturiće ewangelsku teologiju a pola prof. Augusta Leskiena slawistiku w Lipsku a we Wrócławju. 1890 bě dwě lěće pomocny prědar pola fararja Jana Hermana Mrózaka w Budestecach.

Wot lěta 1892 do 1934 bě ze a za serbstwom zasłužbnym fararjom w Slepjanskej wosadźe. Na swojej farje molerjow a wuměłcow Slepjanskeje wosady hospodarješe. Pohosći tež rjad molerjow a wědomostnikow kaž Ludvika Kubu, Willibalda von Schulenburga a dr. Adolfa Černeho, kotřiž so za Slepjanskich Serbow zajimowachu. Handrik bě wot lěta 1886 z čłonom Maćicy Serbskeje a je w Slepom serbstwo a tamnišu narěč zaměrnje spěchował a pomhał zachować. Załoži w Slepom serbske burske towarstwo a bě jeho předsyda. Slědźeše a pisaše wo Rownjanskim buru-spisaćelu Hanzu Njepili a wozjewi tójšto wědomostnych přinoškow wo serbskich stawiznach, ludowědźe a pu­blikowaše w časopisu Maćicy Serb­skeje „Slěpjanska swaŕba (kwas)“ a wo wašnjach a přiwěrkach w jeho wosadźe.

Nowe hrajnišćo a nowe rabaty

Donnerstag, 04. April 2024 geschrieben von:

„Variatio delectat – Wotměna zawjesela“ je tež lětsa hesło Wojerowskich hudźbnych swjedźenskich dnjow. Zapřichodnu njedźelu chcedźa „najstarši wobstajnje wuhotowany hudźbny swjedźeń Sakskeje“ zahajić.

Korla Božidar Křižan

Donnerstag, 04. April 2024 geschrieben von:
Rakečanski farar Korla Božidar Křižan zemrě nahle hakle 37lětny 27. nalětnika před sto lětami w swojej wosadnej wsy. Wón zawostaji młodu wudowu Martu a dźowce Marku a Martu, pozdźišo serbska wyša wučerka a lěkarka. W časopisu Maćicy Serbskeje wozjewi so wobšěrny nekrolog wo aktiwnym Maćicarju a młodym serbskim prócowarju. Wosebje wu­zběhnychu jeho zaměrne skutkowanje jako duchowny za serbstwo a maćeršćinu. Korla Božidar Křižan narodźi so 15. žnjenca 1886 do kublerskeje swójby w Hodźiju. Studowaše w Lipsku teologiju a bě aktiwny čłon tamnišeho towarstwa Sorabija. Korla Božidar Křižan bě po studiju najprjedy sydom lět duchowny w Hućinje a zastupi w tutym času do Maćicy Serbskeje. 1917 powoła so za fararja w Rakec. Křižan podpěraše přikładnje serbske žiwjenje we wosadźe a Rakečanske Do­mowinske towarstwo Lipa. Wón spisa někotre nabožinske spisy a wozjewi rjad swojich prědowanjow w Pomhaj Bóh. 1919 bě so z Marju Martu Wirthec ze znateje burskeje swójby ze Stróže woženił. Z tuteje swójby wuńdźetaj rěčespytnik dr. habil. Pawoł Wirth a superintendent ­Gerhard Wirth. Manfred Laduš

Wirtuelnu wustajeńcu wotewrěli

Mittwoch, 03. April 2024 geschrieben von:
„Echa žónskosće – Serbske impresije“ rěka dosć njewšědna wustajeńca pod hołym njebjom, kotraž bu minjenu sobotu na Budyskim Póstowym naměsće wotewrjena. Wosebitosć přehladki je, zo njejsu eksponaty na městnje wustajane, ale zo hodźa so ze šmóratkom abo z tabletom wobdźiwać – wotwisnje wot dźěłoweho systema je ewentuelnje přidatna (darmotna) aplikacija trěbna. Wotpowědny qr-kode je w tamnišim wukładnym kašćiku připrawjeny. Hač do kónca apryla přistupna wustajeńca na tak mjenowanu augmented reality (rozšěrjena realita) specializowaneje wuměłstwoweje iniciatiwy Digital Bohemians wopřijima mólby, grafiki a rysowanki Marion Kwicojc, Boženy Nawka-Kunysz, Hanki Šěnec, Katrin Salmen, Homeiry Mortazavi a Vanessy Nawka. Foto: Hanka Šěnec

Kaž Beatlesy a Czerwone gitary

Mittwoch, 03. April 2024 geschrieben von:

Kofej w třoch cyle w znamjenju hudźby před poł lětstotkom

Budyšin (CRM/SN). Hdyž zliči Serbski muzej na zarjadowanju Kofej w třoch wjace hač dwaceći hosći, swědči to wo nadměrnym zajimje. W tydźenju do jutrow poskićichu z aktualneje přičiny bywši Hercy wólnu bjesadu, na kotruž běchu wosebje ći přišli, kotřiž běchu před něhdźe poł lětstotkom wulki čas Beatlesow a dalšich skupin dožiwili. Budyscy młodostni, kuzenkojo Alojs, Maćij, Tomasz Nawka a Měrko Šołta, w 1960tych lětach swój zaměr z elanom zwoprawdźichu, serbsku rejwansku a/abo wólno­časnu hudźbnu skupinu załožić, a to po tehdy načasnym přikładźe. Młodźi ludźo a dalši zahorjeni słuchachu tehdy w šěrokej měrje (w NDR njedowolene) Radio Luxemburg a dalše zapadne sćelaki, ­wosebje aktualnych jendźelskich a dalšich pěstowarjow beatoweho žanra dla. W słowjanskej Pólskej žnějachu Czerwone gitary wosebitu euforiju.

Na nastork kulturnika Jurja Winarja pomjenowa so prěnja serbska band, kotraž měješe bórze kultowy status, Hercy, štož bě politisce mudry rozsud.

Čitajće w nowym rozhledźe (28.03.24)

Donnerstag, 28. März 2024 geschrieben von:

W jutrowniku zapleće Rahel Zelnakec w předsłowje mysle wo starodawnych tradicijach – kotrež běchu něhdy raz inowacije – z tučasnymi impulsami: wuwiće a změny wašnjow, wulke emocije a křižerki. A njeje to tež dobre znamjo, hdyž so wo nałožku rozpaliće diskutuje? To dźě wo tym swědči, zo je ludźom wjele hódny. Wizualizujo ma wobalka wudaća na čitarstwo skutkować.

Čitarstwo móže so na zajimawy interview z režiserku dr. Grit Lemke wo prěnim originalnje serbskim kinowym filmje wjeselić. Rěčimoj wo žiwjenju, nahladach a wjerškach při wjerćenju filma. Doporuču kóždemu z nas, sebi film w kinje wobhladać a wo tym rozmyslować, štó smy.

Dalši zajimawy přinošk je z pjera Maximiliana Grubera, kotryž – po mjeztym zwučenym wašnju – kritiske mysle do jadriwych sadow spakuje. Twarožk abo rozmyslowanje wo realiće byća skići stajnje dobru składnosć, so samoho a swójski swětowy napohlad do prašenja stajić. Smy poprawom zastarske abo kak legitimne je prašenje za pochadom?

Jastrowny kerluš

Donnerstag, 28. März 2024 geschrieben von:

Kajka wjelika to gnada,

schajdźa nowa nadźeja!

Chwalćo Boga togo Kněza,

až nam w nuzy pomaga!

Cesć a chwalba bydź

Bogu nimjernje!

Ha wjesele něnt powitajćo swědźeń jastrowny!

Ha wjesele něnt zaspiwajmy kerluš radostny!

Aleluja,

aleluja.

Ha wjesele něnt wótwěrajmy swóje wutroby!

W kuždej dušy dźiwne styskanje a

w kuždej dušy nuterne zradowanje:

Gałuz zelona jo rozkwitła nam.

Witaj, nalěto!

Kajke žognowanje,

lute spódobanje!

Judaheja. Hync Rychtaŕ, 1997

Wernisaža we wobłuku kemšow

Dienstag, 26. März 2024 geschrieben von:
Dohromady dźewjeć twórbow wopřijima wosebita wustajeńca „Žiwjenske linije“ z acrylowymi mólbami, grafikami a raděrowanjemi Isy Bryccyneje, kotraž bu předwčerawšim we wobłuku Božeje słužby na žurli Krajnocyrkwinskeje zhromadnosće Budyšin wotewrjena. Wuměłča rozłoži Angeli Weiß (wotlěwa) a něhdźe 50 kemšerjam mjez druhim techniki, kotrež nałožuje a inspiraciju za acrylowu seriju „HIOB“ . Na to nawjazujo wěnowaše so farar Jonas Weiß w swojim prědowanju wotpowědnemu bibliskemu pozadkej. Wo hudźbne wobrubjenje postara so Tomasz Nawka na dudach mjez druhim ze spěwom „Slěpe, to jo rjana wjeska“. Foto: Hanka Šěnec

„Małoměšćanski wohnjostroj“

Dienstag, 26. März 2024 geschrieben von:

Grodk (SN/bn). Dohromady něhdźe 320 wopytowarjow je minjenu sobotu prapremjeru filma „Ein Feuerwerk für die Kleinstadt“ na třoch žurlach Grodkowskeho Sprjewineho kina dožiwiło. Kaž wobhospodarjer zarjadowanišća Michael Apel wuzběhny, „tu tajku wulku premjeru z paralelnymi předstajenjemi dotal ženje njemějachmy“. Połdrahodźinska epizodowa komedija režisera Erika Šyška je prěnja produkcija filmoweho labela Lusatia Film a bu bjez zjawneho spěchowanja w běhu dweju lět zwoprawdźena (SN rozprawjachu). Mjez cyłkownje wjace hač 150 sobuskutkowacymi – wjetšina z nich čestnohamtscy agěrowacy wobydlerjo Grodka a wokoliny – stej na přikład serbskej hrajerce Petra-Marija Bulankec-Wencelowa a Božena Bjaršec kaž tež nastupajo „wulku płachtu“ nic njeznaty Bernhard Kremser; filmowa hudźba wopřijima wjacore serbske titule mjez druhim skupiny Hara Crash a spěwytwórca Jacke Schwarz.

Hač do 6. apryla pokazaja produkciju hišće pjeć króć, a to wotpohladnje jenož w Grodku. „Sakska premjera“ ma 23. apryla w Zhorjelcu slědować.

Neuheiten LND