Bój wo němske biliony zahajeny
Pólska katalog žadanjow za wójnskimi reparacijemi předstajiła
Waršawa. Pólska žada sej wot Němskeje oficialnje wjace hač šěsć bilionow złotych –, to su 1,3 biliony eurow – za škody, načinjene w Druhej swětowej wójnje. Wotpowědny zakoń je sejm we Waršawje předwčerawšim, srjedu, wobzamknył. Při tym su tež zapósłancy opozicije za wotpowědne žadanja hłosowali. Cyłkownu sumu wotškódnjenja bě wot knježerstwa zasadźena komisija 300 fachowcow minjene sydom lět wuličiła. W komisiji dźěłachu stawiznarjo runje tak kaž hospodarscy fachowcy a ludowědnicy. Katalog žadanjow chcedźa w němskim přełožku po diplomatiskim puću zwjazkowemu knježerstwu w Berlinje sposrědkować.
Nowy kandidat za wólby
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimacych temach w Čěskej
Praha. Čěske knježerstwo chce za domjacnosće, šule a chorownje hornju hranicu nastupajo płaćizny za milinu postajić, zdźěli financny minister Zbyněk Stanjura kónc tydźenja w zjawnoprawniskej telewiziji. Nimo toho doporuča wón knježerstwu, industrijne předewzaća z podobnymi naprawami podpěrać. To rěka, zo nimaja firmy wjace hač 200 eurow za megawattowu hodźinu płaćić. Tutón tydźeń chcedźa wodźacy politikarjo Čěskeje wo wotpowědnych krokach w zwisku z wysokimi płaćiznami za energiju wuradźować a spokojace rozrisanje namakać.
Film za poł miliardu krónow
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Spočatk tutoho tydźenja bě demonstracija, kotraž je so kónc tydźenja na Praskim Wjacławskim naměsće wotměła, stajnje hišće horca tema w čěskich medijach. Wjace hač 70 000 ludźi bě sobotu do centruma čěskeje stolicy přišło, zo bychu přećiwo knježerstwu a jeho politice protestowali. Njedźelu zdźěli w susodnym kraju znaty politolog Jiří Pehe přez Twitter, zo je so protest tež přećiwo demokratiskemu systemej a zapadnym zwjazkarstwam měrił. Tohodla namołwja Pehe, mjez prawicarskim ekstremizmom a njespokojnosću wobydlerjow rozeznawać. Ministerski prezident Petr Fiala je protestnu akciju hišće samsny dźeń prawicarsku a prorusku šćuwańcu přećiwo čěskim zajimam mjenował. Wón je měnjenja, zo je po tajkich akcijach cyle jasne, zo maja ruska propaganda a desinformaciske kampanje bohužel stajnje hišće sylny wliw na Čechow. Politikar pak tež podšmórny, zo ma kóždy prawo demonstrować a swoje stejnišćo k politiskim temam zwuraznjeć.
Wotum njedo- wěry zwrěšćił
Pólska chce 1,3 biliony eurow
Němska žadanja Waršawy za reparacijemi za wójnske škody wotpokazuje
Waršawa (dpa/SN). Wot hitlerskeje Němskeje nadpadnjena Pólska trochuje škody Druheje swětoweje wójny w swojim kraju na wjace hač 1,3 biliony eurow – a chce wot Němskeje nětko reparacije. Předsyda narodno-konserwatiwneje knježerstwoweje strony Jarosław Kaczyński rěčeše wčera we Waršawje wo „hoberskej škodźe“ hač do dźensnišeho. Wobjim škody bě komisija parlamenta wobličiła. Posudk prezentowachu wčera w kralowskim hrodźe Waršawy – dokładnje 83 lět po nadpadźe Němskeje na susodnu Pólsku 1. septembra 1939.
Kancler Scholz w Praze
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Póndźelu je Olaf Scholz (SPD) prěni raz jako zwjazkowy kancler čěsku stolicu wopytał. Na Karlowej uniwersiće poda wón w zasadnej narěči dohlad do swojich wizijow wo přichodźe Europy. Po tym zetka so wodźacy němski politikar z čěskim ministerskim prezidentom Petrom Fialu. W Kramářovej wili rozjimowaštaj aktualne politiske prašenja kaž energijowu politiku a běštaj sej spěšnje wo tym přezjednaj, zo maja so wysoke płaćizny za milinu znižić. Po zetkanju podšmórny Fiala, zo chce so jako zastupjer prezidentstwa rady EU za cyłoeuropske rozrisanje tutoho palaceho problema zasadźić. Tež Scholz swoju podpěru signalizowaše. „Chcemy wšitko činić, zo bychmy struktury změnili, kotrež wjedu k tajkim horendnym płaćiznam. Smój z Petrom Fialu dołho wo tym diskutowałoj, kak móhłoj přetwarić europske milinowe wiki.“
Scholz ze zasadnej narěču w Praze
Praha (dpa/SN). Wo wobłuku swojeho nastupneho wopyta w Čěskej je zwjazkowy kancler Olaf Scholz (SPD) dźensa w stolicy Praze zasadnu narěč k europskim politiskim temam dźeržał. Při tym dźěše wo „wuskutki přewróta časow na Europsku uniju“, kaž dočasnje zdźělichu. „Přewrót“ bě Scholz kónc februara nadpad Ruskeje na Ukrainu a z tym zwjazane nowe wusměrjenje němskeje wonkowneje a wěstotneje politiki mjenował. Nadrobnosće narěče Scholza hač do kónca redakciskeho časa njepředležachu.
Po něhdźe hodźinu trajacej narěči Scholza w Karolinumje, w historiskim hłownym twarjenju lěta 1348 załoženeje Karloweje uniwersity – jedneje z najstaršich uniwersitow Europy – chcyše so Scholz z čěskim ministerskim prezidentom Petrom Fialu zetkać. W rozmołwje chcyštaj wo europskej energijowej politice, wo wobmjezowanjach na njedobro ruskich turistow a wo dodawanju bróni Ukrainje rěčeć. Čěska bě 1. julija prezidentstwo rady EU přewzała. Jutře zetkaja so w Praze wonkowni ministrojo EU.
Milion złotych za pokiw
Pólska pyta dale za winikom zajědojćeneje Wódry a mortwych rybow
Waršawa. Ekologiska katastrofa we Wódrje z hromadami zahinjenych rybow je dale a bóle postajowaca tema w pólskich medijach. Při tym so přiběrajcy wotbłyšćuje, zo su zamołwići pólskeho knježerstwa zaprajili. Za winikom zanjerodźenja znajmjeńša přeco hišće pytaja.
Zwjazk pólskich rybarjow bě hižo 27. julija we Wrócławju wo njesměrnje wjele mortwych rybach we Wódrje informował. Mjeztym je žołma zajědojćeneje wody a mortwych rybow Szczecinski zaliw při Baltiskim morju docpěła. We wšěch rěkach a kanalach města wone surowy smjerd rozšěrjeja. Ludźo su namołwjeni wodu njewužiwać, so w njej njekupać a tež psy do rěki njepušćić. Rybarjo a pomocnicy zadwělowani spytaja, hišće žiwe ryby z rěki wuchować a do basenkow z čistej wodu sadźić.
Milina a płun horcej temje
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Do kotreho směra wuwiwaja so čěske dźěłowe wiki? Ministerstwo za dźěło a socialne so tuchwilu we wobłuku projekta „Kompas“ z tutej temu zaběra. W srjedźišću steja tu wosebje hospodarstwo, hladanje starych, strowotnistwo kaž tež IT-branša. Hačrunjež su w jednotliwych čěskich regionach zdźěla wulke rozdźěle mjez poskitkom a naprašowanjom dźěłowych městnow, je tola wěsty trend w tutym wobłuku spóznajomny, rozprawja Jiří Vanášek, projektowy manager. Vanášek je měnjenja, zo je kontinuowane dalekubłanje w dźensnišim času njewobeńdźomne. „Dožiwjamy štwórtu industrijnu rewoluciju, kotraž ma najwjetši wliw na IT-branšu, dokelž so wjele procesow digitalizuje.“ Štwórta industrijna rewolucija spěchuje zdobom powołanja, kiž běchu hač dotal skerje mjenje požadane abo su scyła nowe, podšmórny projektowy manager. To płaći na přikład za škit přirody. Tam hrajetej tak mjenowany Green Deal a naprawowy plan „Fit for 55“ wosebitu rólu. W nim dźe wo to, kak móža w přichodźe zastaranje z milinu změnić.
Ekstremna suchota w Čěskej
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. W Čěskej Šwicy su póndźelu wospjet wuchadźišća wohenja pod zemju wotkryli, rozprawja rěčnik wohnjoweje wobory. Eksperća spěšnje reagowachu a dalšej katastrofje zadźěwachu. Kónc tydźenja bě namjezny přechod Hřensko hišće zawrjeny, wot zašłeje póndźele móža jón pućowacy zaso wužiwać. Strach lěsneho wohenja pak dale wobsteji.
Tuchwilu bědźitej so zapad a sewjerozapad Čěskeje z ekstremnej suchotu, informuje Pavel Zahradníček, sobudźěłaćer informaciskeho portala Infosucho. Wosebje we wobwodomaj Karlovy Vary a Ústí nad Labem, zdźěla pak tež w Liberecskim regionje, je woda tele dny wjace hač drohotna. Tute kónčiny słónco lětsa porjadnje wuprahuje, tak Zahradníček. Spočatk junija je so tam posledni króć dešćowało. Wjetši dźěl susodneho kraja ma hižo wjacore lěta problemy z horcym a suchim wjedrom, kotrež nikomu njetyje.
