USA sćelu Israelej dalše brónje

srjeda, 15. meje 2024 spisane wot:

Washington/New York (dpa/SN). USA chcedźa po informacijach medijow Israelej dalše brónje w hódnoće miliardy dolarow (něhdźe 924 milionow eurow) přewostajić. Wo tym je knježerstwo prezidenta USA Joewa Bidena kongres informowało. Posyłka wobsahuje municiju za tanki, taktiske jězdźidła a granaty za artileriju. Medije wuraznje na to pokazuja, zo knježerstwo USA tuchwilu ćežke bomby za Israel blokuje. Přičina je postupowanje israelskeho wójska w měsće Rafah na juhu Gazaskeho pasma. Biden bě Israelej hrozył, zo móhła ofensiwa w dospołnje přepjelnjenym měsće konsekwency za dodawanje ameriskich brónjow za Israel měć. Wočiwidnje pak je Israel zamołwitych w USA mjeztym wo tym přeswědčił, zo je wojerska akcija w Rafah wobmje­zowana. Tole je rěčnica knježerstwa we Washingtonje wobkrućiła.

Generalny sekretar UNO António Guterres je „zludany“ na ofensiwu israel­skeje armeje na juhu Gazaskeho pasma reagował. Tole połoženje ciwilneje ludnosće dale pohubjeńša, Guterres rjekny.

Twarja dalšu studnju pitneje wody

srjeda, 15. meje 2024 spisane wot:
Na Berlinskim naměsće w Choćebuzu su předwčerawšim, póndźelu, twarske dźěła zahajili, zo móhli tam w nadawku měšćanskich zawodow dalšu studnju pitneje ­wody natwarić. Je to mjeztym druha studnja tutoho razu, z kotrejž hotuja so w Choćebuzu na wočakowanu horcotu w lěću. Wosebje turisća, ale tež domoródni su ­dźakowni za składnosć wochłódźenja w horcym měsće. Prěnja studnja steji hižo ­na Gródkowskej w centrumje delnjołužiskeje stolicy. Foto: Michael Helbig

Wjace insolwencow na zapadźe EU

srjeda, 15. meje 2024 spisane wot:

Neuss (dpa/SN). Dale a wjace předewzaćow w zapadnej Europje přińdźe do financnych wuskosćow. W lěće 2023 je cyłkownje 169 496 firmow insolwencu přizjewiło, štož je 21 procentow wjace hač lěto do toho. Tole zdźěla hospodarska informaciska dataja Creditreform w Neussu. Ličby přetrjechja tak prěni króć niwow z časa do koronapandemije a běchu tak wysoke kaž naposledk 2016. „Wuwiće insolwencow steješe loni w znamjenju hospodarskeje krizy, inflacije, wysokeje danje a energijowych kóštow. Tola tež pózdnje wuskutki korony su předewzaća dale masiwnje poćežowali. Nětko widźimy wuskutki pandemije tež cyle jasnje w ličbach“, rjekny nawoda wotrjada Credireform za hospodarske slědźenje Patrik-Ludwig Hantzsch.

To a tamne (15.05.24)

srjeda, 15. meje 2024 spisane wot:

Dźěłowy tydźeń njedźelu zahajić chcedźa přichodnje w Iranje. Parlament je wotpowědny naćisk zakonja schwalił. Runočasnje tydźenski dźěłowy čas wot 44 na 40 hodźin zniža. Noworjadowanje ma wot kónc junija płaćiwe być. W Iranje je so dźěłowy tydźeń dotal sobotu započał. Pjatk je kaž w druhich muslimskich krajach swobodny. Někotre zawody při­zwola swojim přistajenym tež štwórtk jako swobodny dźeń.

Christopher Street Day wotprajili su pjenježnych starosćow dla w braniborskim Wittenberge. Pobrachowace pjenježne srědki a přemało personala je zamołwitych pohnuło, lětušu demonstraciju za prawa homoseksualnych, biseksualnych a intersplažnych ludźi wotprajić. Zarjadowanje CSD měješe so 15. junija mjeztym třeći króć we Wittenberge wotměć. Klětu pak chcedźa swjedźeń zaso přewjesć.

Wočakuja wusud Höckeho dla

wutora, 14. meje 2024 spisane wot:

Halle (dpa/SN). W procesu přećiwo politikarjej AfD Björnej Höckemu wužiwanja zakazaneho hesła němskich nacionalsocialistow dla wočakowachu dźensa wusud krajneho sudnistwa w Halle. Statne rěčnistwo šefej krajneho zwjazka AfD a předsydźe frakcije w krajnym sejmje wumjetuje, zo je w narěči slogan bywšeje SA wědomje wužiwał. Höcke, něhdyši wučer stawiznow, wědome wužiwanje prěje. 52lětny Höcke dyrbi w padźe zasudźenja jenož z pjenježnej pokutu ličić.

Scholz zakituje Lindnera

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy kancler Olaf Scholz (SPD) je w zwadźe etata 2025 dla financnemu minister Christianej Lindnerej (FDP) rjap skrućił. „Financny minister je ministerstwam mjezy pokazał – to bě ze mnu wotrěčane. Nětko započina so wobćežny proces, přeća a woprawdźitosć zwjazać“, rjekny Scholz nowinarjam. „Spušćam so na to, zo su sej wšitcy swojeje zamołwitosće wědomi a zo nowy etat zhromadnje zmištrujemy.“

Swědk pjenjezy přepokazał

Policija je wčera Amsterdamsku uniwersitu zawrěła, po tym zo běchu so studenća k demonstraciji na dobro Palestinjanow w Gazaskim pasmje zhromadźili. Nawodnistwo kubłanišća je dźensa a jutře wšě zarjadowanja a čitanja wotprajiło, dokelž ­njemóže tuchwilu „žanu zamołwitosć za wěstotu wosobow na uniwersiće přewzać“. Foto: pa/Anadolu/Mouneb Taim

Policija njeliči z wolóženjom

wutora, 14. meje 2024 spisane wot:

Brüssel/Berlin (dpa/SN). Dźěłarnistwo policistow Němskeje njewočakuje z planowanej reformu azyloweho prawa EU žane wolóženja za policiju. „Migraciski ćišć do Europy a wosebje do Němskeje wostanje dale wulki“, rjekny předsyda dźěłarnistwa Heiko Teggatz powěsćerni dpa. „Dołhož wosebje Němska powabki, do Němskeje zapućować, spěšnje njeredukuje abo njewotstroni, ludźo dale spytaja, ilegalnje do Němskeje zapućować.“ Po jeho měnjenju je trjeba, ćěkancow při wonkownych mjezach EU konsekwentnje wotpokazać.

W Brüsselu chcychu dźensa reformu azyloweho prawa w EU doskónčnje wobzamknyć. Z njej maja spěšniše azylowe procesy při mjezach EU móžne być.

Gaza/Tel Aviv (dpa/SN). Při nadpadźe na swoje awto je sobudźěłaćer UNO w Ga­zaskim pasmje žiwjenje přisadźił. Dalši sobudźěłaćer UNO so po informacijach swětoweje organizacije zrani. Je to zdobom prěni mjezynarodny pomocnik UNO, kiž bu w Gazaskim pasmje mo­rjeny. Awto, z kotrymž běštaj mužej po puću do chorownje, bě jasnje jako awto UNO woznamjenjene. Po spočatku wójny w Gazaskim pasmje su tam dotal ­nimale 200 sobudźěłaćerjow UNO mo­rili. Wšitcy běchu Palestinjenjo.

Skupina prawicarskich israelskich ekstremistiskich aktiwistow je wčera spy­tała, transport pomocnych srědkow do Gazaskeho pasma zadźeržeć. Skupina blokowaše nakładne awta na pomjeznym přechodźe na juhu pasma, pale­stinske medije rozprawjeja. Aktiwisća ­ćahachu pomocne srědki z awtow a znajmjeńša dźewjeć jězdźidłow wobškodźichu. Policija je štyrjoch z cyłkownje sto wobdźělnikow zajała. W Gazaskim pasmje čaka něhdźe milion ludźi nuznje na žiwidła, wodu a medikamenty.

Ukrainu dale podpěruja

wutora, 14. meje 2024 spisane wot:

Zwjazkowy kancler Scholz sej z nawodami nordiskich krajow přezjedny

Stockholm (dpa/SN). Hladajo na rusku ofensiwu na sewjerowuchodźe Ukrainy su Němska a nordiske kraje Ukrainje ­dalše brónje přilubili. „Smy zjednoćeni w swojej podpěrje na dobro Ukrainy w zakitowanskim boju přećiwo ruskemu nadpadej“, rjekny zwjazkowy kancler Olaf Scholz (SPD) wčera na zetkanju ministerskich prezidentow Šwedskeje, Danskeje, Finskeje, Norwegskeje a Islandskeje w Stockholmje. „Podpěrujemy Ukrainu dale, dołhož je tole trěbne.“ Scholz wuraznje na to pokaza, zo je tuta jednota něšto, „štož njeje Ruska wočakowała“.

Hišće jasniši bu finski knježerstwowy šef Petteri Orpo. Połoženje na bitwišću je kritiske. Je na času, wjace činić. „Nochcemy nowy Mariupol w Charkiwje widźeć. Tohodla dyrbi nětko kóždy jednotliwy kraj na zapadźe, w Europskej uniji hnydom wšitko činić, štož móže.“ Ruske jednotki su před dnjemi ofensiwu w Charkiwskej kónčinje zahajili a wukonjeja tam masiwny ćišć na ukrainske wójsko.

Wuwaženje mytować!

wutora, 14. meje 2024 spisane wot:
Wjeselimy so, zo mamy kónčiny połne „žiweje dwurěčnosće“, štož za nas prěnjotnje woznamjenja: žiweje serbšćiny wšědny dźeń. A angažowani maćernorěčni Serbja tutoho regiona su hustodosć tež w susodnych gmejnach wažni pomocnicy při wožiwjenju našeje rěče. Tohodla su sej wšitcy dobyćerjo lětušeho wubědźowanja simul+ swoje myto zasłužili – a přejemy jim wjele zboža při zwoprawdźenju kreatiwnych idejow, wšako je hižo zašłe lěta na tute wašnje wjele noweho na dobro Serbstwa narostło. Tež w druhich kónčinach, hdźež su wuměnjenja za žiwu dwurěčnosć hišće wjele ćeše, je kedźbyhódnych dobyćerskich projektow. Njech tež tule dale a wjac serbskich rěčnych rumow nastanje! Při­wšěm bych sej přała, zo změja w přichodźe runje tute kónčiny, kotrež maja nastupajo žiwu dwurěčnosć tuchwilu wosebje wjele nachwatać, wjetši podźěl na wuznamjenjenych projektach. Nadźijam so, zo njebu lětsa žadyn wažny impuls rewitalizacije zabyty. Bianka Šeferowa

nowostki LND