Jan Gólč

srjeda, 08. meje 2024 spisane wot:
4. meje 1864 narodźi so pozdźiši farar a narodowc Jan Gólč w Rakecach jako syn tamnišeho duchowneho Juliusa Hermana Gólča (1831–1906). Maćernorěčny Jan Gólč studowaše po maturiće w Lipsku ewangelsku teologiju, bě aktiwny čłon a starši Serbskeho Łužiskeho prědarskeho towarstwa kaž tež sobuwudawaćel studentskeho časopisa Łužiski Serb. Wot lěta 1890 bě duchowny w Bukecach a Budestecach a farar hač do 1902 w Budyšinku. 26. winowca 1902 hač do jeho smjerće 16. winowca 1916 přewza wot nana Rakečansku faru. Jeho row je při zapadnej muri Rakečanskeho kěrchowa kaž tež nanowy posledni wotpočink. Jan Gólč wozjewi tójšto stawizniskich a literarnych přinoškow w časopisomaj Łužiski Serb a Łužica. Wot 1895 bu po wotchadźe fararja dr. Friedricha Selle hač do smjerće z druhim redaktorom časopisa Pomhaj Bóh. Jan Gólč spisa 1900 w Budyšinje ćišćanu knihu „Slubjeny kraj“. Wón zastupi 1884 do Maćicy Serbskeje a bu wot 1903 předsyda Serbskeho knihoweho towarstwa. „Gólčowe mjeno w stawiznach serbskeho pismowstwa njewuhasnje“, pisaše předsyda Maćicy Serbskeje farar Jan Křižan w nekrologu. Manfred Laduš

Jurij Wanak

wutora, 07. meje 2024 spisane wot:
27. jutrownika 1764 narodźi so w Chelnje jako syn serbskeho ewangelskeho ratarja pozdźiši wjelelětny Njeswačanski wučer a kantor Jurij Wanak. Wot 1781 bě wón šěsć lět chowanc wučerskeho wustawa we Wulkim Wjelkowje, kotryž běchu hornjołužiscy w duchu pietizma a rozswětlerstwa kubłani zemjenjo kaž August Adolph von Below załožili a wudźeržowali. Hłownje tam wučerjo kaž Michał Haupt serbskich młodostnych na wjesnych wučerjow wukubłachu. Wanak bě na wustawje tež pomocny wučer. Wot lěta 1787 hač do swojeje smjerće 2. požnjenca 1837 wu­čerješe wón w Njeswačidle, hdźež bě to­horunja woblubowany kantor. Jeho narowny pomnik steji za hłownym zachodom kěrchowa. Wón zeserbšći dwě nabožnej knižce, a to „Krasny puć Boži do Krystusoweho naroda“ a „Krótka powěsć wot toho žiwjenja ­a smjerće knjeza Jana Gottloha Contiusa“, kotrejž buštej w Budyšinje ćišćanej. Jurij Wanak wučeše swojich šulerjow w 1. a 2. rjadowni wšitko serbsce a čitanje dale serbsce. Paćersku wučbu je dwójce wob tydźeń serbsce po­dawał. Jeho 1817 w Njeswačidle rodźeny syn Jurij Arnošt Wanak sta so z fararjom a spisowaćelom. Manfred Laduš

Lubina Holanec-Rawpowa

pjatk, 03. meje 2024 spisane wot:

2. meje 1964 zemrě w Drježdźanskej chorowni w 36. žiwjenskim lěće mjezynarodnje znata serbska koncertna pišćelerka Lubina Holanec-Rawpowa. Jeje row je na Budyskim Tuchorju, hdźež staj tež jeje mandźelski dr. Jan Rawp a jeje nan, wučer Arnošt Holan (1882–1948), pochowanaj.

Lubina Holanec narodźi so 23. meje 1927 w Budyšinku do Holanec wučerskeje swójby, wopyta gymnazij w Budyšinje, hdźež bu tež na pišćelach wuběrnje wukubłana. Lěto studowaše w Lipsku na Wysokej hudźbnej šuli, wot lěta 1948 do 1953 na Praskim konserwatoriju a w pišćelowej rjadowni Jiříja Remberga Akademije hudźbnych wuměłcow w čěskej stolicy. Hižo 1951 wudoby sej prěnje městno na wubědźowanju na mjenowanej akade­miji. Dwě lěće wukmani so na pišćelach w Tomašowej cyrkwi w Lipsku a skutkowaše po tym wot lěta 1956, w Budyšinje bydlaca, jako koncertna organistka. Wuda so na wnuka Bjarnata Krawca, hudźbneho wědomostnika a komponista dr. Jana Rawpa (1928–2007). Z mandźelstwa wuńdźe syn Kito, kiž pak jako młodostny Łužicu wopušći a je w zapadnej Němskej w dźiwadłach skutkował.

Pawoł Pilop

wutora, 09. apryla 2024 spisane wot:

6. jutrownika 1934 narodźi so serbski ratar a dirigent ludowych chórow Pawoł Pilop do ratarskeje swójby w Židźinom pola Wojerec. Jeho mać chodźeše čas žiwjenja we Wojerowskej serbskej ewangelskej narodnej drasće. Wona spěwaše rady serbske ludowe pěsnje. Syn Pawoł dźěłaše w staršiskim ratarstwje a nawukny powołanje zamkarja ratarskich mašinow a skowarja.

Matej Handrik

pjatk, 05. apryla 2024 spisane wot:

5. jutrownika 1864 narodźi so pozdźiši farar a ludowědnik Matej Handrik w Jamnom (Jahmen) pola Klětnoho jako syn bura. Wón studowaše po maturiće ewangelsku teologiju a pola prof. Augusta Leskiena slawistiku w Lipsku a we Wrócławju. 1890 bě dwě lěće pomocny prědar pola fararja Jana Hermana Mrózaka w Budestecach.

Wot lěta 1892 do 1934 bě ze a za serbstwom zasłužbnym fararjom w Slepjanskej wosadźe. Na swojej farje molerjow a wuměłcow Slepjanskeje wosady hospodarješe. Pohosći tež rjad molerjow a wědomostnikow kaž Ludvika Kubu, Willibalda von Schulenburga a dr. Adolfa Černeho, kotřiž so za Slepjanskich Serbow zajimowachu. Handrik bě wot lěta 1886 z čłonom Maćicy Serbskeje a je w Slepom serbstwo a tamnišu narěč zaměrnje spěchował a pomhał zachować. Załoži w Slepom serbske burske towarstwo a bě jeho předsyda. Slědźeše a pisaše wo Rownjanskim buru-spisaćelu Hanzu Njepili a wozjewi tójšto wědomostnych přinoškow wo serbskich stawiznach, ludowědźe a pu­blikowaše w časopisu Maćicy Serb­skeje „Slěpjanska swaŕba (kwas)“ a wo wašnjach a přiwěrkach w jeho wosadźe.

Korla Božidar Křižan

štwórtk, 04. apryla 2024 spisane wot:
Rakečanski farar Korla Božidar Křižan zemrě nahle hakle 37lětny 27. nalětnika před sto lětami w swojej wosadnej wsy. Wón zawostaji młodu wudowu Martu a dźowce Marku a Martu, pozdźišo serbska wyša wučerka a lěkarka. W časopisu Maćicy Serbskeje wozjewi so wobšěrny nekrolog wo aktiwnym Maćicarju a młodym serbskim prócowarju. Wosebje wu­zběhnychu jeho zaměrne skutkowanje jako duchowny za serbstwo a maćeršćinu. Korla Božidar Křižan narodźi so 15. žnjenca 1886 do kublerskeje swójby w Hodźiju. Studowaše w Lipsku teologiju a bě aktiwny čłon tamnišeho towarstwa Sorabija. Korla Božidar Křižan bě po studiju najprjedy sydom lět duchowny w Hućinje a zastupi w tutym času do Maćicy Serbskeje. 1917 powoła so za fararja w Rakec. Křižan podpěraše přikładnje serbske žiwjenje we wosadźe a Rakečanske Do­mowinske towarstwo Lipa. Wón spisa někotre nabožinske spisy a wozjewi rjad swojich prědowanjow w Pomhaj Bóh. 1919 bě so z Marju Martu Wirthec ze znateje burskeje swójby ze Stróže woženił. Z tuteje swójby wuńdźetaj rěčespytnik dr. habil. Pawoł Wirth a superintendent ­Gerhard Wirth. Manfred Laduš

Mikławš Žur

srjeda, 20. měrca 2024 spisane wot:

13. nalětnika 1859 narodźi so we Worklecach do žiwnosćerskeje swójby pozdźiši farar a spisowaćel prelat Mikławš Žur. Jedne lěto wopyta w Budyšinje katolski wučerski seminar a poda so potom do Prahi na Serbski seminar. Lěto bě tam předsyda towarstwa Serbowki. Wróćiwši so do Budyšina słužeše tam jako dobrowólnik w 103. sakskim połku pěškow a studowaše po tym w Praze.

Na třećim adwenće 1885 swjećeše w Chrósćicach swoju primicu, na kotrejž so 200 družkow wobdźěli. Mikławš Žur bě potom lěto kapłan w Budyšinje, a wot 1886 do 1895 bě administrator Radworskeje wosady, zasadźowaše so a přihotowaše twar noweho Božeho domu. Połdra lěta słužeše jako prěni kapłan Dwórskeje cyrkwje w Drježdźanach. Nazymu 1896 wróći so jako wosadny farar do Radworja a wosta tole hač do lěta 1903. W tym času skónči twar nětčišeje cyrkwje w bazilikowym stilu.

Wot 1903 do 1912 bu z fararjom Budyskeje serbskeje cyrkwje a bu na kanonika pomjenowany. Wot 1912 bu šolastik, potom prelat w Budyskim tachantstwje hač do smjerće 15. hodownika 1932. Pochowany je na Budyskim Mikławšku.

Jan Gotthelf Běmar

štwórtk, 14. měrca 2024 spisane wot:
11. nalětnika 1704 narodźi so w Budestecach jako syn fararja Jana Běmarja pozdźiši duchowny a spisowaćel nabožnych spisow Jan Gotthelf Běmar. Jeho nan bě z dalšimi fararjemi cyłu bibliju zeserbšćił, kotraž bu 1728 ćišćana. Dźěd z maćerneje strony Jana Gotthelfa Běmarja běše farar Michał Frencl z Budestec, sobuzałožer hornjoserbskeje spisowneje rěče a přełožowar 1706 ćišćaneho Noweho zakonja do serbšćiny. Jan Gotthelf Běmar běše w Jenje a Lipsku teologiju studował a bu 1734 w Rychwałdźe na fararja zapokazany. Štyri lěta po tym bě z duchownym w Hornim Wujězdźe. 1745 bě z diakonom w Budyšinskej Pětrowej cyrkwi, doniž z 43 lětami zahe, 29. jutrownika 1747, njezemrě. Wón běše znaty kěrlušer, zestaja hižo z 28 lětami na namjet swojeho nana „Přidawk k tym němskim a serskim kyrlišowym kniham“, 1732 w Budyšinje ćišćany. Jeho nabožna kniha „Wučba wot spočatka teho křesćijanstwa“ wuńdźe 1741 prěni króć w Bu­dyšinje a bu hišće dźewjeć króć nakła­dowana. 1733 wuda wón wot njeho zestajene a rozšěrjene spěwarske pod titlom „Duchomny wopor wěrnych křesćijanow aby Kyrlišowe knihi“. Wone buchu 1740 druhi króć wudate. Manfred Laduš

Horst Šlosar

srjeda, 13. měrca 2024 spisane wot:
10. nalětnika před 60 lětami zemrě w ródnych Drježdźanach moler, grafikar a lawreat Myta Ćišinskeho Horst Šlosar. Pochowany bu na Drježdźanskim pohrjebnišću w Strěžinje. Narowny pomnik bu na namjet Jurja Łušćanskeho zhotowjeny a 23. septembra 2019 wotkryty, při čimž hódnoćeše Łušćanski jeho žiwjenje a skutkowanje. Šlosar narodźi so 23. požnjenca 1903 w sakskej stolicy. Jeho nan bě čěski moler w Mišnjanskej pórclinowej manufakturje a mać bě Serbowka. Horst Šlosar nawukny tohorunja w Mišnje powołanje pórclinoweho molerja a studowaše potom na Drježdźanskej akademiji tworjaceho wuměłstwa. Wón bu mišterski šuler sławneho molerja Otta Dixa. Po tym skutkowaše w sakskej stolicy jako swobodny wuměłc. Mnoho jeho tehdy nastatych twórbow a jeho ateljej buchu z woporom bombardowanja Drježdźan přez ameriske a jendźelske lětadła srjedź februara 1945. Jako čłon Koła serbskich wuměłcow wot lěta 1949 stwori Horst Šlosar tójšto mólbow ze serbskimi motiwami a wo dźěle a žiwjenju Serbow, tak na přikład wolijowej mólbje „Burska delegacija“ a „Serbowka na twarnišću wulkokombinata Čorna Pumpa.

Dr. Arnošt Muka

wutora, 12. měrca 2024 spisane wot:

10. nalětnika 1854 narodźi so we Wulkim Wosyku gymnazialny profesor, dr. phil., rěčespytnik, ludowědnik a wurjadny spěchowar serbskeho narodneho žiwjenja dr. Arnošt Muka do swójby serbskeho kublerja. W Lipsku studowaše teologiju, slawistiku a klasiske rěče a bě lěto wučer na Žitawskim a tři lěta na Budyskim gymnaziju. Wědomje aktiwnje za serbstwo skutkowaceho wučerja přesadźichu 1883 na gymnazij w Kamjenicy. Wot lěta 1887 do 1916 wučerješe na gymnaziju w Freibergu, powoła so na konrektora, profesora a studijneho radźićela a wróći so 1917 jako wuměnkar do Budyšina.

nowostki LND