Nowe brónje čěskim wojakam
Praha (dpa/SN). Wojacy Čěskeje republiki, čłona NATO, maja přichodne lěta nowe ručne brónje dóstać. Knježerstwo je wotpowědnemu ramikowemu zrěčenju z domjacym twarcom bróni Česká zbrojovka w Uherskim Brodźe přihłosowało, kaž zakitowanske ministerstwo w Praze wčera zdźěli. Ze zrěčenjom zmóžnjeja – rozdźělene na dobu hač do lěta 2025 – nakup wjace hač 16 000 třělbow CZ Bren 2, nimale 2 000 k tomu hodźacych so přityknjenych nopaškow za wottřělenje granatow a wjace hač 21 000 pistolow. Kóšty za nakup bróni wobliči ministerstwo na nimale 86 milionow eurow. „Wojacy tute brónje nuznje trjebaja“, rjekny zakitowanski minister Lubomír Metnar.
Čěska republika je wot lěta 1999 čłon sewjeroatlantiskeho zakitowanskeho zwjazka. Kraj wobdźěla so tuchwilu na wukubłanskim zasadźenju „Resolute Support“ w Afghanistanje a na měrowej jednotce KFOR w Kosowje.
Čěska ma tučasnje něhdźe 26 000 wojakow a 11 000 rezerwistow. Wojersku wobornu winowatosć běchu tam lěta 2004 wotstronili. Kraj ma tuchwilu 123 tankow a 44 wojerskich lětadłow.
Knježerstwo ma ćežki spočatk
Peter Čačko rozprawja z Bratislavy za Serbske Nowiny
Zo změje so z konserwatiwnej stronu Obyčajní ľudia a nezávislé osobnosti (OL’aNO) přichodnje ličić, bě dźiwajo na jeje spochi rosćace připóznaće w dowólbnych woprašowanjach wočakować. Přiwšěm bě překwapjace, zo OL’aNO parlamentny wotum kónc februara tak jasnje dobudźe. Zdobom wone stronu SMER-Socialna demokratija, kotraž bě tři wólbne periody knježiła, čućiwje porazy. OL’aNO faworizowaše zwoprědka koaliciju ze stronomaj Sme rodina a Sloboda a Solidarita (SaS) kaž tež ze stronu Za l’udi, załoženej wot něhdyšeho prezidenta Andreja Kiski hakle loni w septembru. Šef OL’aNO Igor Matovič zamó w běhu dweju tydźenjow nowe knježerstwo zestajeć. Te móže so w narodnej radźe na wustawowu wjetšinu zepěrać, ma dźě štworokoalicija 95 z cyłkownje 150 sydłow w zakonje wobzamkowacym organje. Šěsć stron a hibanjow je w nim zastupjenych.
Chorhoj jónkrótneho razu
CHORHOJ susodneje Čěskeje swjeći tele dny stoćiny. Wčera, 30. měrca, bě tomu 100 lět, zo parlament po Prěnjej swětowej wójnje załoženeho stata wobzamkny, dać sej jako statny symbol chorhoj z wodorunej běłej a čerwjenej smuhu a módrym klinom w nimaj. Podobu chorhoje toho razu běchu wuměłcy Jaroslav Kursa, Antonín Valšík a František Kysela kolektiwnje namjetowali.
Twornje Škody dale zawrjene
Mladá Boleslav (dpa/SN). Twornje čěskeje wotnožki němskeho awtotwarca Volkswagen „Škoda“ maja hač do ranja 14. apryla zawrjene wostać. To wuchadźa z lista awtotwarca swojim sobudźěłaćerjam, kotryž su minjeny pjatk rozesłali. Koncern reaguje tak na zarjadniske wobmjezowanja koronapandemije dla. Na tamnym boku je naprašowanje za nowymi awtami zawrjenych předawarnjow w Čěskej a druhich čłonskich statach EU tuchwilu „jara snadne“. Přistajenym płaća w času wot 30. měrca hač do 14. apryla 75 procentow přerězneje mzdy.
W třoch zawodach Škody w Mladej Boleslavje, Kvasinach a Vrchlabí dźěła něhdźe 37 000 ludźi. Tak je awtotwarc najwjetši dźěłodawar w Čěskej, kotraž je z čłonom EU. Loni su w čěskich twornjach Škody prěni króć wjace hač 900 000 awtow produkowali. W kraju je 2 062 wobkrućenych padow korony. Dźewjeć ludźi je dotal na wirus zemrěło.
Wjac ludźi
Praha (ČŽ/K/SN). Susodna Čěska republika je loni nastupajo ličbu ludźi znowa rozrostła. Kónc lěta měješe susodny kraj 10 693 939 wobydlerjow, štož je porno lětu 2018 přibytk wo 44 139 ludźi – najwjetši plus to w cyłym zašłym lětdźesatku. To wuchadźa z tele dny publikowaneje rozprawy Čěskeho statistiskeho zarjada. Z njeje tohorunja zhoniš, zo bě 2 019 zemrětych trochu wjace było hač nowonarodźenych.
W Čěskej je loni 112 231 dźěći na swět přišło, přibližnje 1 800 mjenje hač lěto do toho. Zemrěło je w samsnym času 112 131 wosobow a tak 600 mjenje hač lěta 2018. Zo je njedźiwajcy toho k nahladnemu přirostej ličby ludnosće dóšło, ma so bjezwuwzaćnje migraciji z wukraja dźakować. Do Čěskeje přesydli so lěta 2019 dohromady 65 571 wukrajnikow. Kraj wopušćiło je porno tomu 21 301 ludźi. Nimale 40 procentow wukrajnych přichadow wučinjeja Ukrainjenjo – nic mjenje hač 18 000 z nich je so loni w Čěskej zasydliło. Ze Słowakskeje přićahny 4 600 ludźi, w mjeńšich ličbach staćenjo Ruskeje, Bołharskeje a Rumunskeje. Stawnistwa registrowachu 54 870 zmandźelenjow – 400 wjace hač lěto do toho.
Naprawy tež w Pólskej
Zeman: Opozicija měła mjelčeć
Praha (dpa/SN). Čěski prezident Miloš Zeman je opoziciju namołwjał, drastiske naprawy Praskeho knježerstwa w boju přećiwo coronawirusej podpěrać. „Njeje-li k tomu kmana, měła wona znajmjeńša za čas karanteny mjelčeć“, žadaše sej 75lětny w telewizijnej narěči w sćelaku Prima.
Wobydlerjow Zeman napomni, so dweju ekstremow wzdać: Nichtó njesměł z pandemiju lochkomyslnje wobchadźeć. Na tamnym boku njejstej strach a panika na městnje. „Strach nas wosłabja. Chcu was tuž k zmužitosći pohonjeć.“
Kaž hižo w zašłosći je Miloš Zeman tež w najnowšej narěči medije kritizował. „Wone pisaja kaž přeco wo wšěm a njerozumja ničo“, najwyši reprezentant stata twjerdźeše. Wosebity dźak wupraji wón Chinje, kotraž je „jako jenički kraj“ Čěskej při wobstaranju škitnych maskow pomhała.
Knježerstwo ministerskeho prezidenta Andreja Babiša je swobodu čěskich wobydlerjow chětro wobmjezowało a šule kaž tež najwajce wobchodow zawrěło. Ludźo dyrbja škitne maski nosyć. Hač do kónca tydźenja zličichu w kraju nimale 700 padow corony.
Lědma hišće haćenja
Waršawa/Praha/Bratislava (dpa/SN). Na němsko-pólskej mjezy bě nadróžny wobchad minjeny kónc tydźenja na najwjace přechodach w dalokej měrje normalizowany, kaž pólski namjezny škit na swojej internetnej stronje zdźěla. Jeničke wuwzaće bě přechod Jędrzychowice na awtodróze A 4 pola Zhorjelca. Tu dyrbjachu nakładne awta sobotu hišće něhdźe połdra hodźiny čakać.
Tež čěska policija njeje žane wjetše haćenja na čěsko-němskej mjezy registrowała, byrnjež za powołanskich dojězdźowarjow razniše prawidła płaćili.
Porno tomu so nakładne awta na čěsko-słowakskej mjezy dale a bóle kopja. Přičina toho je, zo je Madźarska hranicu zawrěła. Rynk Lkw-jow, kotrež chcedźa do Madźarskeje, so po cyłej Słowakskej hač do Čěskeje wróćo haći.
Opozicija: Wólbny bój njefairny
Pólscy politikarjo z krizu coronawirusa dla rozdźělnje wobchadźeja
Waršawa. Kriza coronawirusa dla so tež w Pólskej raznje wuskutkuje. Towaršnostne žiwjenje je mjeztym w dalokej měrje zlemjene. Šule, uniwersity, biblioteki, dźiwadła, kina, opery, kulturne domy, płuwanske hale a dalše zarjadnišća su zawrjene. Nimale tysac ludźi je so z wirusom natyknyło, pjećo su dotal zemrěli. Polacy su oficialnje namołwjeni, dobrowólnje dwaj tydźenjej doma wostać. Zarjadowanja z wjace hač 50 wobdźělnikami su zakazane.
Politikarjo z pandemiju dosć rozdźělnje wobchadźeja. Wrócławski wyši měšćanosta Jacek Sutryk na přikład so kóždy wječor wosobinsce na swojej internetnej stronje přizjewja, zo by na prašenja ludźi wotmołwjał a pokiwy dawał, kak měli so prawje zadźeržeć. Sam wón z awtom po měsće jězdźi a so chětro hněwa, hdyž widźi wobydlerjow na přikład zhromadnje grilować abo šulerjow w barach so zetkać. Naležnje Sutryk wšitkich namołwja, to wostajić.
Wutworja nowe knježerstwo
Bratislava (SŽ/K/SN). Njecyłej tydźenjej po wólbach parlamenta w Słowakskej kiwa krajej nowe koaliciske knježerstwo. To zdźěli medijam šef hibanja Obyčajni L’udi a Nezávislé Osobnosti (OL’aNO) Igor Matovič, kotremuž bě prezidentka Zuzana Čaputová za to nadawk dała. OL’aNO z 25 procentami wólbneho přihłosowanja twori knježerstwowu koaliciju hromadźe z hibanjom Sme rodina, liberalnej stronu Sloboda a Solidarita (SaS) a ze stronu Za l’udí eksprezidenta Andreja Kiski. Tele knježerstwo změje w narodnej radźe ze 150 sydłow 95 a tak wustawowu wjetšinu.
Předsydźa stronow OL’aNO, Sme rodina, SaS a Za l’udí informowachu prezidentku Čaputovu mjeztym wo tym, zo su so tohorunja na rozdźělenje ressortow dojednali. Mjena pak Matovič nochcyše publikować, dokelž je za někotre ministerske zastojnstwa wjacorych kandidatow. OL’aNO dóstanje nimo zastojnstwa premiera šěsć ministerstwow, Sme rodina tři, SaS tři a Za l’udí dwě. Dźiwajo na přiběrace rozšěrjenje coronowirusa w Słowakskej je Matovič rjekł, zo dyrbi politika tohodla tuchwilu zboka wostać.
