Wuspytać lěpje hač swarjeć
Korona-warnowansku app móža sej zajimcy wot wčerawšeho na swojim smartfonje abo iphonje instalować. Smy so mjez ludźimi wobhonili, kak z nowym poskitkom wobchadźeja.
Bogusz Bujnowski z Lipska: Njejsym app hišće instalował, dokelž njemějach dotal składnosć k tomu. Nimam pak žadyn problem z njej. Wšako je dobrowólna, funguje jenož přez Bluetooth a žane GPS-daty dale njedawa. Technisce hladajo mam zaćišć, zo je app wěsta. Hač wona pomha infekcijam zadźěwać, to hakle wěmy, hdyž ju ludźo wužiwaja. Na kóždy pad mam wuspytać za lěpše hač ničo nječinić abo swarjeć.
Katrin Čornakec z Tradowa: Ja wo tym rozmysluju sej app na smartfonje składować. Njemóžu jeje efektiwitu posudźować, ale móžu sej předstajić, zo bych tak informacije k wupřestrěću infekcijow sćěhować móhła. To chcu podpěrać, wšako sym dźěl towaršnosće a čuju so zamołwita. Hladajo na datowy škit mam zaćišć, zo smy dźensniši dźeń hižo škleńčani čłowjekojo. Tuž nimam app nastupajo žane wulke wobmyslenja.
Zapósłane (15.05.20)
Regina Šołćina z Konjec piše:
Zadźiwana, ale zdobom wostrózbnjena mam nastawk Serbskich Nowin z 8. meje před sobu ležo. Je hižo zaso tak daloko kaž tehdy w Chrósćicach? Zo je samo wjesnjanosta gmejny Ralbicy-Róžant Hubertus Ryćer na posedźenju gmejnskeje rady porjadne naprašowanja zdźěla podusył, je skandalozne!
Wočakuju sej wot wjesnjanosty sylniši angažement za swoju gmejnu, předewšěm pak za swoju, Ralbičansku, šulu a tamnišich staršich. Je wšak dosć dobrych přikładow, kak su so woleni zastupnicy za swoje kubłanišća zasadźeli. Myslu na Radwor, hdźež šula runja Chrósćicam chabłaše, ale bywši wjesnjanosta Wincenc Baberška wo nju wojowaše a bě wuspěšny. Tež měšćanostka Wodowych Hendrichec Karin Berndt je tři lěta kaž lawica wo swoju šulu wojowała, doniž njedoby. W Ralbicach drje dźe wo zarjadowanje dalšeje rjadownje w 5. lětniku, štó pak móže dźensa rjec, zo so Ralbičanskej šuli raz runje tak njezeńdźe kaž horjeka mjenowanym stejnišćam?
Zapósłane (13.05.20)
Bernd Pittkunings z Choćebuza piše:
Hižo wjele lět wěmy, zo wuhlowa industrija we Łužicy žadyn přichod nima. Samsny dóńt měještej hižo Poruhrska a Posaarska. Wšudźe dožiwichu wobydlerjo strukturnu změnu, poradźiła pak so nihdźe prawje njeje. Socialna struktura w Gelsenkirchenje wupada kaž w deindustrializowanych městach Saksko-Anhaltskeje. Tohodla su politikarjo Zwjazka a wuhlowych regionow wobzamknyli, zo dóstanu tajke kónčiny financnu pomoc, 17 miliardow eurow w běhu dźesać lět. (Mjez nami prajene: Komercna banka dósta w času bankoweje krizy 19 miliardow eurow.)
Zapósłane (06.05.20)
Křesćan Krawc z Hrubjelčic dopomina na kónc Druheje swětoweje wójny:
Chcu składnostnje róčnicy, jako před 75 lětami zhonichmy, zo je wójna nimo, na mi wosobinsce wažnym wopomnišću z kwěćelom na prěni dźeń měra ze swójbnymi spominać. Chcu wězo tež wo tym powědać, kajke to tehdy bě. Zo smy wodychnyli a zo su so znajmjeńša w našej swójbje dorosćeni wobjimali, sej sylzy trěli a rjekli: Da smy přežiwili. Trochu dale myslacy su wědźeli: Nětk přińdźe čas po wójnje, a tón budźe za nas ciwilnych hišće ćeši.
W lěće 1946 postaji serbska studowaca młodźina w Rakecach jako dźak wuswobodźerjam wopomnjenski kamjeń. Pódla běchu tež moja sotra Marka Krawcec, Haneróža Pětrikec ze Stróže a Pawoł Jenka z Hućiny. Mi je w pomjatku, zo bě do kamjenja zadypane „Serbow dźak słowjanskim wuswobodźerjam“. Krótko před Rakecami dosćahny nas tehdy wojerska jednotka na konjach – někotři z čerwjenej hwězdu na čapce –, a mać jim rozjasni, zo smy Serbja, Słowjenjo.
Zapósłane (30.04.20)
Pod nadpismom „Poslednje dny Druheje swětoweje wójny“ wěnuje so županka Kamjenskeje župy „Michał Hórnik“ Zala Cyžowa z Chrósćic wopominanju padłych pólskich wojakow na Chróšćanskej Fulkec hórce, kotrež so kóždolětnje 28. apryla wotměwa:
Zrudoba so z kreatiwitu zhubi
Najskerje prěni raz w stawiznach smy w katolskich Serbach jutry bjez křižerskich procesionow dožiwili. Smy so někotrych křižerjow woprašeli, što su woni jutrowničku začuwali a kak su lětuši wysoki cyrkwinski swjedźeń dožiwili.
Zapósłane (09.04.20)
Stanij Statnik z Ralbic so jako bywši wosadny kantor Ralbičanskeho křižerskeho procesiona pod hesłom „Křižerjo njesmědźa jěchać“ pjera jima:
We wudaću Serbskich Nowin z 25. měrca pisa Janek Wowčer w titulnym nastawku, zo je sakska krajna direkcija rozsudźiła a křižerske procesiony zakazała. Při tym poćahuje so na powšitkowne postajenja socialneho ministerstwa nastupajo zakazy wšitkich zjawnych a njezjawnych zarjadowanjow kaž tež zhromadźenja ludźi. Wukaz steji najprjedy raz jako fakt, a dowidźu w aktualnej situaciji, zo njejsu jutry z nam zwučenymi křižerskimi procesionami, ze syłami turistow a přihladowarjow zbliska a zdaloka lětsa móžne.
Dalše stejišća w někotrych přinoškach slědowacych dnjow pak stajam do prašenja: Tak pisaja SN 26. měrca mjez druhim, zo je zamołwity za křižerske procesiony, Radworski farar Beno Jakubaš, na naprašowanje zdźělił: „Sakska je rozsudźiła, a po postajenjach stata dyrbimy so měć.“ A 30. měrca namołwja farar Beno Jakubaš, měć so po wukazach statnych instancow kaž tež postajenjach katolskeje cyrkwje.
Přiwšěm naspomnjenjahódne
Fiktiwna rozprawa wo lětušich jutrach do chroniki
Swoje wosobinske měnjenje nastupajo tematiku, zo lětsa křižerjo jěchać njesmědźa, podawa tule Ralbičan Stanij Statnik, kiž bě wjele lět kantor Ralbičanskeho křižerskeho procesiona, w slědowacej fiktiwnej rozprawje jako zapis do chroniki wo jutrach 2020. Serbske Nowiny je tule dokumentuja:
Jutry lěta 2020 běchu koronapandemije dla cyle hinašeho, nam scyła njezwučeneho razu a nadźijomnje posledni króć z wobmjezowanjemi. Hižo přihot na nje po zwučenym wašnju z wopytom křižoweho puća a póstnych prědowanjow dyrbjachmy z digitalnymi medijemi narunać, runje tak kaž wobrjady w martrownym tydźenju.
Zapósłane (07.04.20)
„Lekciju na čas žiwjenja“ mjenuje Marka Cyžowa z Lejna swoju dźaknu spomnjenku na Korlu Lejnika (1927–2020):
Samo na sebi wšak měła mi wěc fatalna być. Ale Korle Lejnikowa reakcija na moje zadźerženje bě mi lekcija na žiwe dny, za kotruž sym wot toho wokomika zas a zaso dźakowna.
W Instituće za serbski ludospyt w Budyšinje kónc wosomdźesatych lět rozmołwja so na schodźišću financny ekonom Korla Lejnik z kolegu. Nimoducy so k nimaj přidružu a po chwilce započinam na Korlu Lejnika rěčeć. Znajachmoj so wot prapremjery 1974 Jana Rawpoweje Sinfonije Verte bleue w Choćebuzu.
Korla Lejnik mje přetorhny: „Marka, njewidźiš ty, zo so tu rozmołwjam a zo njejsmoj hišće hotowaj?“ Zawěsće sym so začerwjeniła. „Ty wěš moje telefonowe čisło. Zazwoń mje, wučinimoj sej termin a změju za tebje chwile.“
Kak husto sym po jeho radźe druhim radźiła? Wona je mi w powołanju jara pomhała swoje dźěłowe wotběhi rjadować. A činjach to přec ze spomnjenku na Korlu Lejnika.
Zapósłane (25.03.20)
Stani Nawka z Hamburga piše: Coronawirus tež pola nas wulki problem
Hamburg ze swojimi 1,8 milionami wobydlerjow je tuchwilu jedyn z epicentrumow coronainfekcije. To zaleži tež hłownje na zymskich prózdninach, kiž běchu wot 2. do 13. měrca a kotrež su njeličomnych sněhakowarjow z města nad Sewjernym morjom do Awstriskeje wabili. Ludźo su so nawróćili – a su so tam nadosć natyknyli, nic jenož w Ischglu ...
Angažuju so w systemje nuzoweho medicinskeho zastaranja w Hamburgu. A tu maja so wšitcy podhladni telefonisce přizjewić, maja-li symptomy. Woni njesmědźa do praksow abo chorownjow přińć! Kóždeho, kiž bě runje w tak mjenowanych rizikowych wobwodach abo měješe kontakt z wosobu, kotraž bu pozitiwnje na coronawirus testowana, a ma zymicu, kašel abo šijebolenje, wopyta lěkar, kiž potom PCR-test přewjedźe. Tónle test je tuchwilu najspušćomniši, byrnjež nic stoprocentowski. Tež hdyž je wuslědk negatiwny, to njerěka, zo sy strowy a zo wirus nimaš.
