Symboliski mozaik wo Janu Husu
Před 600 lětami běchu čěskeho reformatora Jana Husa w Konstanzu spalili. W Praskim narodnym archiwje wotewrěchu składostnje róčnicy wustajeńcu „Magister Jan Hus a jeho doba“, kotraž je wot minjeneho tydźenja hač do srjedź septembra tež w Budyskej Michałskej cyrkwi widźeć.
Budyšin (SN/CoR). Hačrunjež wobsedźi narodny archiw w Praze bohatu zběrku srjedźowěkowskich dokumentow, nimaja ani jenički dokument, kotryž so direktnje na žiwjenje a skutk čěskeho reformatora poćahuje. Hus, kotrehož bě romsko-katolska cyrkej 6. julija 1415 we wobłuku Konstanzskeho koncila na šćěpowcu spaliła, płaći jako předchadnik němskeho reformatora Martina Luthera. Tohodla zdźěła najwažniši archiw Čěskeje republiki składnostnje jeho lětušich 600. posmjertnin w kooperaciji z dalšimi archiwami pućowansku wustajeńcu. Jeje patronat přewza čěski generalny konsulat w Drježdźanach. Nastał je, kaž na jednej z dohromady 13 taflow čitaš, „symboliski mozaik“ wokoło podawkow do a po smjerći Jana Husa.
ZSSR do wójny přećiwo Japanskej zastupił
Druha swětowa wójna bě po kapitulaciji Němskeje 8. meje 1945 w Europje skónčena. W Aziji a na Pacifiku pak su USA, China, Wulka Britaniska a kraje jeje mócnarstwa dale přećiwo japanskemu agresorej wojowali. USA, Wulka Britaniska a China žadachu sej 26. julija 1945 bjezwuměnitu kapitulaciju Japanskeje, ale jeje knježerstwo to wotpokaza. Stalin podpisa na to na Podstupimskej konferency tajne dojednanje ze zwjazkarjemi, zo zastupi Sowjetski zwjazk (ZSSR) spočatk awgusta do zhromadneho boja přećiwo Japanskej, z kotrejž měješe hač do nalěća 1945 zrěčenje wo neutraliće. ZSSR je tuž 8. awgusta 1945 Japanskej wójnu připowědźił. Połdra miliona wojakow Čerwjeneje armeje ze 26 000 kanonami, 5 500 tankami a 3 500 lětadłami započachu dźeń pozdźišo přećiwo milionej bojownikow sylnej japanskej Kwantungoweje armeji w Mandźukowje a na sewjeru Chiny wojować. Zdobom zahajichu bój wo zdobyće južneho Sachalina a bywšich ruskich kupow Kurilow, kotrež bě Japanska po Prěnjej swětowej wójnje wobsadźiła.
Serbsku wuměłču Maju Nagelowu wopytali
Skupina čłonow Maćicy Serbskeje, sekcije wuměłstwo a literatura, wopyta minjeny tydźeń Maju Nagelowu w Nossenje. Serbska tworjaca wuměłča witaše hosći na statoku – w swojim dźěłowym a žiwjenskim wobswěće.
Na kachlowej ławce sedźo powědaše wona Maćicarjam w kole wokoło sebje wo swojim tworjenju. Při tym bě stajnje znowa wusłyšeć jeje žiwjenska filozofija: stajić so njepřiměrjenemu wužiwanju přirody a resursow, wužiwać rozum a mudrosć našich prjedownikow a wuwiwać česćownosć před stwórbu a ju tež w najmjeńšej trawičce widźeć chcyć.
Rjany dar šulskim nowačkam
Budyšin (SN). Dypkownje k šulskemu zastupej je w Ludowym nakładnistwje Domowina knižna nowostka „Dyrdomdeje na wsy“ wušła. Wuwił je ju Štefan Paška, kiž drje je mnohim, tež młodym čitarjam, ze serbskeho rozhłosa znaty.
Na filmowcow čakaja myta
Choćebuz (SN/CoR). Tež lětsa su serbscy filmowcy znowa namołwjeni, z krótkofilmom na Choćebuskim filmowym festiwalu so wobdźělić. Štwórty raz wupisa Załožba za serbski lud we wobłuku festiwala wosebite myto w hódnoće 1 000 eurow. Wobsahowje ma so film ze serbskej abo tematiku dwurěčnosće zaběrać. Zjawnje prezentować chcedźa film na Choćebuskej přehladce, wotměwacej so wječor do oficialneho zahajenja festiwala 2. nowembra pod hesłom „Krótke a dobre“. Je to mjeztym 13. raz, zo móža tam amaterojo abo połprofije swoje produkcije pokazać, kotrež njesmědźa dlěše hač 15 mjeńšin być a maja z města Choćebuza, z Berlinsko-braniborskeho regiona abo ze sakskeje Łužicy pochadźeć. Loni běchu sej šulerjo Budyskeho Serbskeho gymnazija z animaciskim filmom „Konec světa“ serbske myto wubědźili.
25. Choćebuski filmowy festiwal wotměje so wot 3. do 8. nowembra 2015 a wěnuje so tradicionelnje wuchodoeuropskim filmam. Dohromady spožča tam 18 mytow.
Bórkowy swjeća 700lětne wobstaće
Bórkowy (SN/CoR). Ze swjedźenskim tydźenjom „700 lět Bórkowy w Błótach“ spomina delnjołužiske městačko wot soboty 22., do njedźele 30. awgusta, na róčnicu swojeho załoženja. Wobydlerjam a hosćom poskića potom paletu najwšelakorich zarjadowanjow.
Swjedźenski tydźeń zahaji 22. žnjenca Serbski ludowy ansambl z koncertom w tamnišej ewangelskej cyrkwi. Nimo „Štyrjoch počasow“ Antonija Vivaldija zaklinča tež serbske hudźbne twórby, kaž su to uwertira ze spěwohry „Smjertnica“ Jurja Pilka a wurězki z „Dźesać serbskich rejow“ Jana Pawoła Nagela a z Bjarnata Krawcoweje twórby „Ze serbskej‘ hole“ op. 82.
Hiroshima a Nagasaki
Sportowcy jeho spočatnje jeno „Jozl“ mjenowali
Rozmołwa z něhdyšim ćěkancom a nětčišim Budyšanom
Dnja 2. awgusta 1945 podpisachu tři dobyćerske mocy – USA, Jendźelska a Sowjetski zwjazk – Podstupimske zrěčenje, postajowace tež změny hranicow. Tak zhubi Němska wuchodnje rěkow Wódry a Nysy swój teritorij, a tysacy Němcow ze Šleskeje dyrbjachu swoju domiznu wopušćić. Mjez nimi bě tež mały hólčec Josef Schwan, dźensa w Serbach znaty jako Józef Šwon, kiž je so ze swójbnymi po ćěkańcy we Wudworju pola Chrósćic zasydlił. Runja jemu su tež dalše dźěći ćěkancow we Łužicy nowu domiznu našli, samo serbšćinu nawuknyli a pozdźišo ze serbskimi partnerami swójbu załožili. Alfons Wićaz je so z dźensnišim Budyšanom Józefom Šwonom rozmołwjał.
Móžeće so hišće na ćežki čas před 70 lětami dopomnić?
„My Fair Lady“ naruna jewišćowy bal
Hrajna doba 2014/2015 je so za NSLDź zaso z dobrym wuslědkom skónčiła. Dohromady 150 000 ludźi wopyta něhdźe 880 zarjadowanjow. K wuspěchej je wosebje lětnje dźiwadło přinošowało.
Budyšin (SN/CoR). Powšitkownje štyri tysac wopytowarjow mjenje, za to pak štyri tysac wjace na lětnim dźiwadle, to je statistiski rozdźěl nastupajo minjenu hrajnu dobu Budyskeho NSLDź. Wjace hač 32 500 ludźi je sej „My Fair Lady“ pod hołym njebjom wobhladało, hišće wjace bě so wo to prócowało. Rekord 20 inscenacijow Budyskeho lětnjeho dźiwadła pak ma kruch „Ryćerja Runkelowa wulka hodźina“ z lěta 2003 ze 36 000 přihladowarjemi. Trawersy na Třělnišću – tři lěta wotměwaše so tam natwara Dźiwadła na Hrodźe dla lětnje dźiwadło – su tehdy wězo 1 400 ludźom městno poskićeli.
