Praha (ČŽ/K). Štóž wo alkohol a cigarety přezměru rodźi abo rady njestrowje jě, nańdźe za hrěšenje přećiwo strowemu wašnju žiwjenja w Čěskej tak dobre wuměnjenja kaž skoro nihdźe druhdźe w Europskej uniji. Tole piše serwer iDnes, powołacy so na studiju instituta Epicenter. Ta ma Čěsku přisamom za „přistaw swobody“ předewšěm tohodla, zo njewobmjezuje w hosćencach konsumowanje alkohola a dowola reklamu za elektroniske cigarety kaž we wěstej měrje samo za alkohol. W tym padźe njezawidźomne prěnje městno zaběra Čěska tež „dźakowano“ tomu, zo ma najwjetšu přetrjebu piwa na swěće. Tomu po měnjenju awtorow studije polěkuje, zo je wone jara nisko zdawkowane.
Nimo Čěskeje su nastupajo alkohol, tobakowe a elektroniske cigarety kaž tež njestrowu jědź a napoje poměrnje liberalne mjez druhim Słowakska, Němska, Awstriska, Luxemburgska a Nižozemska. Za najmjenje swobodne w tym nastupanju mjenuje studija Finsku, Šwedsku, Wulku Britanisku, Madźarsku a někotre dalše kraje. Najdoraznišo reguluje Finska alkohol, tobak a njestrowe jědźe.
Waršawa. Po Brüsselskich terorowych nadpadach je nowe narodnokonserwatiwne knježerstwo Pólskeje hnydom reagowało. W běhu jenož někotrych dnjow zdźěłachu nowy antiterorowy zakoń. Přichodne dny chcedźa jón w sejmje wobzamknyć. Po woli knježerstwa ma noworjadowanje wot meje płaćić.
Centralnu rólu w „boju přećiwo terorizmej“ změje pólska nutřkokrajna wěstotna słužba ABW. Institucija změje potom nowe, dotal njesłyšane prawa. Tak smědźa terorizma podhladnych wukrajnikow hnydom z Pólskeje wupokazać. Nimo toho smědźa bjez dowolnosće sudnistwa telefonaty wotposkać a bydlenja podhladnych kóždy čas, tež w nocy, přepytać – štož dotal móžno njebě. Zajatych smědźa 14 dnjow bjez sudniskeho wukaza do jastwa tyknyć a přesłyšować, dotal smědźachu to jenož 48 hodźin. Štóž chce sej mobilny telefon kupić, dyrbi wot meje swoje wosobinske daty zawostajić. Internetne strony, pozbudźace k terorizmej, budu zawrjene.
Lětuši nalětnik móža Słowacy woměrje mjenować měsac napjatosće a překwapjenjow – a to w zwisku z wólbami Wyšeje rady. Spočatk měrca bě napjatosć wulka była, kak drje wólby wuńdu. Wěste jenož bě, zo strona Smer-SD premiera Roberta Fica wjetšinu za samoknježenje hižo njedóstanje. Jako so z wólbnym wuslědkom dospołnje zašmjatana, za čas wobstaća samostatneje Słowakskeje hišće nihdy so njejewjaca situacija wukuli, zo ani zlěwa ani sprawa žaneje demokratiskeje wjetšiny njeje, so napjeće hódaše: kak dale? Do sejma bě wosom stron zaćahnyło, mjez kotrymiž ani njeje Křesćansko-demokratiske hibanje, kotrež bě wot prěnich swobodnych wólbow 1990 hač do njedawna politiske žwjenje w kraju postajało. Druhe wulke překwapjenje běše, zo zdoby so do parlamenta ekstremistiska Ludowa strona Naša Słowakska (LSNS), a to hnydom ze 14 sydłami. Nic jeno, zo podoba so uniforma tuteje strony tej, kajkuž běchu nosyli za čas słowakskeho stata z hnady Hitlera; hłosy dósta LSNS samo na wsach, kotrež bě němska Wehrmacht partizanow dla zničiła.
Praha (ČŽ/K). Dźensa popołdnju je prezident Chiny Xi Jinping zakónčił swój historisce wuznamny třidnjowski wopyt Čěskeje republiki. Wysocy reprezentanća kraja rozžohnowachu jeho na lětanišću „Václav Havel“. Dopołdnja bě wón w palasće Žofín hromadźe z prezidentom Milošom Zemanon hišće z inwestorami diskutował a po tym sej Strahovski klóšter wobhladał.
Wopyt chinskeho prezidenta bě po sudźenju čěskich medijow přewodźany wot zahorjenych owacijow, ale tež rozhorjenych protestow. Tysacy su jemu na dróhach z chorhojčkami přiwyskowali, tak mjenowani aktiwisća pak protest zwuraznjeli. Mjez druhim wopancachu chinske chorhoje abo projicěrowachu wobrazy a teksty na twarjenja hrodu, kritizowace wopyt Xija kaž tež wobchodne zwiski Prahi z Pekingom.
Hewak dósta so hłowje chinskeho stata njemało česće. Tak bu wón z 21 salwami z kanonow witany, štož bě so posledni raz w 50-/60tych lětach w tehdyšej Čěskosłowakskej stało. Wurjadne tohorunja bě, zo je prezident Miloš Zeman jeho w swojej rezidency w Lánach přijał.
Krakow (dpa/SN). Tež po terorowych nadpadach w Brüsselu nimaja organizatorojo swětowe zetkanje młodźiny z bamžom Franciskusom a 2,5 milionami wobdźělnikow kónc julija w Krakowje za wohrožene. „Nimamy plan B“, rjekny biskop Damian Muskus, hłowny koordinator swětoweho zetkanja, nowinarjam w Krakowje. „Hotujemy so na wulki swjedźeń wěry. Je nam jara wažne, zo so to, štož so dźensa w Europje a druhdźe na swěće stawa, ani přihoty ani wotběh swjedźenja njemyli.“ Teren njedaloko Wieliczki, hdźež ma so wulkozarjadowanje wotměć, je jenički, kotryž so za zetkanje w tajkej dimensiji hodźi.
Paweł Soloch, wěstotny poradźowar pólskeho prezidenta Andrzeja Dudy, bě namołwjał, po Brüsselskich atentatach koncept swětoweho zetkanja hišće raz přepruwować. Byrnjež Soloch z toho wuchadźał, zo so zarjadowanje wotměje, wón rjekny: „Njemóžeš ničo wuzamknyć.“ Pólska chce hišće do Krakowskeho zetkanja a Waršawskeho wjerška NATO nowe antiterorowe zakonje schwalić.
Waršawa. Chětro šokowane su pólske nowiny na bombowe atentaty w Brüsselu z 31 mortwymi a 300 zranjenymi reagowali. Mjez ranjenymi su třo Polacy. „Nadpad na wutrobu Europy“ tituluje Rzeczpospolita, „Brutalny dyr wosrjedź unije“ piše Gazeta Polska, mjeztym zo namołwja bulwarny dźenik Fakt „Europa, škitaj so!“, měnjo to skerje wojersce.
Pólskemu knježerstwu su nadpady přičina, swoju dotalnu politiku ćěkancam napřećo změnić. Chcyše-li kraj dotal sto migrantow w kwartalu přiwzać, je ministerska prezidentka Beata Szydło wčera „jasnje“ připowědźiła, zo Pólska najprjedy raz žanych ćěkancow njepřiwozmje.