Štó ma prawo widźomny być?

štwórtk, 10. februara 2022 spisane wot:

Přednošk wo pomnikach tu a na swěće wuwabi tež prašenje za přichod

Budyšin (SN/CoR). „Móžeš pomnik kaž Bismarckowy z lěta 1904 dźensa znowa natwarić? Z nim zwjazane hódnoty njejsu hódnoty dźensnišeje demokratiskeje a pluralneje towaršnosće. Bismarckowy pomnik njehodźi so hižo do našeho časa“, podšmórny dr. Sönke Friedreich z Drježdźanskeho Instituta za saksku ludowědu a stawizny wutoru na zjawnym internetnym přednošku Budyskeho archiwoweho zwjazka. Jeho nawodnica dr. Grit Richter-Laugwitz wuzběhny při witanju wjace hač 20 zajimcow, zo běchu referat awtora knihi „Monumente (in) der Region – Denkmäler als Zeugnisse städtischer Erinnerungskultur in Sachsen (1871–1914)“ hižo do debaty wo znowapostajenju Bismarckoweho pomnika planowali. Přitomni dóstachu wčera tež dohlad do aktualnych diskusijow wo pomnikach nacionalistisko-kolonialistiskeho razu na druhich městnach swěta. „Dilema je, zo historiskej hódnoće monumenta wotpohladana wopominaca hódnota napřećo steji, kotraž časej hižo njewotpowěduje“, rozłoži ludowědnik.

Zawjedliwy demagoga pod kožu dźe

srjeda, 09. februara 2022 spisane wot:

Dźiwadźelnik Marian Bulank w róli Reichsbürgera

Hłowny a jenički akter němskeje inscenacije „Der Reichsbürger“, kotrehož Serb Marian Bulank tuchwilu w NSLDź předstaja, so hnydom spočatnje měri na přihladowarstwo: Wilhelm S., wuwučeny elektrikar a mjeztym dwě lěće po puću jako přednošowar, praša so přećelnje publikum, hač so swobodny čuje, hač je w swobodźe žiwy. Wuznawacy Reichs­bürger a sebjezarjadnik (Selbstverwalter) na łoskoćiwe a poprawom starodawne prašenje sam filozofisce wotmołwi: Wšitcy wěrja, zo su swobodni, tola we woprawdźitosći to njejsu.

Mjeńšiny jako móst

srjeda, 09. februara 2022 spisane wot:
Tróšku sym so na wčerawšej nowinarskej konferency iniciatiwy Lusatia Glow dźiwała. Wothladajo wot zajimaweje myslički, europsku integraciju přez etniske mjeńšiny a małe rěče zesylnić so prašach, što konkretnje iniciatorojo Serbskeho sejma a załožby Slavonic Europe ze zjawnym předstajenjom chcedźa? Wabić za dobru ideju? Hakle na kóncu skedźbnichu na pilotowy projekt, za kotryž sej europske spěchowanje požadaja. Njenjesene jeja so poprawom njepředawaja, ale snano lobbyjowe dźěło w Brüsselu tež prawje njerozumju. Přiwšěm mam ideju za dobru, europske mjeńšiny, kotrež dotal z wida nacionalnych statow skerje jako pjate koło wozu płaća, jako motor europskeje integracije wobhladować a wužiwać, wšako móhli mostowu funkciju na mjezy ­přewzać. To njepotrjechi jenož Serbow, ale tež na přikład Korutanskich Słowjencow a němskorěčnych w Belgiskej. Prašenje ­jenož je, hač europske gremije to tež tak widźa. Cordula Ratajczakowa

Nowy pedagoga w słowjanskej wsy

wutora, 08. februara 2022 spisane wot:
Po tym zo je dotalny muzejowy pedagoga Thorben Schmeiduch Dešnjanski do­mizniski muzej z wosobinskich přičin wopušćił, je 33lětny Erik Panknin (hlej foto) wot 1. februara jako muzejowy pedagoga w słowjanskej wsy „Stary lud“ dźěłać započał. Erik Panknin je na Braniborskej techniskej uniwersiće Choćebuz/Zły Komorow kulturne a techniske stawizny studował. Nětko wjeseli so wón na swoje dźěło jako muzejowy pedagoga. „Nadźijam so nowych dopóznaćow a wjeselu so na to, wopy­towarjam wjele wědy wo žiwjenju našich prjedownikow posrědkować směć. Nowu sezonu w muzejowej wsy zahaja 6. a 7. meje 2022. Foto: Michael Helbig

Wirth mytowany

póndźela, 07. februara 2022 spisane wot:

Biskopicy (SN/bn). Dr. Arnošt Wirth bu z čestnej plaketu města Biskopicy wu­znamjenjeny. Z medalju počesćuje tamniša měšćanska rada „wurjadne zasłužby za město a wobydlerjow. Myto spožča so wosobinam a/abo skupinam, kotřiž so w politiskim, socialnym, hospodarskim abo ekologiskim wobłuku čestnohamtsce na dobro Biskopic angažuja“, we wustawkach města rěka.

Arnošt Wirth bě wot lěta 1975 hač do 2004 chirurg w Biskopičanskej chorowni. Čestnohamtsce skutkowaše mjez druhim jako publicist, slědźacy předewšěm na polu lokalnych medicinskich stawiznow. Čłon Zwjazka serbskich wuměłcow a Serbskeho ewangelskeho towarstwa bě nimo toho wjelelětny radźićel frakcije SPD Biskopičanskeho měšćanskeho parlamenta kaž tež čłon Budyskeho wokrjesneho sejmika. 2017 bu do rady starostow iniciatiwy Serbski sejm powołany.

W klubowni Choćebuskeho Serbskeho domu su minjeny štwórtk fotowu wustajeńcu „Liuba“ wotewrěli. W njej stej Berlinska ­fotografka Milena Andree (naprawo) a model Stefanie Masnikowa serbske drasty Choćebuskeje kónčiny modernje fotografisce ­zwobrazniłoj. Na dwanaće wulkich fotach chcedźa rjanosć delnjoserbskeje narodneje drasty pokazać. Foto: Michael Helbig

Nowy dyrdomdej

pjatk, 04. februara 2022 spisane wot:
Budyšin (SN). Čěska digitalna dyrdomdejska hra „Pjeć magiskich amuletow“ ma nětko tež hornjo- a delnjoserbski přełožk, dźakowano spěchowanju Załožby za serbski lud. Hłowna wosoba scenarija je młoda holca Linda, kotraž dyrbi kralestwo Nyron z pazorow złeho kuzłarja wuswobodźić, za čož trjeba pjeć magiskich amuletow. W cyłkownje štyrjoch kapitlach z wjace hač 70 z ruku molowanymi scenami zeznajomja so hrajer z nimale 50 charakterami. Tež hdyž je hra hižo­ tróšku starša, změja wosebje dźěći wjeselo na njej. Darmotna app je za wšě mobilne nastroje kaž tež za kompjuter (Windows 10 a wyše) k dispoziciji. Namakaće ju w digitalnych wobchodach (app store) pod hesłom „Serbske apps“.

Spěwanje ju zahorja

pjatk, 04. februara 2022 spisane wot:

„W starobje pjeć lět sym w Budyšinje pod nawodom Friedemanna Böhme swój prěni solo spěwała“, powěda 19lětna Milena Wowčerjec z Nuknicy. Hižo na zakładnej šuli w Chrósćicach je wona na swjedźenju młodych talentow swój talent pokazała a pozdźišo w chórje Worklečanskeje srjedźneje šule so w spěwanju dale wu­kmaniła. „Sym dźakowna, zo dóstach stajnje trěbnu podpěru. Paralelnje k spěwanju nawuknych na gitarje hrać. Wje­selo je ćim wjetše, zamóžeš-li so sam na instrumenće přewodźeć.“ Na Nukničanskim jolka-swjedźenju móžeše wona hižo časćišo swoje spěwy předstajić.

Tež na rozmachu noweje serbskeje hudźby ma Milena swój podźěl. „Sym mjez druhim někotre title hromadźe ze Sku­pinu Astronawt natočiła. Najno­wši je spěw ,Njewjedra‘. Mam za dobre, zo su dźensa mnohe móžnosće, hudźbu a ideje zjawnje z druhimi dźělić móc.“ Hromadźe z Janekom Süßom z Wopakeje prezentowaše wona pod mjenom „Stainless“ serbske, němske a jendźelske covery. Wustupowałoj staj mjez druhim hižo na delnjoserbskej schadowance a w Budyskim hosćencu „Culinarium“.

Póńdźetej zhromadnje: LND a SLA

srjeda, 02. februara 2022 spisane wot:
Z načasnym wuměłskim projektom chcetej Serbski ludowy ansambl a Ludowe nakładnistwo Domowina kreatiwnych młodych ludźi zdobyć. Wčera je šulerjam 11. lětnika Budyskeho Serbskeho gymnazija Thomas Jurisch (nalěwo) wuměłski žanr ­poetryslam rozłožił. Zdobom poda wón młodostnym přikłady za dale a woblubowaniši wuměłski směr, zwjazać hudźbu, swójske teksty a inscenaciju poskitka na jewišću z pohibami. Intendant SLA Tomas Kreibich-Nawka (naprawo) je profija na klawěrje přewodźał. Jednaćel LND Syman Pětr Cyž připowědźi dźěłarničku „Serbski poetry slam“ kotruž chcedźa wot 25. do 27. měrca 2022 w Budyšinje přewjesć. Młodostni njech přizjewja so pod . Foto: Stefan Cuška

Nowinka z RCW

srjeda, 02. februara 2022 spisane wot:

Budyšin (SN). W Rěčnym centrumje WITAJ je wušoł nowy wuknjenski material za serbskich a serbšćinu wuknjacych 5. do 8. lětnika „Handrij Zejler – Słónco swoboda“. Wobsah nowinki su mj. dr. biografija, fabule a balady Zejlerja kaž tež jeho přećelstwo z Korlu Awgustom Kocorom. Z pomocu QR-coda je móžno sej štyri jeju spěwy naposkać.

Material pyta poćah k dźensnišemu wobswětej šulerjow. Zajimcy móža sej zešiwk w Budyskej Smolerjec kniharni abo w online-wobchodźe Ludoweho nakładnistwa Domowina kupić. Šule měli sej jón hač do 10. februara w RCW skazać.

nowostki LND