Z wudaća: štwórtk, 12 januara 2017

Ze swětłowym spektaklom a swjedźenskim koncertom su wčera wječor po nimale dźesać lět trajacym twarje Hamburgsku Filharmoniju při Łobju wotewrěli. Mjez prošenymi hosćimi běštaj zwjazkowy prezident Joachim Gauck a zwjazkowa kanclerka Angela Merkel (CDU). Zakładny kamjeń běchu lěta 2007 połožili. Twar płaćeše město planowanych 77 na kóncu 789 milionow eurow. Foto: dpa/Bodo Marks

Berlin (dpa/K/SN). Bórze drje budźe móžno, próstwarjow wo azyl pósłać wróćo do Grjekskeje. Zwjazkowy nutřkowny minister Thomas de Maizière (CDU) je Zwjazkowy zarjad za migraciju a ćěkancow (BAMF) prosył, Grjekskej próstwy wo přewzaće ćěkancow wustajeć jenož hišće hač do 15. měrca 2017, zdźěla nowina Frankfurter Rundschau. Komisija EU bě w decembru poručiła, wot 15. nalětnika sem tak mjenowany Dublinski system zaso dospołnje nałožować. Tón postaja, zo zasadnje kóždy kraj sam wo azylu rozsudźi, w kotrymž je so migrant prěnjotnje na teritorij EU dóstał. Wuwzate su mjez druhim wosebje zranliwe skupiny ludźi a mjenjelětni bjez přewoda.

Z wopušu w rěce zamjerzła je liška na Dunaju­ w Budapesće. Pomocnicy drje móžachu ju wuchować, wopuš pak dyrbjachu jej amputěrować. Móže so stać, zo dyrbja zwěrjeću sylnych zmjerznjenjow dla tež hišće nohu wotewzać. To pak so hakle přichodne dny pokaza. Hač je snano wjelk lišku do lodowych pasli wjedł, njeje znate.

Chětro wjele wusměšowanjow dyrbi sej pólski wonkowny minister Witold Waszczykowski lubić dać, po tym zo bě wón na wopyće w New Yorku wo kraju rěčał, kotryž scyła njeeksistuje. Žurnalistam wón powědaše, zo je jednanja ze San Escobarom wjedł. Měnješe pak karibiski stat San Cristóbal y Nieves. Nětko so jemu w interneće směja a wunamakaja stajnje nowe stawizny wo wonym nowym kraju. Spožčili su Waszczykowskemu tež titul „minister komiki“.

Genf (dpa/K/SN). Prěni raz po 43 lětach jednaja w Genfje zastupnicy wobeju narodow Cyperna hromadźe z rukowaćelskimi statami Turkowskej, Grjekskej a Wulkej Britaniskej wo znowazjednoćenju woneje srjedźomórskeje kupy. Konferencu zahajił je generalny sekretar UNO António Guterres. Posrědkowar UNO Espen Barth Eidl rěči wo historiskim podawku. Wón nadźija so w přichodnych dnjach trajneho rozrisanja problema na te wašnje, zo dóńdźe k dwěmaj zwjazkowymaj statomaj w federalnym systemje. Po grjekskim puču a turkowskej interwenciji 1974 je kupa Cypern dźělena. Wot lěta 2004 je wona čłon Europskeje unije, štož pak płaći jeno za grjekski dźěl.

Choćebuz (HA/SN). Něhdźe połojca wšitkich tuchwilu něhdźe 2 300 čłonow župy Delnja Łužica ze swojimi 22 towarstwami a zarjadnistwami je župje hakle po lěće 1990 přistupiła. Kaž wupada, ličba přichodny čas dale přiběra. Dalše drastowe, domizniske a druhe towarstwa w braniborskim serbskim sydlenskim rumje su zajimowane župje přistupić. Tak rěkaše na wčerawšim posedźenju župneho předsydstwa w Choćebuzu.

Přichodne wuwiće Łužicy z brunicu přez krajnu mjezu kaž tež horco diskutowana zarjadniska reforma w Braniborskej stej městu Choćebuzej wulkej wužadani. To běštej wažnej temje na nowolětnym přijeću delnjoserbskeje metropole wčera w měšćanskej hali.

Choćebuz (SN/at). Přezjednaj staj sej braniborski ministerski prezident Dietmar Woidke (SPD) a Choćebuski wyši měšćanosta Holger Kelch (CDU) nastupajo krajnu mjezu přesahowacy hospodarski region Łužica. „Tworimy z trěbnej wobhladniwosću, swědomitosću a legitimaciju struktury, kotrež móža změnu přewodźeć“, zwurazni Kelch w swojej narěči na wčerawšim nowolětnym přijeću. Ministerskemu prezidentej bě wažne na to skedźbnić, zo ma so strukturnym łamkam zadźěwać. Strukturnu změnu maja w Delnjej Łužicy hižo 26 lět, pozhubjena tekstilna industrija w Baršću a Choćebuzu na přikład jasnje wo tym swědči, kaž Dietmar Woidke rozłoži.

Štó by sej to myslił, zo Slepjanski hosćenc „K hadźacej krónje“ k silwestrej zawru a zo njebudu tež pola Krawcec w Janšojcach najprjedy hižo słódny wobjed warić. Mrěće korčmow pak njeje ničo nowe. Jědźeš-li po Łužicy, nańdźeš dale a wjac wopušćenych abo samo rozpadowacych žurlow a hosćencow. A tam, hdźež so hišće­ swěca swěći, zwjetša swójbni korč­marjeja­ a sej mjez sobu pomhaja. Kelko hosćencarjow pak dźensa personal pyta a praweho kucharja tež namaka, to móžeš sej na pjeć porstach wuličić: lědma štó. Dołhe nocy drje su na rejach rjane, ale nic za kucharja a pinčnikow, a předewšěm kónc tydźenja! Tež w Slepom budźe za­wěsće poměrnje ćežko, noweho hosćen­carja namakać. Často zbywa jenička zastaranska alternatiwa cateringow, kotrež ći jědźe a napoje domoj přiwjezu.

Měrćin Weclich

Budyšin (CS/SN). Zapósłanča zwjazkoweho sejma Marja Michałkowa (CDU) je za wčerawšim stajnym blidom CDU w Budyšinje wo reformje hladanskeho zakonja rozprawjała, kotraž płaći wot spo­čatka noweho lěta. Jadro reformy je, přestajić strukturu wot dotal třoch schodźenkow na nětko pjeć hladanskich stopnjow. Při tym nima nichtó njelěpšiny porno do­talnemu rjadowanju. Lěpšina pak je, zo móže nětko kóždy pjenjezy, na kotrež ma prawo, wotpowědnje swojej situaciji nałožić. Nowe tež je, zo ma kóždy samsny popłatk płaćić. To je wosebje wulka lěp­šina w hladarnjach. Nichtó njetrjeba so bojeć, zo dyrbi wyšeho hladanskeho stopnja dla wjace připłaćić.

Zdobom je zakonjedawar razniše kontrole zawjedł, zo njeby k znjewužiwanju dóšło. Dokelž je hladanski pjenjez srědk, kotryž solidarna zhromadnosć přewostaja, maja kontrolne gremije – kaž medicinska słužba chorobnych kasow – móžnosć njepřipowědźene kontrole přewjesć, maja-li pokiwy na njejasnosće we wotpowědnych wotličenjach.