Z wudaća: štwórtk, 12 januara 2017

Po přestawce přez hody a Nowe lěto su nimale wšitcy koparjo FC Energije póndźelu k treningowemu zazběhej za druhu połseriju do Choćebuza při­jěli. Štyri tydźenje maja woni nětko chwile so přihotować. Potom započnje so zaso horca faza winowatostnych dypko­wych hrow.

Dokelž bě měsac december połny priwatnych terminow, rozsudźichu so koparjo Sokoła Ralbicy/Hórki, swoju hodowničku na prěnju sobotu januara přesunyć. Hižo připołdnju zetka so 17 akterow prěnjeho a druheho mustwa w sportowni, zo bychu­ so tam někotre hodźiny wubě­dźowali. Stanij Šewc a Jurij Bjeńš chcyštaj z pjeć stacijemi najlěpšeho w rjadach delanskich koparjow zwěsćić. Na prěnjej staciji dyrbješe kóždy z bulom tak spěšnje kaž móžno parcours přeprěčić. Najlěpši bě Denny Gloxyn ze 14 sekundami. Na dalšich stacijach (přihrawki, flanki, hłójčkowane bule a třělenje z dźewjeć metrow do wěsteho kašćika) wukopachu so stajnje druzy jako najlěpši, tak zo dyrbještaj zamołwitaj chětro ličić, prjedy hač bě cyłkowny dobyćer znaty. Tón wšak rěkaše na kóncu tola Denny Gloxyn, kiž bě 276 dypkow docpěł, a to před Bosćijom Lulakom (264).

Kopańce w sydlenskim rumje

Podstupim. Gmejna Kopańce (Neuhausen) přisłuša serbskemu sydlenskemu rumej. To je hłowny wuběrk Krajneho sejma Braniborskeje na swojim wčerawšim posedźenju wobzamknył. Přirjadowanje Carneho Gozda (Schwarzheide) a Šejkowa (Schipkau) pak wuběrkownicy wotpozakachu. Wo dalšich 16 próstwach njejsu hišće rozsudźili.

Wobchad sněha dla haćeny był

Lipsk. W Sakskej, Saksko-Anhaltskej a Durinskej bě nadróžny wobchad minjenu nóc sněha a zalodźenych dróhow dla haćeny. W Kamjenicy a wokolinje zličichu 93 wobchadnych njezbožow ze 168 wobdźělenymi jězdźidłami. Tež we wuchodnej Sakskej dóńdźe k wjacorym njezbožam. Wokoło Zhorjelca su někotre awta z hładkeho puća do přirowa zjěli.

Wojerski konwoj we Łužicy

Wochozy. Konwoj armeje USA je wčera na Wochožanske wojerske zwučowanišćo dojěł. Něhdźe 40 wojakow tam zaměstnichu a zastarachu, kaž Zwjazkowa wobora zdźěla. Dźensa chcychu do Pólskeje jěć. Wojacy su dźěl 4 000 wojakow sylneje jednotki wójska USA, kotrež je tuchwilu po puću z Bremerhavena do srjedźneje a wuchodneje Europy.

Fachowa komisija so na nowostart dojednała

Hornja Łužica (UM/SN). Hornja Łužica móhła so při pytanju za kónčnym składźišćom atomowych wotpadkow zaso bóle do fokusa dóstać. Fachowa komisija, kotraž bu wot zwjazkoweho knježerstwa zasadźena, nětko w swojej kónčnej rozprawje na to skedźbnja, zo nimo sele a hliny tež kristalinowu kamjeniznu, ke kotrymž słuša granodiorit, do rozmyslowanjow zapřijima. Granit je kamjenizna, kotruž mamy wosebje tež w Hornjej Łužicy, w serbskim sydlenskim rumje.

Kotre žadanja měło kónčne składźišćo za wotpadki milinoweje produkcije z atomoweje energije spjelnjeć? Z tymle prašenjom so fachowcy hižo lětdźesatki zaběraja­. Tak dyrbja maćizny zaručić wěstotu, zo za milion lět žana radioaktiwita do wokoliny njewustupi. Po rozprawje komisije měli so tuž sól, hlina a kristalinowa kamjenizna, wosebje pak granodiorit, runohódnje do rozmyslowanjow zapřijeć.

Budyšin (SN/MiR). Přichodnu póndźelu wotměje so w Drježdźanach słyšenje ekspertow we wuběrku za wědomosć a wysoku šulu, kulturu a medije Sakskeho krajneho sejma nastupajo nowelěrowany zakoń wo sakskich powołanskich akademijach (BA). „Zakoń ma so hišće w prěnim połlěće 2017 wobzamknyć“, rozłožuje direktorka Budyskeje powołanskeje akademije prof. dr. Barbara Wuttke, „jeho naćisk dźě krajnemu sejmej hižo před­leži.“

Sćěh toho budźe, zo stanu so wšitke BA ze zarjadnišćom zjawneho prawa. Sydom w Sakskej skutkowacych stejnišćow so zjednoći a dóstanje jednoho prezidenta. Struktury budu potom podobne wysokim šulam. Dalša lěpšina je, zo móža akademije přichodnje tež na swojim kubłanišću slědźić. „Z našim wukubłanskim ćežišćom technika a z twarom noweho labora wotewru so nam nětko nowe móžnosće“, praji prof. Wuttke.

Choćebuz (SN/JaW). Přihoty posedźenja zwjazkoweho předsydstwa 28. januara a 18. hłowneje zhromadźizny Domowiny w měrcu stejachu w srjedźišću wčera­wšeho wuradźowanja prezidija třěšneho zwjazka w Choćebuzu.

Kaž Domowina w nowinskim wozjewjenju zdźěla, rozjimachu tež rozprawje dźěławosće zarjada Domowiny a Rěčneho centruma WITAJ (RCW) w zašłymaj lětomaj. A wěnowachu so naćiskomaj dźěłowych ćežišćow za lěto 2017. „Temje digitalizacija a certifikowanje serbskeje rěče stej skutkowanje RCW postajałoj“, zdźěli předsyda Domowiny Dawid Statnik na naprašowanje našeho wječornika. Zdobom wón zdźěli, zo dźěło nastupajo certifikowanje serbšćiny derje postupuje. Přiwšěm dyrbjeli „spěchowanje rěčnych naprawow a certifikowanje jasnišo priorizować“.

Budyšin (SN/CoR). Maćica Serbska je znowa a mjeztym hižo štwórty raz wupisała tři dorostowe myta za fachowe dźěło na polu serbskeje rěče a literatury, serbskich stawiznow, serbskeho kulturneho slědźenja abo wuměłstwa, kaž dr. Anja Pohončowa w mjenje předsydstwa Maćicy Serbskeje zdźěla. Tak wusměrja so Myto Michała Hórnika na šulerjow hornjołužiskich gymnazijow, Myto Bogumiła Šwjele na šulerjow delnjołužiskich gymnazijow a Myto Arnošta Muki na studentow a absolwentow wysokeje šule resp. uniwersity w prěnim lěće po zakónčenju studija.

Za Myto Michała Hórnika móža zajimcy dźěło hač do 30. junija wotedać, za Myto Bogumiła Šwjele hišće hač do 15. nowembra. Mytowy pjenjez wučinja we woběmaj padomaj 150 eurow; je-li dźěło w serbskej rěči napisane, zwyši so na 250 eurow. Za Myto Arnošta Muki je posledni termin zapodaća 30. awgust. Tule dóstanje awtor najlěpšeho dźěła 500 eurow. Myto zwyši so na 700 eurow, hdyž je wone serbsce napisane.

Mjezynarodny zeleny tydźeń w Berlinje słuša k najwuznamnišim zarjadowanjam w Němskej. Mjeztym zhladuja tam na 91lětne stawizny a wotměja přehla­dku wot 20. do 29. januara lětsa hižo 82. raz.

Berlin/Budyšin (SN/BŠe). Madźarska je lětsa partnerski kraj Zeleneho tydźenja w Berlinje. Wjac hač 1 600 wustajerjow z 65 krajow z wobłukow ratarstwo, zežiwidła a zahrodnistwo kaž tež zastupjerjow zarjadow a turistikarjow tam wočakuja. Mjez nimi budu tež zaso zawody a institucije z Hornjeje Łužicy. Tak chce Kubšiski pjekar Stefan Richter wopytowarjam swoje wudźěłki ze starych žitnych družin předstajić a poskićeć. Wosebity wjeršk budźe na dnju ptačeho kwasa 25. januara, hdyž wón hosći tohorunja z najwšelakorišimi družinami pječenych srokow překwapi. Tež wosebity chlěb z mjenom Hornjołužiski kwasny smědźa ludźo tón dźeń woptać.

Tež team Wojerowskeje woleńcy chce so na lětušej přehladce wobdźělić, zo by wopytowarjam wosebite kajkosće łužiskeho laneho wolija zbližił. Předewzaće z nazhonjenjemi pak pokaza w stolicy hišće dalše wolijowe poskitki.

Zhorjelc (SN). Wysoka šula Žitawa-Zhorjelc a Fraunhoferski institut za optroniku, systemowu techniku a wuhódnoćenje wobrazow chcetej swoju wědu we wobłuku IT-wěstota we wuknjenskim laborje přichodnje hromadu wjesć. Tak poskići Zhorjelc na praksu wusměrjene dalekubłanje hladajo na realne wohroženske scenarije w zwisku z internetnej kriminalitu. Na swjatočnym přepodaću labora wčera, na kotrymž so tež zwjazkowa ministerka za kubłanje a slědźenje prof. dr. Johanna Wanka wobdźěli, wu­zběhny sakski ministerski prezident Stanisław Tilich (wobaj CDU): „Digitalizacija je ta wulka tema našeho časa, a Sakska je ze swojimi ekscelentnymi wysokimi šulemi a slědźenišćemi derje nastajena, zo by w tymle procesu wažne impulsy dawała. IT-wěstota ma při tym wosebity wuznam – za hospodarstwo a politiku. Zhromadny projekt w Zhorjelcu je dalši krok, kotryž město jako studijnu městnosć a stejnišćo slědźenja a wuwučowanja atraktiwniše sčini.“ Zaměr zwjazkoweho programa „Dalekubłanje IT-wěstota“ je, kwalifikować fachowe a nawodne mocy z industrije a zjawneho zarjadnistwa.

Mainz (dpa/K/SN). Městopředsydka CDU Julia Klöckner pomina, ćěkancow efektiwnišo kontrolować. „Dyrbimy wědźeć, štó w našim kraju je. Tohodla njesmě być žanych wjacekrótnych registrowanjow a ilegalnych dwójnych identitow“, rjekny předsydka porynsko-pfalcskeje CDU. „Je lědma wěrjomne, zo je Berlinski aten­tatnik 14 identitow měł, a nichtó toho­dla skutkownje njezakroči.“ Načolnistwo CDU wotměje wot jutřišeho klawsuru w posaarskim Perlu.

Žurnalisća kritizuja Trumpa

Berlin (dpa/SN). Nowinarska konferenca Donalda Trumpa w New Yorku po měnjenju Zwjazka žurnalistow Němskeje (DJV) dopokazuje, zo njeje wón rólu medijow zrozumił. Wočiwidnje je jako přećiwnikow wobhladuje a njerozumi, zo su medije a žurnalisća njeparujomni, zo by demokratija fungowała, praji rěčnik DJV Hendrik Zörner powěsćerni dpa. Trump bě wčera internetnu nowinu BuzzFeed „hromadu njerjada“ mjenował a reporterej CNN ze słowami „ty sy fake-news“ znjemóžnił so jeho něšto prašeć.

Nochcedźa na wójnsku łódź