Štó znaje najlěpje pólsku dušu?
Pólska analyzuje wuslědk wólbow němskeho zwjazkoweho sejma
Waršawa. Wólby němskeho zwjazkoweho sejma su w susodnej Pólskej jara dokładnje sćěhowali a chětro nadrobnje analyzowali.
Přezjedni sej su, zo so w Němskej přichodnje tójšto změni. „Nowy swět bjez Angele Merkel“ tituluje dźenik Gazeta Wyborcza. „Elefanty su zahinyli“ analyzuje tydźenik Polityka kónc wulkich ludowych stron. CDU bě runje hišće 24,1 procent hłosow dóstała, SPD z 25,7 jenož něšto wjac. Wosebje wólbna poražka Armina Lascheta (CDU), kotruž wón sam přiznać nochce, je Polakam znamjo wulkeho přewróta pola zapadneho susoda.
Fridays for future tež w Čěskej
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Wjace hač 1 000 přewažnje młodych ludźi je minjeny pjatk na Praskej Małej stronje za škit klimy demonstrowało. Zazběh protestneho zarjadowanja wotmě so tam z dypkom w 11.55 hodźin. „Ze započatkom našeje demonstracije w pjeć do dwanaćich chcemy na to skedźbnić, zo zbudźe nam jenož hišće mało časa za rozrisanje klimoweje krizy“, podšmórny Klára Bělíčkova, zastupjerka čěskeje wotnožki mjezynarodneho hibanja Fridays for future. Z hesłami kaž „Nětko abo nihdy“ abo „Wuhlo wostanje w zemi“ su młodźi škitarjo klimy mjez druhim tež přećiwo wudobywanju brunicy w pólskej brunicowej jamje Turów protestowali. Po wjacorych raznych narěčach ćehnjechu protestowacy potom do Praskeho Stareho města. Tež w morawskej stolicy Brno zetka so na 200 šulerjow a studentow na namołwjenskej akciji přećiwo klimowej změnje. Po słowach zarjadowarjow matej pjatkownišej demonstraciji přichodnemu nowemu knježerstwu nastork być, so po wólbach w oktobru bóle za klimu a wobswět zasadźić.
Młodźina woliła
Praha (ČŽ/K/SN). Krótko do wólbow sejma 8. a 9. oktobra su w Čěskej šulerjam, staršich hač 15 lět, wolić dali. W akciji je 40 890 kubłancow z 317 srjedźnych šulow swój hłós wotedało. Na wuběr běchu wšitke strony a politiske hibanja, kotrež chcedźa tež spočatk winowca do delnjeje komory parlamenta zaćahnyć.
Z „młodźinskich wólbow“ je zhromadźenstwo Piraća/Starosća jako dobyćer wušło, dóstawši 30,4 procenty. Snadnje za nimi je konserwatiwna koalicija Spolu (ODS, KDU-ČSL a TOP 09) z 29,4 procentami druha. Z wulkim wotstawkom přińdźe knježaca ANO z runje 8,5 proc. na třeće městno. Ze 7,1 procentom by tež strona Zelenych hišće do sejma přišła.
Někotrym stronam wolerjo-šulerjo zaćah do parlamenta zapowědźeja. SPD zběra jeno štyri procenty, socialdemokraća dyrbja so z 2,4 procentami spokojić, komunisća z 2,3 proc. Hibanje Přisaha dósta dwaj procentaj a formacija Trikolora/Swobodni priwatnicy 1,9 procentow.
Wotměli su so šulerske wólby sejma akuratnje tak kaž woprawdźity wotum. Na wšěch městnach skutkowachu wólbne komisije, a wolerjo dyrbjachu so wupokazać, prjedy hač smědźachu tajnje wolić.
Bój wo pola so přiwótřa
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Cyłkowna přestrjeń role za ratarstwo w Čěskej so wosebje twarskich aktiwitow dla wobstajnje pomjeńšuje. Dokelž tam dźeń a wjace składowarnjow a montažowych halow nastawa, pobrachuje dobra ratarska póda. Hižo dźensa ma naš susodny kraj přimjeno „montažna hala Europy“.
Poručeja Babiša wobskoržić
Praha (dpa/SN). Krótko do wólbow noweho parlamenta w Čěskej je policija znowa poručiła, ministerskeho prezidenta Andreja Babiša wobskoržić. Wo wuprajenja wjacorych swědkow rozšěrjena přepytowanska akta mjeztym statnemu rěčnikej předleži, zamołwići zdźěleja. A tón ma nětko rozsudźić, hač Babiša wobskorži, hač jednanje zakónči abo dalše přepytowanja wukaza, kaž bě so to hižo wospjet stało.
W tak mjenowanej aferje baćonjaceho hnězda wumjetuja Andrejej Babišej wobšudnistwo w zwisku ze spěchowanskimi srědkami. Wón je sej pječa w lěće 2008 dwaj milionaj eurow wot Europskeje unije za twar wellnessoweho centruma „Baćonjace hnězdo“ wulišćił. Srědki běchu za małe a srjedźostawske zawody myslene. Babiš pak steješe na čole firmoweho kompleksa 200 předewzaćow ratarskeje, zežiwjenskeje a chemiskeje industrije. Mjeztym je policija tež Babišoweho syna přesłyšowała. K wólbam parlamenta 8. a 9. oktobra ma Babiš ze swojej stronu ANO dobre wuhlady.
Bamž Franciskus Słowaksku wopytał
Bratislava (SŽ/K/SN). Štyri dny trajacy wopyt bamža Franciskusa w Słowakskej bě zawěrno njewšědny podawk. Předewšěm dźiwajo na to, kak je swjaty wótc tónkróć swoju wizitu w kraju pod Tatrami wobsahowje „wuhotował“. „Přińdu k wam jako putnik“, bě wón na Bratislavskim lětanišću rjekł, přilećawši z krótkeho přebytka w madźarskej stolicy Budapesće, hdźež bě wón ministerskeho prezidenta Viktora Orbána naležnje napominał k přistupnosći a solidarnosći napřećo potrěbnym cuzym. Słowakske medije woznamjenjeja tónle přebytk hłowy katolskeje cyrkwje z dobrym prawom tež jako „wopytanje mjeńšin, chudych a wumjezowanych“.
Po protokolu zabsolwowa bamž Franciskus najprjedy zetkanja z prezidentku Zuzanu Čaputovej, premierom Eduardom Hegerom kaž tež z dalšimi politiskimi nawodami kraja. Prezidentka dari wysokemu hosćej nimo chlěba a mjedu tež nabiwadło słowakskeje produkcije, k čemuž žortnje přispomni, zo bychu elektroawta Vatikana stajnje milinu měli.
Zwiski skrućić
Praha (SN). Swobodny stat Sakska a Čěska republika chcetej swoje zhromadne dźěło na polu wědomosće rozšěrić. To potwjerdźi sakski minister za wědomosć Sebastian Gemkow (CDU) pjatk w Praze. Minister přebywaše tam na bilateralnych rozmołwach ze zastupnikami wažnych čěskich slědźerskich institucijow. Mjez druhim rozmołwješe so z prezidentku Čěskeje akademije wědomosćow prof. Evu Zažímalovej a z rektorom Čěskeje techniskeje uniwersity dr. Vojtěchom Petráčekom.
Primasa zbóžnoprajili
Bywši nawoda pólskich biskopow a wojowar přećiwo komunizmej počesćeny
Waršawa. W Pólskej su minjenu njedźelu z wulkej politisko-nabožnej swjatočnosću bywšeho primasa biskopow Stefana Wyszyńskeho zbóžnoprajili. K tomu běchu so we Waršawskej katedrali Božeje předwidźiwosće wodźacy zastupnicy politiki a cyrkwje zhromadźili. Nimo prezidenta Andrzeja Dudy a cyłeho knježerstwa z ministerskim prezidentom Mateuszom Morawieckim na čole bě 80 pólskich a 45 wukrajnych biskopow kaž tež 600 duchownych na ceremoniju přišło. W katedrali samej je 7 000 ludźi zbóžnoprajenje sćěhowało. We wjacorych městach kraja stejachu hoberske wobrazowki, na kotrychž móžachu dalši zajimcy zarjadowanje sobu dožiwić. Vatikan zastupowaše pósłanc bamža Franciskusa, kardinal Marcello Semerano.
„Hasa afghaniskich žonow“
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Čěska republika knježerstwo islamistiskich talibanow na žadyn pad njepřipóznawa. Dyrbi pak bohužel z jich zastupjerjemi jednać. To rjekny čěski wonkowny minister Jakub Kulhánek nowinarjam krótko do wopyta w Zjednoćenych arabskich emiratach a Sawdi-Arabskej, hdźež je wutoru předewzaćelski forum zahajił. Tuchwilne knježerstwo Afghanistana etnisku a nabožnu mnohotnosć wobydlerstwa aziskeho kraja scyła njewobkedźbuje a nima so tuž po směrnicach Europskeje unije čłowjeske prawa nastupajo. Tak starosća so tež naši južni susodźa wo tuchwilne žiwjenske wuměnjenja ludźi w krizowym staće. „Nětko dožiwjamy ćmowu dobu, talibanojo su nowi knježićeljo Afghanistana. To mje scyła njewjeseli. Dyrbimy so bohužel z nowymi wobstejnosćemi wotnamakać. Z našeho wida pak je wažne, zo we wobłuku Europskeje unije surowych islamistow nastupajo jednotnje postupujemy“, minister zwurazni. Dale wón zdźěli, zo dyrbi z talibanami wo humanitarnej pomocy jednać.
Zwjazkej bliže
Moskwa (ČŽ/K/SN). Běłoruski knježićel Aleksander Lukašenko je w prócowanju, sankcijam USA a EU skutkownišo so wobarać, swój kraj wušo z Ruskej zwjazał. W Moskwje jednaše wón z prezidentom Wladimirom Putinom, a wuslědk jeju zetkanja je dojednanje wo dale wušej integraciji wobeju krajow.
Ruski prezident Putin po jednanjach zwurazni, zo je wonych cyłkownje 28 programow wuraznje „zaměrjenych na zjednoćenje legislatiwy Ruskeje a Běłoruskeje nastupajo najwšelakoriše pola hospodarstwa. Tak maja so mjez druhim wuměnjenja za dźěławosć ekonomiskich subjektow wobeju krajow wurunać, zhromadne financne a energijowe wiki wutworić, transportnistwo a wobchad zjednotnić kaž tež zhromadna přemysłowa a ratarska politika załožić a zwoprawdźić.“
Na polu wojerstwa Ruska a Běłoruska bjeztoho hižo wjele lět wobšěrnje kooperujetej. Tuchwilu přewjedujetej wonej zhromadny manewer „Zapad 2021“. Na nim je dohromady 200 000 wojakow z wobeju krajow z najmodernišej techniku wobdźělenych. Po ruskej powěsćerni TASS jedna so při tym wo najwjetši manewer zašłych 40 lět.
