Zajimawa časowa jězba do zańdźenosće

štwórtk, 24. měrca 2022 spisane wot:

Wojerecy (SiR/SN). Wjace hač 30 zajimcow sćěhowaše wčera wječor přeprošenju do Wojerowskeho hrodoweho muzeja. W zhromadnym dźěle muzejoweho towarstwa z tamnišej Towaršnosću za domiznowědu su zarjadowanje, po tym zo bu wjacore razy koronapandemije dla přestorčene, skónčnje přewjedli.

Wustajeńcu „Kunstraum XXV“ z wobrazami a fotami Ludwiga Raucha su minjeny pjatk we Wojerowskej Kulturnej fabrice wotewrěli. Wobrubjene bu zarjadowanje z hudźbu na kontrabasu. Znaty Wojerowski moler Michal Kruscha (na foće), bydlacy w Berlinje, přednjese lawdaciju. Wobaj wuměłcaj staj spřećelenaj, a tak bě Kruscha Raucha do Wojerec wabił. Rauch bě hač do lěta 1988 swobodny wuměłc a wot lěta 2009 docent na Ostkreuzschule za fotografiju w Berlinje. Jeho wobrazy zwjetša paralelny­ swět multidimensionalnje pokazuja. Wone su struchłe a zdobom lóštne. Po lawdaciji wužiwachu přitomni składnosć, z Rauchom a Kruschu so rozmołwjeć. Foto: Achim Nowak

Zazběh filmoweje akademije

srjeda, 23. měrca 2022 spisane wot:
Zhorjelc (dpa/SN). Sakska filmowa akademija w Zhorjelcu je wčera z prěnim kursom asistency filmoweje produkcije z dźesać wobdźělnikami dźěłać započała. Dalše kursy wo wuhotowanju kaž tež wo swěcy, kamery a zwuku slěduja potom w meji a awgusće. Kursy su połnočasowe wukubłanje a wopřijimaja wjacore tydźenje trajacy teoretiski dźěl kaž tež praktikum w filmowej produkciji. Nošer wot Sakskeje a Srjedźoněmskeho medijoweho spěchowanja tzwr spěchowaneje filmoweje akademije je Wysoka šula Žitawa/Zhorjelc. „Po puću k produkciskemu stejnišću za film chcemy tworjenje hódnotow na městnje bytostnje stopnjować“, rjekny Zhorjelski wyši měšćanosta Octavian Ursu (CDU). Kwalifikowane fachowe mocy su wažny přinošk k tomu. Wón ma filmowu akademiju za wunošny dodawk filmowej branši a nahrawanskej městnosći Zhorjelc, kotryž skići bliskosć k praksy a flair „Görliwooda“. Nysowe město je hižo mjezynarodnje etablěrowane; mjez druhim su tu Hollywoodske produkcije „The Grand Budapest Hotel, „W 80 dnjach wokoło swěta“ a „Inglourious Basterds“ wjerćeli.

Budyšin (SN/bn). Swětowy dźeń poezije, w lěće 2 000 wot UNESCO postajeny ­a stajnje 21. měrca woswjećeny z wotmysłom „wjelorakosć kulturny wudobytk rěče a woznam wuznama ertneje tradicije“ wopominać a „interkulturnu wuměnu šěrić“, njebě Budyskim socio-dźiwa­dłowemu Thespis-centrumej jenička přičina, wčera mjezynarodne čitanje wuhotować. Termin je zdobom Mjezynarodny dźeń za přewinjenje rasistiskeje diskriminacije a jedyn z wjerškow Mjezynarodnych tydźenjow přećiwo rasizmej kaž tež wosebity swjatk na Bliskim a Srjedźnym wuchodźe – mjez druhim swjeća Kurdojo, Afghanojo a Iranjenjo z „nouruzom“ spočatk nalěća a noweho lěta. ­W arabskim rumje je datum nimo toho wotpowědnik dnja maćerje.

Jaroslav Rudiš w Budyšinje čitał

póndźela, 21. měrca 2022 spisane wot:
We wobłuku Łužiskeho literarneho dopołdnja je wčera Jaroslav Rudiš w Budyskim Němsko-Serbskim ludowym dźiwadle čitał. Wón je jedyn z najwuspěšnišich na­šočasnych čěskich spisowaćelow a bu jako mjez Němskej a Čěskej mosty twarjacy ze Zwjazkowym zasłužbowym křižom wuznamjenjeny. Lětsa dósta Myto Karela ­Čapeka. W swojej nowej knize „Gebrauchsanweisung fürs Zugreisen“ Rudiš čitarjow na literarnu jězbu po europskim kontinenće sobu bjerje. Město Budyšin hraje rólu w dźěćatstwje a młodźinje awtora a tak tež w nowostce. Mnozy su sej knihi Jaroslava ­Rudiša po čitanju signować dali. Foto: Maćij Bulank

Muzeje a digitalizacija

póndźela, 21. měrca 2022 spisane wot:

Wojerecy (SN/CoR). Lětuše lětne schadźowanje Sakskeho zwjazka muzejow wotmě so wot minjeneje soboty hač do dźensnišeho na Wojerowskim hrodźe. Nimo hosćićelskeho stej so wobdźělnikam sobotu tež Wojerowski Zusowy kompjuterowy a Běłowodźanski škleńčerski muzej předstajiłoj. Na wčerawšim dnju eksursijow su zastupjerjo muzealnych zarjadnišćow mjez druhim Čornochołmčanski Krabatowy młyn wopytali.

W srjedźišću fachowych přednoškow steješe dźensa tema „Muzeje a digitalna komunikacija“. „Digitalizacija přiběra, mnohe muzeje pak nimaja hišće wotpowědnu infrastrukturu a personal, zo móhli syć za sebje wužiwać. Chcemy na zeńdźenju na potenciale skedźbnić, kak móža pod ćežkimi wuměnjenjemi tež małe muzeje internetnje komunikować“, wu­zběhny předsydka Sakskeho zwjazka muzejow dr. Sabine Wolfram. Ministerka za kulturu Barbara Klepsch (CDU) skedźbni na wuspěšny sakski spěchowanski projekt, kotryž je k tomu přinošował, zo je dźensa wjace hač 90 muzejow z nimale 300 zběrkami a 25 000 objektami na krajnej digitalnej platformje za zběrki zastupjene.

Myta za knihi mjez rěčemi

pjatk, 18. měrca 2022 spisane wot:

Lipsk (SN/CoR). Myto Lipšćanskich knižnych wikow 2022 su wčera w třoch kategorijach přepodali. W beletristice bu w Israelu rodźeny a dźensa w Berlinje bydlacy Tomer Gardi za knihu „Eine runde Sache“ wuznamjenjeny. W njej wopisuje jězbu dweju wuměłcow. Prěni dźěl romana charakterizuja kumštna rěč, „złamana němčina“ ze swójskej ortografiju a sado­twar. Druhi dźěl je z hebrejšćiny přełoženy. „Gardi hraje sej runje tak wuměłsce kaž chroble ze zwučenosćemi a wočakowanjemi na roman, wosebje na němskorěčny“, rěka we wopodstatnjenju juryje.

W kategoriji wěcna literatura dósta Uljana Wolf myto za knihu „Etymologischer Gossip – Essays und Reden“. W njej pisa awtorka – sama renoměrowana ­přełožowarka a basnica – „na přewšo kompleksne wašnje“ wo přełožowanju lyriki. Počesćena za přełožk z francošćiny do němčiny bu Anne Weber za knihu „Nevermore“ Cécile Wajsbrot. Kniha sama zaběra so z přełožkom jendźelskeho romana Virginije Woolf do francošćiny.

Myto Lipšćanskich knižnych wikow, kotrež je z dohromady 60 000 eurami dotěrowane, spožčeja wot lěta 2005.

Jurij Handrik

pjatk, 18. měrca 2022 spisane wot:
11. měrca 1897 narodźi so pozdźiši wob-lubowany farar a narodowc Jurij Handrik do korčmarskeje swójby w Jaseńcy. Wón bě chowanc Serbskeho seminara a studowaše teologiju w Praze a Fuldźe. 11. nowembra 1923 na měšnika wuswjećeny bě wón dwanaće lět kapłan, mjez druhim w Ralbicach, Radworju, Budyšinje a Chrósćicach, wot 1935 do 1946 farar w Markneukirchenje. Po nawróće fararješe hač do smjerće 17. septembra 1963 w Njebjelčicach. Bě předsyda Praskeje Serbowki a podstarši serbskeho studentstwa. Za lajsku dźiwadłowu skupinu ródneje wsy pisaše a přełožowaše hry, na přikład „Rubježnicy na horje Marijanski Chołm“. Dale pisaše wjele za Katolski Posoł, tež powědančka, wo serbskej narodnej drasće a wo stawiznach Serbskeho seminara. Jako duchowny bě za swoje wu­razne prědowanja a za swój hłuboki ludowy humor znaty a w ludźe woblubowany. Po nawróće ­do Łužicy angažowaše so sylnje za ­po­- wójnske dźěło Domowiny, hač do 1954 bě tři lěta městopředsyda Domowiny. Jako so Domowinske wjednistwo sylnišo na stronu SED koncentrowaše, je wón jenož hišće we wjesnej skupinje Domowiny sobu ­dźěłał. Manfred Laduš

Šulerske dźiwadłoznowa startuje

štwórtk, 17. měrca 2022 spisane wot:

Budyšin (SN/CoR). Mjeztym 16. króć je Budyske Němsko-Serbske ludowe dźiwa­dło wčera zhromadnje z hornjołužiskimi nakładnistwami na nowinarsku konferencu přeprosyło. Tradiciju zhromadneje zjawneje prezentacije do – lětsa wotprajenych – Lipšćanskich knižnych wikow a do swětoweho dnja šulerskeho dźi­wadła bě 2017 zemrěty nakładnik dr. Frank Stübner załožił, wuzběhny intendant NSLDź Lutz Hillmann.

Drježdźany (cry/SN). Na wječor solidarity staj znaty spisowaćel Łužicy Benedikt Dyrlich a Drježdźanske serbske towarstwo Stup dale přeprosyłoj a so na někotrych pisacych nadźijałoj. Přišło je jich wjace, hač ma žurla Drježdźanskeho Ericha Kästneroweho Domu za literaturu městnow. Problem su derje rozrisali, wusyłajo čitanje w dalšej stwě přez widejo – dźakowano wersěrowanemu personalej Wile Augustin a „knjeza domu“ Michaela G. Fritza.

nowostki LND