Z wudaća: póndźela, 16 januara 2017

Problem zymumrěća chcedźa w Stuttgarće na cyle njeběrokratiske wašnje rozrisać.­ W zymje dźě trjebaja ludźo ćopłu drastu. A dokelž mnozy tajku nimaja, steji nětko na dróze, hdźež je wjele žiwjenja,­ drastowe wěšadło, z kotrehož móža so potrěbni posłužować. „Je-li ći zyma, sej něšto ćopłe wzmi! Chceš-li pomhać, wostaj něšto tu!“ steji na připrawjenej tafličce. Po wšěm zdaću tale namołwa skutkuje. Znajmjeńša wisachu tam dźensa wjacore ćopłe kabaty, a zymu mrějacy so rady posłužo­wachu.

Slědy w sněze su šofera w Pirmasensu přeradźili, kiž bě wopity njezbožo zawinił. Pasant wuhlada sobotu rano chětro wobškodźene awto, kotrež bě do před nim stejaceho jězdźidła zrazyło. Slědy w sněze wjedźechu wottam ke chěži, hdźež nańdźe policija 32lětneho natutkaneho, kiž hišće chětro za alkoholom „wonješe“.

Brüssel (dpa/K/SN). Prěni raz w nowym lěće su so wonkowni ministrojo statow Europskeje unije dźensa w Brüsselu schadźowali. Dźeń po Pariskej konferency wo Bliskim­ wuchodźe wuradźowachu woni wo prašenju, kak móhła Europska unija Israelčanow a Palestinjanow k tomu pohnuć, sylnišo so prócować wo měr w regionje. Rěčeli su tež wo situaciji w Syriskej,­ hdźež přeco hišće wobydlerska wójna howri. Po wočakowanju k woběmaj dypkomaj njebě žanych wobzamknjenjow. W Parisu bě sej wčera nimale 70 statow wot Israela a Palestiny naležnje ža­dało, hromadźe jednać wo dwustatowym rozrisanju. To je jenički puć k trajnemu měrej, rěkaše w kónčnym wozjewjenju.

Choćebuz (eb/SN). Prěnje serbske blido tohole lěta wotmě so minjeny tydźeń w Choćebuzu. Najebać špatne wjedro je něhdźe pjatnaće wobdźělnikow přichwatało, mjez nimi Jurij Koch a Bernd Pittkunings. Hłowna tema wječora bě „Serbska rěč, coolna wěc“. Runje z teje přičiny běchu zamołwići tež někotrych młodostnych přeprosyli. Wot nich chcychu wědźeć, kak z jich serbskim angažementom wupada a što měło so činić, zo by serbska rěč mjez młodostnymi wjace zajima žnjała. Młodostni při tym dosć intensiwnje diskutowachu a rozprawjachu tež wo wosobinskich dožiwjenjach. Tak dyrbjachu turistam dopokazać, zo stej serbska rěč a kultura hišće žiwej, hinak, hač sej to mnozy mysla. Na kóncu so dojednachu, so 8. měrca k přichodnemu serbskemu blidu zetkać.

Što je nam wažne? Što móžemy parować? Prašeni to, kotrejž stej sobotu wjetšinu wobdźělenych na zarjadowanju iniciatiwy Serbski sejm zaběrałoj. Wotmołwje stej jednorej. Wažne je nam wšo to, wo čimž za kubłanje zajimowani naležnje rozmysluja. A parować ani jednu z jich idejow nochcemy. Tole bě tež hłowne dopóznaće na prěnim kubłanskim wjeršku iniciatiwy. Wšitcy, kotřiž tam běchu, zwěsćichu, zo njeń­dźe na tymle městnje wo wosobinske zajimy,­ ale wo to, wšěm tym, kotřiž chcedźa serbšćinu wuknyć a so ze stawiznami a kulturu serbskeho naroda zeznajomić, to tež zmóžnić. Někotre ideje zdadźa so snano utopiske być. Ale kamjenje dołho mlěja, prjedy hač su ze zorna muku namlěli. Čehodla njeměło to tež tak być z nowej serbskej šulu w nošerstwje gmejny abo z dalšimi profesurami abo samo ze serbskej wysokej šulu? Čas a čerstwy duch dźěłatej za nas. Milenka Rječcyna

Před 20 lětami němsko-čěsku deklaraciju wujednanja podpisali

Praha (dpa/SN). Dwaj milionaj Němcow kóžde lěto Čěsku republiku wopytuje. Tež wikowanje spochi přiběra: Třećinu wšitkich eksportow woža Češa mjeztym do Němskeje. Dźensa móže sej lědma hišće štó předstajić, kak wobćežne a dołhodobne tajne jednanja běchu, zo by k němsko-čěskej deklaraciji wujednanja dóšło. Před 20 lětami, 21. januara 1997, móžachu dokument skónčnje podpisać.

Surowosće knjejstwa nacijow běchu mjez Čechami hłuboke rany zawostajili. Na tamnym boku so w Němskej tójšto sudetskim Němcam za swojej domiznu styskaše. Něhdyši zwjazkowy kancler Helmut Kohl (CDU) tuž při podpisanju dokumenta w Praskim Liechtensteinskim palaisu namołwješe, čertowski kruh mjez- sobnych wumjetowanjow přełamać.

Kijew (dpa/SN). Rozžohnowacy so wiceprezident USA Joseph Biden je dźensa posledni króć Ukrainu wopytał. W stolicy Kijewje zetka so wón z ministerskim prezidentom­ Wladimirom Groismanom. Rozmołwa z prezidentom Petrom Porošenkom bě w běhu dnja planowana. Groisman dźakowaše so za podpěru USA při powalenju stareho knježerstwa w februaru 2014. USA běchu něhdyšu so­wjetsku republiku z pomocnymi tworami a kreditowymi garantijemi něhdźe 2,8 miliardow eurow podpěrali. Mjez druhim trenuja ukrainskich wojakow za bój­ přećiwo proruskim separatistam.

W přinošku SN „Prawy puć namakać je ćežko“ z 10. januara bě čitać, zo budźe so knjeni Hańža Bjeńšowa wo organizo­wanje a planowanje organistow za Róžeńčansku cyrkej starać. Tomu tak njeje. Konječanka njeje ženje prajiła, zo tajki nadawk přewozmje. SN

W času, hdyž su so w Kole serbskich spisowaćelow hišće rozmołwy wo tworićelskich prašenjach na wysokim niwowje pletli, běštaj hosćej z Lipska Walfried a Christel Hartinger rady widźanaj a słyšanaj diskutantaj. Wuski bě jeju poměr k serbskej načasnej literaturje a nic mjenje wutrobny k mnohim twórcam serbskeje literatury. Nětko je po mandźelskim Walfriedźe (1938–2003) tež Christel njeboh. Tydźeń po 75. narodninach je literarna­ wědomostnica, germanistka a wuměłska stawiznarka 20. decembra 2016 zemrěła.