Z wudaća: pjatk, 21 apryla 2017

Serial Serbskich Nowin w jubilejnym lěće reformacije4. dźěl

Po wozjewjenju swojich 95 tezow nazymu lěta 1517 wuda Martin Luther wšelake spisy, w kotrychž swoje žadanja konkretizowaše a ideje zjimaše. Jedne z najwažnišich pismow tohole časa je jeho spis „Na křesćanske zemjanstwo němskeho naroda wo polěp­šenju křesćanskeho stawa“ w lěće 1520. Polěpšenje křesćanstwa měło so, tak Martin Luther, w prěnim rjedźe přez znajomosć Božeho słowa mjez wšěmi křesćanami stać. – Tute nam dźensa snadź samozrozumliwe žadanje spowali cyły srjedźowěkowski cyrkwinski a towaršnostny porjad a wjedźeše k wulkej kubłanskej reformje. Njezměni so jeno wobsah kubłanja, ale tež šulstwo same wot uniwersity přez gymnazije hač k wjesnemu šulstwu.

Wona pochadźa z lěta 1817. Wo tym swědči posudk Berlinskich dendrologow. „Něhdy su fararjo ze swojimi swójbami w bróžni žito a picu składowali, zdźěla tež drobny skót a syno“, powěda Daniel Jordanov, wot lěta 2007 farar ewangelskeje wosady Wochoza-Hamor, wo farskej bróžni. We Wochozach je wona jenička zachowana kładźita bróžnja a jedne z najstaršich twarjenjow we wsy. Dokelž je wona tajka swojorazna a wosebita, chcedźa ju wuchować a přichodnym generacijam zachować, praji wjesny předstejićel Mario Weier.

W 1990tych lětach je wosada třěchu ponowić dała. W bróžni bě skład wosady. Towarstwo wjesnych žonow tam słomu sušeše, z kotrejež kóžde lěto króny nastawachu. Před šěsć lětami zrodźichu prěnje ideje, bróžnju dołhodobnje zachować a w njej wjesne stawizny runje tak dokumentować kaž serbsku rěč a kulturu. W decembru 2014 załožichu towarstwo Wochožanska Šwjelowa bróžnja. Wone dopomina na rěčespytnika, teologu, redaktora­ a slawista Bogumiła Šwjelu (1873–1948), kiž bě wot 1908 hač do 1913 farar we Wochozach.

Wjele idejow

Dowolowe impresije z 3 600 kilometrow dołheje jězby po hoberskim kraju na južnej połkuli zemje

Awstralska je hoberski a zajimawy kraj, kotryž dyrbiš cyle jednorje raz dožiwić. To drje budźe kóždy wobkrućić, kiž je tam raz był. My smy so w měrcu na tónle dyrdomdej zwažili.

Po puću běchmy z wjetšim bydlenskim mobilom, w kotrymž móža štyrjo derje přenocować. W našim mobilnym „bydlenju“ podachmy so wot Sydneyja podłu wuchodneho pobrjoha hač do Cairnsa na samym sewjeru, na kóncu cyłkownje 3 600 kilometrow.

Jězdźić dyrbiš w Awstralskej na lěwym boku, na čož so poprawom spěšnje zwučiš. Problemy mějachmy hdys a hdys we wjacečarowych wobkružnych wobchadach, kotrež su w kraju jara rozšěrjene. Štóž tak prawje njewě, kak dyrbi wotbočić a spyta, we wobkružnym wobchadźe čaru změnić, tón hewak wurunanych awstralskich šoferow tež hinak zeznaje.

Rentnar a što potom? – wuměnkarsku swobodu wužiwać abo wužadanja přiwzać (8)

Někotři njemóža so tohole časa dočakać, tamni zaso nochcedźa scyła na njón myslić – na zastup do renty. Kajke maja wuměnkarjo žiwjenje abo starosće, to ze seriju „rentnar a što potom?“ bliže wobswětlamy.

Kruh zajimcow zetka so spočatk lěta 2014 we Wojerecach. Petra a Klaus Heine słušeštaj k tomu. „Tehdy so pomałku pokazowaše, zo požadarjo azyla do města přińdu“, 76lětna wučerka powěda. „Chcychmy integraciju zahe dosć podpěrać. Wukročenjam, kaž bě to nazymu 1991, dyrbješe so zadźěwać.“ Wot wšeho spočatka angažujetaj so mandźelskaj we wobydlerskim zwjazku „Wojerecy pomhaja z wutrobu“. W domje požadarjow azyla na Dillingerowej je Petra Heine dlěši čas kóždy tydźeń němčinu wuwučowała. Jeje mandźelski jej při organizaciji a transporće pomhaše.