Hišće hač do Třoch kralow wabja „Magiske srjedźowěkowske šědźiwinowe nocy“ wopytowarjow na bywše Drježdźanske turněrnišćo „Stallhof“. Tam wustupuje mjez druhim prawidłownje skupina Fidelius 1813 ze serbskim muzikantom-huslerjom; a přećelam horceho wina skići so składnosć, sej tež po hodownych wikach někotružkuli šalčku popřeć. Foto: Jürgen Männel

Čitajće w nowym rozhledźe (29.12.23)

pjatk, 29. decembera 2023 spisane wot:

Stare lěto mamy hižo nimale za sobu. Da směje so nowe lěto na nas a kiwa z januarskim wudaćom kulturneho časopisa Rozhlada.

Připowědźi so z pisanym acrylowym wobrazom Helly Stoleccyc. Předsłowa jima so Anna-Rosina Wjeselina, kotraž wěnuje tute swojej dźowce Jasni-Róži. Jara jimace wopisa skutkowanje maćeršćiny na dźěćo a praša so, što stawa so poprawom z rěčnym stawom dźěsća, hdyž rozeznawatej so maćeršćina dźěsća a prěnja rěč maćerje.

Přizamknje so dalši přinošk zaběracy so z rěču Nicole Dołowy-Rubińskeje wo zachowanju a rewitalizaciji mjeńšinoweje rěče. Čehodla pozhubi so mjeńšinowa rěč a kak hodźi so tomu zadźěwać, rěč samo rewitalizować?

Evelyn Fiebiger přinošuje stawizniski pozadk Šěrachowym „Schul-Knischkam“ a wopisa jeho prócowanja ze směrnicow hornjołužiskeho šulskeho porjada z lěta 1770 knižku w serbskej rěči wudać.

Serija Michaela Meyera wo mjezynarodnych móžnych prjedownikach łapanja kokota we wulkim róžku pokroči.

Europska uniwersita Viadrina w Frankobrodźe nad Wódru je kónc nowembra nowy Centrum za pólske a ukrainske studije (Viadrina Center of Polish and Ukrainian Studies, VCPU) swjatočnje wotewrěła. Je to w tutej zestawje w Němskej jónkrótne interdisciplinarne srjedźišćo za slědźenje wo přitomnosći a zańdźenosći Pólskeje kaž tež Ukrainy. Wone wuńdźe z dotalneho Centruma za interdisciplinarne pólske studije.

Z nowym centrumom poskićuje Viadrina studentam přidatnu móžnosć za intensiwnu akademisku zaběru ze stawiznami, kulturu, politiku a towaršnosću Ukrainy kaž tež Pólskeje – w jeju europskich poćahach a w jeju globalnych zwiskach. Nimo toho chce VCPU nowe slědźerske projekty wuwiwać, wotpowědne wučbne poskitki stworić a derje přistupne móžnosće za transfer wědy za zjawnosć poskićeć. Za to chcedźa zamołwići wusko z podobnje wusměrjenymi wědomostnymi institucijemi w Europje a po cyłym swěće, wosebje pak z partnerami w Ukrainje a Pólskej hromadźe dźěłać.

Nowy nakład knihi předleži

štwórtk, 28. decembera 2023 spisane wot:
Serbin (TM/SN). W texaskim Serbinje je krótko do hód wušło nowe wudaće knihi Trudle Malinkoweje „Shores of Hope“. Jedna so wo jendźelski přełožk knihi wo serbskich wupućowarjach do zamórskich krajow, kotraž tež w serbskej a němskej rěči předleži. Němska wersija „Ufer der Hoffnung“ bě lětsa w Ludowym nakładnistwje Domowina znowa wušła. Nětčiši třeći nakład jendźelskeje wersije je nakładnistwo serbskeho towarstwa The Wendish Press přewzało. Naprašowanja za jendźelskorěčnym wudaćom přińdu hłownje z Ameriki a Awstralskeje, ale tež z Němskeje.

Arnošt Krygar

štwórtk, 28. decembera 2023 spisane wot:
Patoržicu 1923 zemrě w Budyšinje ewangelski farar na wotpočinku Arnošt Krygar. Dr. Ota Wićaz wo jeho zasłužbach pisaše: „W našich duchownych stawiznach pak změje wón přeco čestne mjeno jako naš prěni hymnologa a jako zawěsće hódny syn swojeho nana.“ Pochowany bu Arnošt Krygar w Poršicach, hdźež bě 28 lět z wosadnym fararjom. Narodźi so 18. žnjenca 1847 tohorunja w Poršicach, hdźež bě jeho nan Hendrich Awgust Krygar tohorunja z wosadnym duchownym. Po maturje w Budyšinje a studiju teologije w Lipsku bu Arnošt Krygar najprjedy domjacy wučer a wot 1874 do 1877 wučerješe na Budyskim krajnostawskim wučerskim seminarje. Po tym bě jako diakon w Kamjencu serbsce prědował. Šěsć lět bě farar w Budyšinku a po tym w Poršicach. W tutym času bě tři lěta z Michałom Domašku redaktor Misionskeho Posoła a zastupi do Maćicy Serbskeje. Jeho najwjetša zasłužba bě, zo je slědźenja nana za serbskimi ­kěrlušemi wuspěšnje dale wjedł: Arnošt Krygar je wjace hač 800 serbskich kěr­lušow w rukopisu zawostajenym dźěle „Serbska kěrlušowa konkordanca abo klučik k serbskim spěwarskim“ wopisał. Manfred Laduš

Hodowne wiki „wot žonow za žony“

srjeda, 27. decembera 2023 spisane wot:

Kulow (SN/MG). Zašły pjatk bě tak daloko: Prěni raz přeprosychu młode serbske žony na kulturne hodowne wiki do Jakubetzoweho wustawa do Kulowa. Zarjadowanje steješe pod hesłom „wot žonow za žony“. Na iniciatiwu serbsko-žónskeho Spoken Word kolektiwa „Lost Poetas“, kotryž je hižo dlěje za swoje teksty z kritiskim zhladowanjom na serbski lud a swoje žiwjenje jako žony w změnjacym swěće znaty, běchu so hnydom wjacore iniciatiwy a cyłki žonow na zarjadowanju wobdźělili.

Rumpozid

pjatk, 22. decembera 2023 spisane wot:

Hodowna kriminalka Serbskich Nowin 2023, napisał Měrćin Wjenk

Zbytki wosoby lěpja na fasadźe domskeho. A wšudźom telko kreje. Komisarej Šmitej so tak prawje wěrić njecha, kelko kreje tajki čłowjek w sebi ma. Wón steji do myslow zanurjeny wosrjedź hasy a přihladuje, kak mustwo patologow a kriminalnych technikarkow w sćinje sylnych lampow čwaki mjasa z pincetami z murje drapa. W ramiku rozbiteho wokna jewi so dalša kolegina. „Smy ju namakali“, wona wótře woła a dźerži přewidnu plastowu titu z čłowječej hłowu dowysoka. ­Wobličo je lědma spóznajomne, na hłowje wisa zesmudźena čerwjena měca, kumštna broda je rozběžała a so do kože paliła.

Statne dźiwadło Choćebuz pokaza dźensa, pjatk, kaž tež přichodnu póndźelu sławny balet „Tłuskać“ z hudźbu Pjotra Iljiča Čajkowskeho po powědančku E. T. A. Hoffmanna . Zajimcy njech měja so do spěcha – snadnu ličbu zbywacych zastupnych lisćikow předawaja pod www.staatstheater-cottbus.de za 37 eurow na wosobu. Foto: Jan Rewazow

Chór Budyšin swjeći 60. róčnicu

pjatk, 22. decembera 2023 spisane wot:

Budyšin (bwi/SN). Chór Budyšin je swoju lětušu hłownu zhromadźiznu minjenu póndźelu w Röhrscheidtowej bašće Serbskeho ludoweho ansambla wotměł. Na njej rozprawješe předsydstwo chóra wo lětušej dźěławosći a zhromadnje su spěwarki a spěwarjo za klětu nowy plan wobzamknyli. Minjene lěto měješe chór tójšto wjerškow. Nimo proboweho lěhwa w Ochranowje, swójskich koncertow w Malešecach, Jelenjej Górje, na Čornoboze abo w Drježdźanach, běše to lětsa wosebje sobuskutkowanje při inscenaciji „Wójna a ...“ ansambla. Z tutym je chór dohromady štyri razy w Budyšinje a Choćebuzu wustupił.

Lěto 2024 budźe wurjadne za chór, ­dokelž woswjeći 60. róčnicu swojeho załoženja. Za jubilej je sej chór nimo na­rodninskeho swjedźenja tež wosebity ­nahrawanski projekt předewzał.

Tuchwilu ma chór 31 spěwacych čłonow a dźesać spěchowacych. Wosebje dźakuje so chór wšitkim podpěraćelam a spěchowarjam chóra, kotřiž wobstajnu dźěławosć zmóžnjeja. Hłownje su to Serbski ludowy ansambl, kotryž probowe móžnosće k dispoziciji staji, a Załožba za serbski lud, kotraž financowanje aktiwitow podpěruje.

Adwentnička

pjatk, 22. decembera 2023 spisane wot:

Kónčk swěčki

Zapaliła sy

Wóń marcipana

Himpaše do

A z kuchnje

Kudźerje swjateje

Kadźachu

Nowu dowěru

Benedikt Dyrlich

ze „Stysk wyska“, LND 2006

nowostki LND