Dźensa je składnosć, na prawa dźěći a młodostnych skedźbnić. 20. nowember dźě je Mjezynarodny dźeń dźěćacych prawow, kotrež bě generalna zhromadźizna UNO wobzamknyła. Hač pak su prawa dźěći a młodostnych dosć wobkedźbowane? Wo tym njech kóždy sam rozmysluje. Najwjetše dźěćom a młodostnym přistejace prawo je te, zo maja dorosćeni młódšich a młodych ludźi słyšeć. Tuchwilu, w dobje korony, so to lědma zwoprawdźa.
Kajke ma naše žiwjenje wupadać, kak chcemy naslědnosć zaručić. Zo móhli so z tym rozestajeć, kajki měł naš přichod być, měli sej wuwědomić, kotre zakłady w přitomnosći kładźemy. Što zakótwimy w towaršnosći, zo bychmy naslědnosć w najlěpšim zmysle zmóžnili.
Nowy trenar – nowe zbožo? Pola FC Energije Choćebuz hišće nic. Na čim runje klaca a kak sej Dirk Lottner swoje mustwo předstaja, je wón Georgej Zielonkowskemu w rozmołwje přeradźił.
Knježe Lottnero, pohladamy na dotal poslednju hru w Stadionje přećelstwa. Tam sće přećiwo mustwu FSV Luckenwalde jenož 1:1 hrali. To bě chětro zbožowny dypk. Što k partiji měniće?
D. Lottner: Hra njeje derje běžała, a smy přećiwnika stajnje zaso k šansam přeprosyli. Je prosće na wšěm pobrachowało, čehoždla móžemy z dypkom hišće derje žiwi być.
Kak přesłapjeny sće z prěnimi tydźenjemi w Choćebuzu? Sće zawěsće z wjac dypkami ličił, abo?
D. Lottner: Přesłapjeny njejsym. Mi pak je napadnyło, zo pod mojej režiju hišće ženje přez cyły čas hrajersce lěpše mustwo njeběchmy. Sym na přikład wočakował, zo po dobyću w Jenje z wjac sebjewědomjom do hry přećiwo Luckenwaldej dźemy a zo to tež na kopanišću pokazamy.
Bě zetkanje na 13. hrajnym dnju zaso krok wróćo?
Jedyn rekord honi dalši a to dźeń wote dnja. Pozitiwne pak to ničo njeje. Skerje ludźi nowe rekordy a nowe njerjane powěsće wo infekcijach z koronu dźeń a bóle zatrašeja. K tomu informacije wo tym, zo přińdu chorownje tež w našim wokrjesu na hranicu swojich kapacitow. A jako njeby to hišće dosahało, maja hladarnje starych z njerjanymi sćěhami schorjenja na koronawirus wojować. Mjeztym Dom swj. Ludmile w Chrósćicach wótře wo pomoc woła. Tam a wěsće tež druhdźe dale a wjac hladanskeho personala pobrachuje, dokelž ludźo schorjeja abo dyrbja do karanteny.
Přihoty za lětušu online-schadźowanku běža, a internetna strona wabi za zarjadowanje 21. nowembra. Cordula Ratajczakowa je so z čłonom přihotowanskeho teama a nawodu Budyskeje wotnožki Sakskeho wukubłanskeho a wupruwowanskeho kanala (SAEK) Michałom Cyžom rozmołwjała.
Što wšo na internetnej stronje www.schadzowanka.de planujeće?
Lětušu mjeztym 146. schadźowanku chcedźa organizatorojo digitalnje přewjesć. Cordula Ratajczakowa je so ze zamołwitej ze stron Załožby za serbski lud Janu Pětrowej rozmołwjała.
Nimale wšitke zarjadowanja su w nowembrje wosebitych postajenjow korony dla wotprajene, čehodla nic schadźowanka?
J. Pětrowa: Smy sej wot spočatka lětušeho planowanja prajili, zo schadźowanku njewotprajimy a zo chcemy ju na kóždy pad přewjesć. W kotrej formje, bě wotewrjene. W lěću smy z toho wuchadźeli, zo móžemy ju normalnje w Budyskej „Krónje“ wotměć. Jako so pandemija dale rozšěrješe, smy na septemberskim zetkanju rozsudźili, zo je tež digitalna forma móžna. Wuspytamy tuž nětko digitalnu schadźowanku zarjadować, štož je wězo eksperiment. Mamy předstawy, hač pak so nam woprawdźe poradźa, njemóžu rjec. Fakt je, zo wšitcy wobdźěleni jara aktiwnje na pospyće dźěłaja.
Chceće tež interakciju mjez ludźimi zaručić?
Wo tuchwilnym stawje a perspektiwach sorabistiskeje mjenowědy slědźi tuchwilu dr. Kito Kśižank w Serbskim instituće. Z wědomostnikom, kiž je wjele lět w Leibnizowym instituće za historiju a kulturu wuchodneje Europy dźěłał, je so Cordula Ratajczakowa rozmołwjała.
Kak je projekt nastał?
K. Kśižank: Hižo dawno je ćežišćo rěčespyta w instituće, serbske herbstwo digitalnje spřistupnjeć – internetny portal dolnoserbski.de drje je za to najznaćiši přikład. Při tym su mjeztym tež mnohotne serbske swójske mjena do fokusa přišli. Před lětom su so mje prašeli, hač móhł při tym sobu skutkować. Bě wulke zbožo, zo běch krótko po tym bjezdźěłny, a tak móžu nětko na serbskej mjenowědźe sobu dźěłać. A to wotpowěduje tomu, štož sym přeco hižo činić chcył.
Sće tež sorabistiku studował, rěčiće a pisaće delnjoserbsce, mjez druhim za Rozhlad – čehodla Was serbska rěč zajimuje?
Štóž wšědnje rano na dźěło jědźe, popołdnju snano někotre maličkosće nakupuje a dźeń doma wuklinčeć da, za toho bě nachilacy so tydźeń lědma hinaši hač kóždy druhi tež. A tola drje je kóždy z nas wuskutki druheho lockdowna, byrnjež snano tróšku jednoriši był hač tón w nalěću, na swójskej koži začuwał. Jedyn wjace, tamny mjenje.
Pola mje je so to hižo póndźelu připołdnju započało, jako njemóžach kaž zwučene připołdnju dnjowy poskitk hosćenca wužiwać, hdźež hewak zwjetša k wobjedu chodźu. Z hosćencarjom, připódla prajene serbskeho pochada, dyrbjach so hižo tydźenja na cyły měsac rozžohnować. Póndźelu wječor chcychmy so jako předsydstwo Domowinskeje skupiny Pančicy-Kukow we wjesnej korčmje zetkać, zo bychmy wo přichodnych zarjadowanjach rěčeli a počesćenje jedneje z našich čłonkow z Čestnym znamješkom Domowiny tróšku woswjećili. Korčma pak dyrbješe zawrěć, a ze šěsć rozdźělnych domjacnosćow so tak a tak njebychmy zetkać směli.