Drježdźany (SN). Satelit Drježdźanskeje Techniskeje uniwersity je so po wuspěšnym złoženju swojich nadawkow w atmosferje spalił. Nanosatelit z mjenom SOMP2b běše wot januara 2021 w swětnišću a je wědomostne a technologiske eksperimenty přewjedł. Daty ze swětnišća su wažny zakład za slědźenje wo materialijach a atmosferje zemje.
Drježdźanski satelit, kotryž bě 20×10×10 cm3 wulki a dwaj kilogramaj ćežki, je inowatiwneho natwara dla wědomostnikow chětro přeswědčił. Team fachowcow móžeše jón jara derje posłužować. Tohorunja je so radźiło, ze satelitom dlěje dźěłać hač do toho předwidźane. Wědomostnicy Drježdźanskeje Techniskeje uniwersity dźěłachu na staciji w sakskej stolicy hromadźe. Mjez druhim běše komunikacija ze satelitom w swětnišću bytostna. Znajmjeńša dwójce wob dźeń je nastroj nad Drježdźanami lećał. Za tón čas móžachu fachowcy daty dóstać a nadawki sposrědkować. Team wědomostnikow nětko dale hromadźe dźěła a daty wuhódnoća. Jich dopóznaća maja pomhać, dalše inowatiwne satelity twarić.
Leoš Šatava z Prahi ma wudospołnjenje k informaciji „Hłowne myto Ladinjance“, w rubrice krótkopowěsće, SN 25.11.2024
Mjenowane nadpismo, poćahowace so na wuslědki njedawneho hudźbneho wubědźowanja europskich mjeńšinowych a regionalnych ludow „Liet International 2024“ na Korsice, móže zamylace być. Wone drje wubudźi zaćišć, zo je dobyćerka Nani Vazana (w teksće wopak jako Vanzana mjenowana) Ladinjanka – čłonka romaniskeje etniskeje mjeńšiny, sydlaceje na sewjeru Italskeje. Vazana pak spěwaše w ladino – to rěka w rěči sefardiskich Židow, wućěrjenych na wróćicy 15./16. lětstotka z Iberiskeje połkupy a rozbrojenych wot Marokka přez Balkan hač do Turkowskeje (ale tež do Nižozemskeje, wotkel Vazana pochadźa). Zakład rěče ladino wuchadźa ze srjedźowěkowskeje španišćiny z wliwami hebrejšćiny; wona pak je tež mnohe rěčne elementy krajow noweho zasydlenja Sefardow přiwzała.
Přinoški staršich za hladanje dźěći w našich gmejnach ekstremnje rozdźělne
Budyšin (SN/BŠe). Starši maja za hladanje swojich dźěći w žłobikach, pěstowarnjach a hortach po postajenjach gmejnow a městow chětro rozdźělne přinoški płaćić. Zakonjedawar podawa wěsty ramik, po kotrymž smědźa so přinoški cyłkowne kóšty wobkedźbujo podźělnje wobličić. Staršiski přinošk njesmě 15 do 23 procentow přerěznych personalnych a wěcnych kóštow za žłobikowe městno a 15 do 30 procentow za městno w pěstowarni překročić. Za dźěći w poslednim lěće do šule a hortowe dźěći njeje žaneje delnjeje hranicy. Najwyša hranica pak je 30 procentow. Wo konkretnej zličbowance staršim rozsudźeja gmejny same.
Dohodowna překwapjenka
Budyšin. Čitarjo Płomjenja dóstachu minjene lěta z decemberskim wudaćom zdobom tež wosebitu dohodownu překwapjenku. Lětsa je to něšto wosebite: prěni serbski Micky-Maus-zešiwk! Comicsy z Donaldom, Mickyjom, Goofyjom a dalšimi wobydlerjemi městačka Entenhausen drje kóžde dźěćo znaje. Přiłoha Płomjenja wobsahuje tři comicsy, žortny hodowny kwis a poprjancowy recept.
Wobaraja so wotbagrowanju
Rowno/Budyšin. Wobsedźerjo ležownosće w lěsu pola Rownoho su na wyšim zarjadniskim sudnistwje skóržbu přećiwo wuswojenju za rozšěrjenje Wochožanskeje wuhloweje jamy zapodali. Zelena liga, kotrejež wobswětowa skupina Choćebuz jako wotnajer poł hektara płoniny wužiwa, skóržbu podpěruje. Planowane wotbagrowanje so přećiwo škitej klimy přeńdźe, kritizuje prawiznik.
Dóstanu pjenjezy za přetwar
Namóc mjez dźěćimi
Wojerecy. Njewšědny pad namocy mjez dźěćimi policija nětko we Wojerecach přepytuje. Tam su třo hólcy w starobje dźewjeć do jědnaće lět prěnju adwentnu njedźelu popołdnju na Łužiskim naměsće dźesaćlětneho pachoła nadpadnyli, kaž w rozprawje Zhorjelskeje policajskeje direkcije rěka. Po tychle informacijach bě škodowany z přećelom po puću, jako jeho tamne dźěći narěčachu. Najprjedy dóńdźe mjez pjerachami k werbalnemu rozestajenju, pozdźišo dźěći kamjenje do sebje mjetachu. Jako nadpadnjenaj hólcaj skónčnje do směra kupnicy na Külzowej hasy ćeknyštaj, tamne dźěći za nimaj spěchachu. Jedyn z nich dźesaćlětnemu z pjasću mjezwoči biješe. Při tym jeho tak zrani, zo dyrbjachu hólca do chorownje dowjezć, hdźež jeho lěkarsce zastarachu. Kriminalna słužba Wojerowskeho policajskeho rewěra přepytuje tónle pad nětko zranjenja ćěła dla. Nimo toho pytaja swědkow, kotřiž su snano něšto wobkedźbowali. Pokiwy přijimuje Wojerowski policajski běrow pod telefonowym čisłom 03571 4650 abo kóždy druhi policajski běrow.
Na lětušim wulěće Domowinskeje skupiny Šunow-Konjecy podachmy so do Mišna. Jónkrótny Mišnjanski pórclin wšak je po cyłym swěće derje znaty. Z kelko prócu a rjemjeslniskej wušiknosću jón přistajeni w manufakturje zhotowjeja, to smy na wopyće tam zhonili.
Zamołwići nas přez jednotliwe zhotowjenske wotrjady starodawneje manufaktury wodźachu, při čimž nam produkciske procesy znazornichu. W filmje tójšto wo stawiznach a wuwiću pórclina zhonichmy. Nimo toho w muzeju krasne wudźěłki z Mišnjanskeho pórclina wobdźiwachmy. W jednej z witrinow samo serbske figury – družku a brašku – wuhladachmy. Dopomnichmy so na wustajeńcu ze serbskimi figurami z Mišnjanskeho pórclina před lětami w Budyskim Serbskim muzeju. Po słódnym wobjedźe podachmy so na hród Albrechtsburg. Jón mjenuja tež „kolebku Sakskeje“. Na stawiznach bohaty blečk je sej kóždy po swójskim zajimje wotkrył.
„Posłuchaj lěkarja, prjed hač jeho trjebaš!“, serbske přisłowo namołwja.
Tuž wěnuje so student mediciny Pětr Dźisławk znatym a mjenje znatym chorosćam, zo by je čitarjam trochu bliže rozłožował (59).
Hłowywjerćenje je symptom, kotryž so často jewi. Definujemy jón jako mylenje rumnostneho začuća. Z toho rezultuje njewěsta runowaha, kotruž posudźujemy jako trašacu abo znajmjeńša mylacu. Riziko padnjenja so tak powjetša. Přičin hłowywjerćenja je dosć a nadosć. Na fetach na přikład tukamy na přewrótne reje abo přewulke mnóstwo słódnych napojow. Hdyž so z infektom bědźiš, so ći hłowa husto wjerći. To je cyle normalne a žana přičina so starosćić. Hdyž pak so někomu wšědny dźeń, hač doma hač na dźěle, přeco zaso wjerći, měł to znajmjeńša raz lěkarsce přepytować dać. Hdys a hdys dźě tča za tajkimi symptomami tež schorjenja runowahoweho system. Hłowny organ tohole systema nadeńdźemy w nutřkownym wuchu. Móžemy sej jón předstajić jako z kapalinu pjelnjeny labyrint, wobstejacy z třoch zawjerćanych chódbow a dweju dworow.
Budyšin. Towarstwo Kamjentny dom poskićuje hromadźe z Medijowej syću Łužica prawidłownje seminary, w kotrychž podawaja pomoc a pokiwy za přebytk w digitalnym swěće. Na zarjadowanjach zhonja wobdźělnicy wjace wo strachach w interneće a mjez druhim nawuknu, kak tam najlěpje wěsće ze swojimi sensibelnymi datami wobchadźeja. Přichodny seminar wotměje so štwórtk, 5. decembra, we 18 hodź. w zetkanišću na Allendowej čo. 49. Wobdźělenje je darmotne. Zajimcy njech přizjewja so telefonisce w Kamjentnym domje pod telefonowym čisłom 03591 5319972 abo z mejlku na: .
Radźićeljo wuradźuja
Worklecy. Worklečanski wjesnjanosta Clemens Poldrack přeprošuje wšitkich zajimcow na posedźenje gmejnskeje rady a to srjedu, 4. decembra, we 18.30 hodź. do rjadownje čo. 10 we Worklečanskej šuli.
Serbske mjena w Grodku
Swójbne mjena su přeco zaso zajimawe swědčenja rěče našich prjedownikow. W serbšćinje maja wone wosebitu hódnotu, dokelž pochadźeja z časa, z kotrehož hišće žane pisomne pomniki njewobsedźimy. Kak su naši prjedownicy před wjele lětstotkami myslili a so rěčnje zwuraznili, wo tym nam wone mjena znajmjeńša něšto přeradźeja.
Chcemy so zaso wěnować někotrym serbskim prócowarjam zańdźenosće, kotřiž maja lětsa kulojtu abo połkulojtu róčnicu narodnin abo posmjertnin, a so zamyslić do jich mjenow. Swójbne mjena nastachu často z mjenow powołanjow, kotrež běchu prěni nošerjo mjenow wukonjeli. Tak je to na přikład pola Šewčika, takrjec „małeho šewca“. Jakub Šewčik, rodźeny w Baćonju a farar mjez druhim w Chrósćicach, wěsty čas předsyda Domowiny, předewšěm pak awtor basnjow patriotiskeho charaktera, změje 6. septembra 150. róčnicu narodnin.
Korla Awgust Fiedler, znaty hudźbnik a sobuwuhotowar spěwanskich swjedźenjow, zemrě 16. meje 1917. Swójbne mjeno Fiedler pochadźa tohorunja z mjena powołanja; w tym padźe wšak je wone němskeho pochada, měnjeny je wězo „husler“.
