„Mut“, drjewjana skulptura Simone Carole Levy, 2021 zdźěłana we ...
Z čitanjom Brigitte Reimann wopominali
Na spisowaćelku Brigitte Reimann, kotraž je wot lěta 1960 do 1968 we Wojerecach bydliła, su składnostnje jeje 90. posmjertnych narodnin 21. julija z čitanjom we Wětrowskej bibliotece spominali. Njewšědnje wjele, předewšěm staršich zajimcow, mjez nimi štyrjo Budyšenjo, bě so kónc julija na měsačnym zarjadowanju „Literatura z kofejom“ zešło. Bibliotekarka Ingrid Konschak čitaše z njedokónčeneho romana Brigitty Reimann „Franziska Linkerhand“.
Hižo čitanje 20. februara z knihi „Die Geschwister“ z lěta 1963 bě 50. posmjertninam awtorki wěnowane, kotraž je młoda zemrěła. Powědančko „Die Geschwister“ zaběra so z problemami, kotrež nastachu z rozdźělneho wuwića Němskeje demokratiskeje republiki (NDR) a Zwjazkoweje republiki Němskeje (ZRN). Bratr bě do ZRN šoł, mjeztym zo sotra w NDR wosta.
Sakralne wuměłske pokłady starše hač 775 lět
Klóšter Marijina hwězda wobchowuje sakralne twórby tež z časa załoženja klóštra
Lětsa zhladuje klóšter Marijina hwězda w Pančicach-Kukowje na swoje załoženje w lěće 1248 přez Bernharda III. z Kamjenca. Cistercienske abatisy a sotry zamóchu so w 775 lětach dotalneje eksistency wšelakim wonkownym wliwam wuspěšnje wobarać. Klóšter twori dźensa kruty wobstatk serbskeje katolskeje Łužicy. Tež sakralne wuměłske twórby a liturgiske nastroje móžachu knježny před strachami časow zachować, štož ma so jim wysoko přiličić. Dźakowano tomu stejitej klóšter a klóšterska pokładownja hladajo na woznam a hódnotu na jednej runinje z klóštrami srjedźneje Europy.
Bycantinski relikwiar a dźělčki swjateho křiža
Drohotniše hač złoto abo drohokamjeń běchu a su w katolskim cyrkwinskim a klóšterskim žiwjenju zdawna hižo relikwije. Wone zwjazuja přitomnosć a wěčnosć, dokelž su dźěl tohole swěta a runočasnje dźěl něčeho abo někoho, štož abo kiž je swjate abo swjaty.
Znowa čitała ... powědku „Dótknjenje“ wot Angele Stachoweje
W serbskej literaturje chowaja so mnohe drohoćinki, na kotrež znowa skedźbnić je trjeba, zo njebychu so pozabyli.
Wotpowědne impulsy chce awtorka
serbskim čitarkam a čitarjam z rjadom „Znowa čitała“ dawać.
Před wjace hač štyrceći lětami wotmě so w serbskich medijach a w serbskej kulturnej zjawnosći jedna z najčilišich a najbóle přiwótřowacych so literarnych diskusijow. W lěće 1980 bě składnostnje V. festiwala serbskeje kultury tak mjenowana festiwalna antologija, zběrka powědančkow „Tři kristalowe karančki“, wušła. Z njeje stej so wosebje dwě powědančce do serbskeho literarneho pomjatka, tež do mojeho, zaryłoj – „Da sym ja ta poslednja“ wot Bena Budarja a „Dótknjenje“ wot Angele Stachoweje. Poslednje mjenowane sym sej nětko hišće raz přečitała.
Ludvík Kuba w pjeć wustajeńcach w Čěskej
Česćuja wuznamneho molerja, Maćicarja, slědźerja a zběraćela ludowych spěwow składnostnje jeho 160. narodnin
Lětsa swjećimy 160. narodniny molerja, hudźbnika, etnologa, spisowaćela a zběraćela ludowych spěwow dr. h. c. Ludvíka Kuby, wuznamneho Čecha, wulkeho Słowjana a přećela Serbow.
Ludvík Kuba wěnowaše swoje žiwjenje praktiskemu studijej słowjanskich pěsnjow, narodnych drastow a nałožkow. Jeho wobšěrny žiwjenski skutk wobsteji ze zběrki ludowych spěwow wšitkich słowjanskich narodow w 16 knihach.
Zahrodku plěć abo Spěwy wo starych kralach, bitwach a zakazanej ...
W tutej kolumnje powěda wosom redakciji SN znatych mjezynarodnych awtorow so wotměnjejo pod pseudonymom „prof. Wink“ jónu wob měsac wo swojich nazhonjenjach a dožiwjenjach we wobłuku zetkanja kulturow, identitow, rěčow a narodnych mjeńšin.
Hudźbnicy zahrachu dalši spěw. Tež tu sy tójšto bojownosće pytnył. Jako běchu hotowi, wopraša so Wink za přełožkom. Griot wotmołwi, zo jedna so wo pěseń, kotraž spěwaše so při krónowanskej ceremoniji za noweho knježićela. „A što tekst wupraja?“, chcyše Wink wědźeć. „Pójće, zabijmy jich“, griot hordźe wotmołwi. „Wjace njetrjebaš za dobreho knježićela.“ Třeći spěw so jako podobny wukopa. Tónraz, tak griot rozkładźe, bě to spěw za kwas włodyki. Spěw, z kotrymž so jeho sława a wulkosć wozjewja. Tež tónle přełožk bě dosć jakny: „Pójće, zabijmy jich.“ Wink a etnologa njeběštaj najebać wulkotne předstajenje spokojom.
„Wěrjo w heji“, fineliner a tuša na papjerje, 2021Šćěpan Hanuš (21
K zeserbšćenju wuraza „nachhaltig“
Korjeń halt němskeho kajkostnika „nachhaltig“ woznamjenja „dźerženje“. Tak je tomu tež w jendźelskim wotpowědniku sustainable, kiž dźe wróćo na łaćonske sustineo „wudźeržu“, štož zaso je wotwodźenka z teneo „dźeržu“. Němski prefiks nach steji za dołhosć a trajnosć. Cyły, z mjenowaneju komponentow zestajany wuraz bych přełožił wudźeržliwy. Tutón leksem podawa Němsko-hornjoserbski słownik (1989-91) pod hesłami Dauer-, dauerhaft, haltbar, tragfähig. Češa praja udržitelný, husto z redundantnym atributom trvale „trajnje“.
Zahroda pod baštu ludźi wospjet wobkuzłała
Junijski rjad zarjadowanjow pod hołym njebjom z wulkim potencialom nastupajo wuměłstwo kaž tež publikum
„Kulturna zahroda“ Serbskeho ludoweho ansambla bě lětsa hišće pisańša a bóle wotměnjawa hač loni, jako so bywša byrgarska zahroda pod Budyskej Röhrscheditowej baštu prěni raz z kulturnišćom pod hołym njebjom sta. Cyły smažnik wuhotowachu tam dohromady 16 zarjadowanjow (dwójce wotměchu programaj dešća dla na žurli SLA); cyłkownje něhdźe 1 000 wopytowarjow drje njewoznamja runjewon hoberski nawal, pokazuje pak potencial projekta. Nimo regularneho publikuma je raz wjace, raz mjenje zajimcow – často tež koleso a znajmjeńša dwójce samo (so wě njelegalnje) awto zadźeržujcy – na Mosće měra pozastało a zynkam ze zahrody připosłuchało. Tónle „rang“ takrjec wupředać zešlachći so Symanej Hejdušće, Helenje Hejduškec, Janej Brězanej a smyčkarjam SLA z koncertom „Intimate piano“.
Znowa čitała ... „Zrudoba to běše a nadźija“
W serbskej literaturje chowaja so mnohe drohoćinki, na kotrež znowa skedźbnić je trjeba, zo njebychu so pozabyli.
Wotpowědne impulsy chce awtorka
serbskim čitarkam a čitarjam z rjadom „Znowa čitała“ dawać.
Dopominam so hišće derje na diskusiju Koła serbskich spisowaćelow před wjace hač 30 lětami w klubowni Serbskeho doma. Tam, hdźež je dźensa Serbska kulturna informacija, běštej něhdy dwě klubowni, z blidami a křesłami a srjedźa z fałdowanej sćěnu za suwanje. W rumnosćomaj wotměwachu so zhromadźizny, towaršliwe zetkanja a druhdy tež proby chóra abo dźěćaceho dźiwadła, hdyž bě žurla wobsadźena. Wuhotowanje njebě najmoderniše, ale bě na kóždy pad přijomniše hač rumnosće, kotrež Serbski dom tuchwilu za zetkanja poskićuje. Tam potajkim wotmě so diskusija wo nowej knize „Zrudoba to běše a nadźija“, kotraž bě runje hakle w lěće 1988 wušła. Kaž na tajkich zarjadowanjach bywa, ći jedni běchu sej knihu hižo přečitali, tamni nic. Rozwi so čiła diskusija.
