Juchej abo owjej? Nowe šulske lěto je zahajene. Wjele nowačkow je so do noweho žiwjenskeho wotrězka podało. Su hordźi, zo smědźa skónčnje wuknyć. Čitać, ličić a pisać kaž tež nowych přećelow zeznać. A hdźe móžeš lěpje swojich nowych towaršow zhromadźić hač w knižce „Moji přećeljo“, za kreatiwnych je to „Poezijowy album“. Do tutych móža so zajimy, přeća do přichoda, nalěpki, ale tež rysowanki zwěčnjować. W Ludowym nakładnistwje Domowiny je zdobom nowa kniha za BOOKii-pisak wušła z titulom „Wotkryj sej swětnišćo“. W tutej móžeš sej wjele wo planetach a swětnišću načitać kaž tež wo žiwjenju astronawtow. Předstajenje tuteje knihi běše w meji w Budyskej hwězdarni, w kotrejž su wšitcy tež hnydom přez te­leskop hladali a w planetariju pohib pla­netow, słónca a měsačka dožiwili. Kreatiwnosć su dźěći pokazali za blidom eksperiMINT kampusa Radwor. Tam su planety paslili abo z małymi roboterami a tabletami nazhonjenja z techniku hromadźili. To běše zajimawe popołdnjo za wšěch wopytowarjow, za młódšich runje tak kaž za staršich.

„Něchtó je Józefa K. wočornić dyrbjał, přetož bjez toho zo by něšto złeho skućił, bu jednoho dnja rano zajaty.“ To je pospyt přełožka sławneje prěnjeje sady romana Franca Kafki, kotrehož stote posmjertniny lětsa swjećimy. Tež na Praskich knižnych wikach bě Franc Kafka, kotryž wšak je Pražan był, njedawno wulka tema. Na zahajenskim wječoru wikow dožiwich, zo hodźi so roman „Proces“, z kotrymž je kolumna zahajena, na přewšo zajimawe wašnje samo z načasnej rockowej hudźbu zwjazać. Čěsko-němski spisowaćel Jaroslav Rudiš recitowaše z hudźbnym přewodom swojeje skupiny – Kafka-band mjenowaneje – tekstowe pasaže z romana, kiž njeje po sto lětach na aktualnosći zhubił, nawopak. Potajkim Kafka a jeho romany a Kafka-band a cyły wětřik, kiž so lětsa wokoło Kafki čini, to mje tola někak pod ćišć staja, so zaso jónu z nim zaběrać. Předewšěm přińdźe mi do mysli kniha „Přetwórba“, kotruž běch před tójšto časom čitała a dopominam so, kak je mje jeje wobsah – přetworjenje Gregora Samsy do wohidneho insekta na jeho 30tych narodninach a (hišće bóle) reakcija jeho wobswěta na to – najprjedy zadźiwał a potom putał.

Lěćny čas so bliži, a kaž ćehnje ludźi won do swěta, tak so domoródni hosćićeljo nadźijeja, zo mnoho turistow swój puć do Łužicy namaka. Dotal je naš region skerje atraktiwny za krótše jězby, kaž nam turistiske statistiki pokazuja. Što pak zajimuje pućowacych? Jednych předewšěm kra­jina, druhich města a kultura, dalšich zas wólnočasne atrakcije a poskitki. Někotrych tež „mentalita“ wobydlerstwa, štož pak je husto z traděrowanymi klišejemi zwjazane. A to móže so tež negatiwnje na atraktiwitu regiona wuskutkować. Myslu sej, zo so Łužica runje najlóšo nima hladajo na to, kajki předewšěm politiski wobraz wo njej so runje w medijach šěri.

Lipšćanske wiki su nimo, knižne nowostki pak poskitk kniharnjow dale wožiwjeja. Zajimawy nowy trend nadeńdźemy na polu młodźinskeje literatury – „Young Adult“ abo „New Adult“ roman měri so z wuspěchom wosebje na młodostnych a młodych dorosćenych. Sylnje stupace předawanske ličby poslednich lět wo tym swědča. Hodźi so samo wo wěstym hypu rěčeć, kotremuž so přez doporučenja młodostnych mjez sobu a w socialnych syćach na přikład pod hesłom #booktok hišće dale polěkuje. Romany špiheluja wonu za dalši žiwjenski dóńt husto rozsudźacu žiwjensku fazu swojich čitarjow a čitarkow a wěnuja so při tym typiskim temam: zakónčenje šule, prěnje kroki samostatnosće, studij abo start do dźěłoweho žiwjenja, prěnje bydlenje a prěnja wulka lubosć. Připadnje je so mi jónu kniha do rukow dóstała, kotraž so drje tež tutomu žanrej přirjadować hodźi. Za jendźelskim titlom „One of us is lying“ chowa so sylnje putaca stawizna wokoło štyrjoch šulerjow a jich šmjatow w zwisku z njenadźitej smjerću dalšeho šulerja.