Žane sćěhi za neonacijow
Pólscy prawicarscy ekstremisća nacionalsocializmej a Hitlerej hołdowali
Waršawa. Zjawnosć Pólskeje je šokowana: W kraju je zasakła neonacistiska skupina, kotraž němski nacionalsocializm a Hitlera wosobinsce česći. Medije su spočatk tydźenja prěni króć wo tym rozprawjeli, złožujo so na wotkrywanski film pólskeje telewizije minjenu sobotu. Wčera je samo sejm wo tym wuradźował a jeničce za to dnjowy porjad změnił.
Zo je so naležnosć scyła do zjawnosće dóstała, je zasłužba někotrych zmužitych žurnalistow telewizije TVN24. Wudawajo so jako přiwisnicy běchu so woni loni w meji na zarjadowanju neonacistiskeje skupiny „Hordosć a moderna“ w lěsu pola šleskeho Wodzisława wobdźělili a wšitko tajnje filmowali. Prawicarscy ekstremisća, zdźěla w uniformach SS a Wehrmachty, běchu tam wołtar z wobrazom Hitlera natwarili, při kotrymž němskeho diktatora z hitlerskim postrowom sławjachu. Lěs „pyšachu“ chorhoje z hokatymi křižemi, a zaklinčała je němska pochodowa hudźba.
Babiš wotstup zapodał
Praha (ČŽ/K). Čěski ministerski prezident Andrej Babiš je wčera dopołdnja prezidentej Milošej Zemanej w Lánach demisiju swojeho kabineta podał, tydźeń prjedy, hač bě spočatnje wotmyslene. Tale naprawa je trěbna, dokelž njeje mjeńšinowe knježerstwo ANO tydźenja dowěru sejma dóstało. Přiwšěm je Zeman Babišej na městnje, hišće do wurisanskich wólbow prezidenta kónc tydźenja, nadawk dał zestajeć dalše nowe knježerstwo. Za druhi pospyt ma Babiš skerje wuhlady na připóznaće wjetšiny delnjeje komory parlamenta. Tak je předsyda strony KSČM Vojtěch Filip připowědźił, zo móhli komunisća knježerstwo tolerować, jeli wone do swojeho programa za nich njezbytne dypki přiwozmje. Tež w ČSSD, ODS a SPD je zapósłancow, wustupowacych za schwalenje dalšeho Babišoweho knježerstwa.
Dźensa wobdźěli so Babiš na čole čěskeje delegacije na Swětowym hospodarskim forumje w šwicarskim Davosu. Zastojnstwo premiera zastawa wón njedźiwajcy toho, zo přepytuja přećiwo njemu w korupciskej naležnosći.
Kretzschmer za dialog z wuchodom
Něhdyše „šěraki“ nětko atraktiwne
PLATOWE DOMY abo „paneláky“, kaž Češa wysokim twarjenjam z lutych platow rěkaja, steja tež w nimale kóždym wjetšim měsće susodneho kraja. Twarić započeli běchu je 1958, zo bychu bydlensku nuzu přewinyli; a nowe nastawachu hač do lěta 1990, jako so z powalenjom socialistiskeho režima tež planowity bydlenjotwar skónči. Cyłkownje su w Čěskej na wšěch 80 000 platowych domow za 1,2 milionomaj bydlenjow natwarili. 1989 bydlachu w nich wjace hač tři miliony ludźi. Srjedź 1970tych lět běchu najintensiwnišo twarili – tehdy dokónčichu wob lěto wosom do dźewjeć platowych domow na 1 000 wobydlerjow. Najwyše tajke twarjenje z 81 metrami a 23 etažemi nasta 1980 w Praze-Južnym měsće, najdlěše z 300 metrami 1970 w Praze-Bohnicach. Sydlišća ze zestandardizowanymi domami běchu swój čas změnili siluetu městow, ze swojej přezcyłnej šěrokosću nic na jich dobro. Mjeztym su ze „šěrakow“ atraktiwne měšćanske štwórće nastali. „Paneláky“ njewabja jenož wonkownje z barbojtej pisanosću, wone buchu tež nutřkownje dospołnje zmodernizowane a su nětko požadane mjez ludźimi, kotřiž swójstwowe bydlenje pytaja.
Šansymataj wobaj
Praha (ČŽ/K/SN). Wurisanske koło prezidentskich wólbow w Čěskej pjatk a sobotu da přewšo napjaty duel mjez zwostatymaj kandidatomaj wočakować. Poslednje zwěsćowanje, wuwjedźene wot agenturow Median a Kantar TNS, mjenujcy wujewja, zo su šansy dotalneho prezidenta Miloša Zemana a jeho wužadarja Jiříja Drahoša wurunane. Zemana wolić wotmysli 45,5 procentow respondentow, Drahošej chce 40 procentow swój hłós dać. Wólbne wobdźělenje móhło kaž před dwěmaj njedźelomaj zaso něhdźe 62 procentow wučinjeć.
Jako dobyćer z boja wo zastojnstwo hłowy stata po sudźenju wěcywustojnych tón kandidat wuńdźe, kiž zamóže nětkole najwjace hišće wahacych wolerjow za sebje zdobyć. Wo jich přichilnosć so wobaj tele dny w debatach prócujetaj, kotrež telewizijne stacije wusyłaja. Z woprašowanja wuchadźa, zo chce nimo 80 procentow jeho dotalnych wolerjow Drahošej tež wjetšina wolerjow třoch w prěnim kole wurisanych kandidatow swój hłós dać, tak něhdźe 71 procentow podpěrarjow Michala Horáčeka resp. Marka Hilšera kaž tež 69 proc. wolerjow Pavela Fischera.
Pólske medije: Přerada!
Madźarska z njewočakowym rozsudom we Waršawje strach zbudźa
Waršawa. W zwadźe mjez Pólskej a komisiju Europskeje unije dwělomneje Waršawskeje justicneje reformy dla šěri so w susodnym kraju strach, zo móhli swojeho poslednjeho zwjazkarja Madźarsku zhubić. Hižo rěča wo „přeradźe“. Hłowna přičina je najnowša powěsć z Budapesta, po kotrejž je tamniši ministerski prezident Viktor Orbán 1 300 syriskim a afghaniskim ćěkancam dowolił do kraja přińć. „Orbán přijimuje ćěkancow“, tituluje Gazeta Wyborcza njewočakowane postupowanje madźarskeho premiera. Tón wšak bě so dotal raznje spjećował migrantow do kraja dać. Wuraznje pólska nowina na to skedźbnja, zo njebě kročel Orbána z Waršawu wothłosowana.
Hladajo na hrožace sankcije EU přećiwo Pólskej bě Orbán hakle na njedawnym wopyće noweho pólskeho ministerskeho prezidenta Mateusza Morawieckeho w Budapesće potwjerdźił: Pólska móže so na to spušćeć, zo Madźarska z wetom sankcijam EU zadźěwa.
Turizm rekordny
Zagreb (ČŽ/K/SN). Znowa rekordna bě lońša turistiska sezona za Chorwatsku. Cyłkownje je kraj podłu Jadranskeho morja na wšěch 18,5 milionow hosći wopytało, cyłych 13 procentow wjac hač lěta 2016. Chorwatske ministerstwo za turistiku hódnoći tele daty jako „historiske“. Z wukraja bě 16,5 milionow turistow přišło, štož je přibytk 19 procentow porno lětu 2016. Najwjace z nich pochadźeše z Němskeje, sćěhuja wopytowarjo ze Słowjenskeje, Awstriskeje, Pólskeje a Čěskeje.
Čěskim dowolnikam je Chorwatska hižo někotre lětdźesatki najwoblubowaniši turistiski cil docyła. Chorwatski minister za turistiku Gari Cappelli přispomnja, zo su dochody z turizma loni něhdźe jědnaće miliardow eurow wučinjeli, štož je porno lětu do toho přirost wo přibližnje dźesać procentow. Najwjace přenocowanjow stej znowa starožitny Dubrovnik a wobkuzłacy Rovinj registrowałoj. Z kupow běchu Krk, Pag a Lošinj znowa najbóle wopytowane.
K bruttoproduktej kraja je turistika w lěće 2017 z 18 procentami přinošowała. Njeposrědnje a posrědnje w Chorwatskej na polu pućowanja 150 000 ludźi dźěła, zwjetša žony.
Nahlady Rusow
Babiš dowěru njedóstał
Časnik z japoštołami chwilu „steji“
DOŽIWIĆ na Staroměšćanskim naměsće fungowanje astronomiskeho wěžneho časnika radnicy z wustupowacymi japoštołami wopytowar Prahi lědma skomdźi. Tónle sobu najbóle wobdźiwany pomnik wšak poł lěta mjelči. Tak mjenowany „orloj“ mjenujcy cyle wobnowja. Po tym zo je časnik přestał dźěłać, su jón fachowcy rozebrali a kóždy jednotliwy dźěl a dźělčk woznamjenili. Restawracija mechanizma unikatneho časnika a japoštołow inkluziwnje drjewjanych plastikow płaći něhdźe 7,5 milionow krónow. Dalšej milionaj krónow nałoža za wšelke dalše korektury, mjez druhim za zhotowjenje noweho kalendarija. Posledni króć bu nastroj lěta 2011 sporjedźany. Dotalny mechanizm, instalowany po Druhej swětowej wójnje – při Praskim zběžku w meji 1945 poćerpje časnik přez woheń wulke wobškodźenja – wuměnja z nowym, podobnym tomu ze srjedź 19. lětstotka. Wěžowy astronomiski časnik staroměšćanskeje radnicy bě 1412 zhotowił čěski časnikar Mikuláš z Kadanje. Pozdźišo je jón mišter Hanuš z Růže wudokonjał.
