Alianca mjez Čěskej a Bayerskej
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Skawća su minjenu sobotu swěcu měra z Betlehema do Čěskeje donjesli. Po mjezynarodnej swjatočnosći we Wienskej katedrali swj. Šćěpana dowjezechu ju z ćahom do Brna. Tam powitachu swětleško minjenu njedźelu w katedrali swj. Pětra a Pawoła, kotrež chcedźa 21. decembra po cyłym kraju rozšěrjeć, zo by w hodownym času swěćiła.
Luxemburgšćina: Zajim za nawuknjenje rěče přiběra
Hakle wot lěta 1984 sta so tež luxemburgšćina z třećej oficialnej rěču wulkowójwodstwa Luxemburgska (nimo němčiny a francošćiny). Tuta awtochtona lokalna rěč, kotraž wobhladowachu hač do časa připóznaća jenož jako dialekt němčiny, je bjezdwěla wurazny a wažny symbol identity kraja. Aktualnje ju nimale 300 000 ludźi wobknježi. Tež hdyž je wobjim medialneje produkcije w luxemburgšćinje limitowany, je so wona w minjenych lětdźesatkach tola w mnohich sferach žiwjenja přećiwo sylnej konkurency swětoweju rěčow přesadźiła.
Ćerpjenje rybow ludźi zaběra
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Dnja 21. decembra budźe tomu lěto, zo je student filozofiskeje fakulty w Praze štyrnaće sobustudentow kaž tež sebje samoho zatřělił a 25 dalšich zranił. Tohodla chce wjednistwo kubłanišća přichodny tydźeń wopory na naměsće Jana Palacha ze swěčkami, wěncami a ćichej mjeńšinu wopomnić. Po słowach Ondřeja Dufeka, koordinatora za komunikaciju, njejsu narěče planowane. Za to ma so pak beneficny koncert z mjenom „Rok poté“ (lěto po tym) wotměć.
Sakske hodowne wiki w Serbskim seminarje
Praha. Sakski kontaktny běrow, zaměstnjeny w Praskim Serbskim seminarje, je zašły tydźeń wot štwórtka hač do soboty druhi raz na dworje domu sakske hodowne wiki organizował. Prěni raz wotmě so tele zarjadowanje hižo před pjeć lětami, a poprawom chcychu z tutej nowej atrakciju kóžde lěto pokročować. Tomu pak bě koronapandemija zadźěwała, tohodla bu planowana nowa tradicija najprjedy přetorhnjena. Hakle lětsa je so poradźiło, po planje pokročować, štož je so wudaniło, wšako móžeš po zakónčenju eventa prajić: Wuslědk bě wulki wuspěch.
Wukrajnikam přistup zmóžnić
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Po tuchwilnym zakonju smědźa jenož staćenjo Čěskeje republiki w politiskich stronach skutkować. To so Europskej komisiji njelubi, kotraž je tohodla přećiwo Čěskej a Pólskej před Europskim sudnistwom skoržiła. Sudnicy su 19. nowembra wozjewili, zo dyrbitej krajej wšěm staćanam EU čłonstwo a sobuskutkowanje w politiskich stronach dowolić. „Rozsud respektujemy, tohodla změnimy někotre zakonje. Ministerstwo budźe so prócować, změny hišće w tutej wólbnej periodźe přesadźić“, zdźěli Hana Malá, rěčnica nutřkowneho ministerstwa minjeny kónc tydźenja.
Fico pojědźe do Moskwy
Bratislava (dpa/SN). Wot swojich kritikarjow jako proruski kritizowany słowakski ministerski prezident Robert Fico chce klětu w nalěću do Moskwa jěć. Wón je přeprošenje składnostnje róčnicy skónčenja Druheje swětoweje wójny 9. meje 2025 přiwzał. To knježerstwowa kenclija w Bratislavje zdźěla. By to prěnja jězba oficialneho zastupnika Słowakskeje republiki do Ruskeje po nadpadźe Moskwy na Ukrainu była. Čłonski kraj EU a NATO leži na mjezy k Ukrainje. Hinak hač Madźarska je Słowakska dotal wšitke wot EU wobzamknjene pomocy na dobro Ukrainy a wšě sankcije přećiwo Ruskej podpěrowała. Fico pak stajnje zaso politiku EU a NATO kritizowaše. Tak žadaše sej wot EU sposrědkowanje měra, město toho, zo ze stajnje nowymi brónjemi „morjenje a zničenje w Ukrainje dale podlěši“.
Mjeztym je znate, zo je Fico z přichodnym prezidentom USA Donaldom Trumpom telefonował. Při tym staj tež wo móžnych měrowych scenarijach rěčałoj. Fico so nadźija, zo Trump – wotpowědujo swojim přilubjenjam – wójnu w Ukrainje spěšnje skónči.
„Nobody“ kandiduje za PiS
Konserwatiwni maja překwapjenku k prezidentskim wólbam 2025
Waršawa. Po dołhim čakanju Polacy nětko skónčnje wědźa, štó klětu w meji k wólbam prezidenta nastupi. Mjeztym zo běchu móžni kandidaća knježaceje liberalneje Wobydlerskeje koalicije hižo zwoprědka znaći, bě zastupjer opoziciskeje strony Prawo a sprawnosć (PiS) wulke potajnstwo. Minjenu njedźelu je PiS swojeho kandidata předstajiła a so zdobom wo wulku překwapjenku postarała. Wona nominuje 41lětneho Karola Nawrockeho za naslědnika prezidenta Andrzeja Dudy, kotryž njesmě po dźesać lětach zastojnstwa wjace kandidować.
Wobydlersku koaliciju zastupuje načolny kandidat Rafał Trzaskowski. Waršawski wyši měšćanosta je přewšo woblubowany reprezentant noweho knježerstwa. Wólby prezidenta 2020 bě wón najebać to snadnje přěhrał, jako so dotalny prezident Andrzej Duda po prěnim wuspěchu 2015 znowa přesadźi.
Ukrainjenjo chodźa na dźěło
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Lětsa su ćěkancy z Ukrainy w prěnim štwórćlěće čěskemu statej 5,7 miliardow krónow dawkow a dalšich popłatkow wunjesli. To je wjace hač je stat za jich podpěru zwjedł. Rěčnik ministerstwa za dźěło a socialne Jakub Augusta, zdźěli zašłu srjedu, zo rosće financny přinošk ukrainskich ćěkancow z kóždym kwartalom. Augusta informowaše dale, zo je jeho ministerstwo mjeztym 150 000 zrěčenjow mjez čěskimi dźěłodawarjemi a Ukrainjanami registrowało. Wot spočatka wójny hač do kónca lětušeho awgusta je Čěska ukrainskim ćěkancam nimale 20,7 miliardow krónow we wobłuku humanitarneje a socialneje pomocy płaćiła. Dźeń a mjenje ćěkancow pak trjeba socialnu pomoc, tak zo so suma financneje podpěry znižuje.
Tuchwilu bydli něhdźe 330 000 ukrainskich ćěkancow w Čěskej republice. Z tym hospoduje Čěska nimo Němskeje a Pólskeje sobu najwjace Ukrainjanow. Wot spočatka wójny je wobydlerstwo Čěskeje ćěkancow dla wo tři procenty rozrostło. Wosebje widźomne je tole w Praze, hdźež bydli 80 000 ćeknjenych z Ukrainy.
Bórze mzdy kaž w Němskej?
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Minjeny kónc tydźenja swjećachu Češa róčnicu somoćaneje rewolucije. Tohodla bě towarstwo Milion chvilek pro demokracii na demonstraciju pod motom „Chcemy być tež w přichodźe demokratiska wutroba srjedźneje Europy“ přeprosyło. Před wjacorymi tysacami ludźimi na Staroměšćanskim naměsće w Praze warnowachu organizatorojo a hosćo lěto do parlamentowych wólbow před awtoritarnymi politikarjemi a antidemokratiskimi mocami, kotrež knježa tuchwilu w Madźarskej a Słowakskej. Tež bywša słowakska prezidentka Zuzana Čaputová bě wobdźělnikow zarjadowanja z krótkofilmom postrowiła.
Štó stara so wo pomjatk Serbow?
Njewěm, hač to tež serbsce tak je, ale čěsce so praji, zo spóznawaš na swojich dźěćoch najlěpje, kak spěšnje čas twojeho žiwjenja chwata a so minje. Hdyž widźiš, kak spěšnje wone rostu a zestarja, spóznawaš derje, kak sy tež sam zestarił. Jako jedyn, kotryž hižo staršej generaciji přisłuša, tomu přihłosuju, to trjechi. Ale runje tak praju, zo to samsne tež wobkedźbujo swojich starych přećelow spóznawaš. Jako hišće serbski pjelušnik, kiž spytaše serbsce nawuknyć a Serbow a Łužicu zeznać, běch někak třiadwaceći lět stary. W tutym času zeznach tójšto ludźi w idealnej starobje – běchu wokoło połsta lět, mějachu hišće wjele energije, idejow a snano tež idealow. Dźensa sym nimale tak stary kaž woni tehdy, sam hižo dwěluju wo swojim skutkowanju, ale woni su mjeztym sydomdźesat lět stari …
