Tójšto ma so změnić
Na wjacorych gmejnskich radach Budyskeho wokrjesa sym minjeny čas dožiwił njespokojnosć wobydlerjow runje tak kaž bjezradnosć wjesnjanostow a gmejnskich radźićelow. Mnohe lěta běchu spytali na dobro gmejnow a wobydlerjow skutkować a porjad, wěstotu kaž tež derjeměće wšitkich wjesnjanow zaručić. To pak je so jim dźeń a mjenje poradźiło. To pak njerěka zo njemějachu lóšt abo chwile. Ně, pobrachowace pjenjezy, zarjadniske ćeže a běrokratiske zadźěwki su dobre ideje a derje myslene iniciatiwy haćili. Njeje w porjadku, hdyž dyrbja gmejny próstwy stajeć wo spěchowanja, kotrež potom jenož we wobmjezowanej měrje dóstawaja a kotrež su na zaměry wjazane, za čož su wjele wjetše sumy trěbne. Z tajkimi srědkami njehodźa so dróhi płatać abo nadróžne wobswětlenje porjedźeć. Pěstowarnje abo šule twarić scyła hižo móžno njeje. Wo obligatoriskim swójskim podźělu gmejnow sej ani rěčeć njezwěrju, dokelž hižo tón móžnosće tójšto komunow přesahuje.
Wotstup Tilicha Serbam strata
To běše woprawdźity dyr jako připowědźi předwčerawšim Stanisław Tilich, zo spočatk decembra jako ministerski prezident swobodneho stata kaž tež předsyda sakskeje CDU wotstupi. Wulkej wjetšinje drje běše to hotowa překwapjenka, mnohim pak nic. Tež za mnje bě kročel Tilicha wotwidźomna, byrnjež so jara nadźijał, zo wón tónle puć njetrjebał hić. Mam jeho wotstup za njetrjebawši, přiwšěm pak za přewšo konsekwentny a scyła nic za ćěkanje před zamołwitosću.
Zapřehńće kuču za Krabata!
Za jednoho je wón Krabat z Jitka, za druheho hólčec, kotryž po kraju chodźi a za přichodneho Janko Šajatović ze Žumberaka. Wšěm pak je wón tón, kiž tři ludy, mjenujcy Chorwatow, Němcow a Serbow ze sobu zwjazuje a wjacore rěče wobknježi – chodźo jako wojowar stareho a noweho časa po mjezach. Něhdy steješe wón ze swojej wosobinu za mnohe nadawki, dźensa za swoje duchowne namrěwstwo. Přeswědčić wo tym móže so kóždy w aktualnej wustajeńcy Budyskeho Serbskeho muzeja „KRABAT. Muž. Mytos. Marka“.
Starosće chutnje dosć njebrali
Wólby Němskeho zwjazkoweho sejma su nimo a prěnje diskusije wo jasnym wuslědku su mjeztym tróšku womjelknyli. To pak njerěka, zo je tema wotbyta. Ludnosć tež na serbskich wsach, w towarstwach a gremijach dale wo tym rěči, předewšěm wo njewočakowanym wuspěchu strony AfD kaž tež wo prěnich reakcijach na to. Mnozy, tež Serbja, su wustróžani z wukónca wólbow we Łužicy, ja runje tak. Za dobre mam, zo je jón Domowina z wulkej starosću na wědomje wzała. Za dobre zdobom mam, zo wona tež na to skedźbni, zo je AfD na žadanje, z awtochtonymi narodnymi mjeńšinami runoprawnje wobchadźeć, wotpokazujo reagowała.
Hudźbne šansy lěpje wužiwać
Ličba šulerjow Budyskeje wokrjesneje hudźbneje šule je stabilna. „Dobry staw naprašowanjow nas zwjesela“, praji wjednica kubłanišća Charlotte Garnys. Konkretnje to rěka, zo mějachu tam w minjenym šulskim lěće 2 859 šulerjow, lěto do toho 2 842. Šulski lětny plan wopřijima wšelake wjerški. Jako wosebity podawk woswjeći šula w nowembru 50lětne wobstaće holčeho komorneho chóra. Nimo móžnosće, nawuknyć hraće na instrumentach w klasiskich předmjetach, přiběra zajim za jazz, rock a pop. To je tež wažne, chcedźa-li so wosebje młodostni na tym polu etablěrować a w kapałach sobu hudźić.
Wuslědki móža so jenož polěpšić
Słowa „radšo so swojeho wólbneho prawa wzdać, hač AfD abo Lěwicu wolić“ z erta šefa zarjada zwjazkoweje kanclerki Petera Altmaiera su šamałosć. Zo stej so mjenowanej stronje rozhoriłoj, bě jasne. Wšako njeje wólbny bój hišće nimo. Hdyž pak wodźacy politikar Němskeje so k tajkemu wuprajenju nuzowany čuje, je to hižo zlě dosć. Jeho słowa mjenujcy sugerěruja, zo njeje woler kmany sam rozsudźić, pola kotreho kandidata a kotreje strony wón swój křižik staji.
Koho měli Serbja wolić?
Z wólbami zwjazkoweho sejma zwjazane je prašenje, kotra politiska strona serbskim zajimam najlěpje wotpowěduje. Tohodla smy jako Domowina kandidatam politiskich stron, kotřiž požadaja so we wólbnych wokrjesach serbskeho sydlenskeho teritorija, wo wotmołwy na rjad prašenjow, tak mjenowane wólbne kopolaki, prosyli. Chcychmy zwěsćić, kotru poziciju woni nastupajo serbske temy zastupuja. Podobne běchu prašenja mjeńšinoweje rady sydom k wólbam nastupjenym stronam w Němskej.
Rozmysluja zhromadnje
Gastronomija je dźensniši dźeń ćežki chlěb, w měsće runje tak kaž na wsy, tam pak je wón hišće wjele ćeši. Ćim bóle so we Worklecach před lětami wjeselachu, zo so tam něchtó zmuži a nimale dodźeržany hosćenc ponowi a zaso wožiwi. Bjez dźiwa, zo bě po wotewrjenju euforija wulka. Runje tak wulke pak bě přesłapjenje, jako po poměrnje krótkim času wšitko zwrěšći, jenož dokelž mějićelka měnješe, zo jako tak mjenowany „reichsbürger“ žane dawki płaćić njetrjeba.
Z nanuzowanym přesadźowanjom wšak so lětsa w měrcu zaso swětleško na horiconće jewješe. To staj Szczepaniakec bratraj z Chrósćic hosćenc kupiłoj a runočasnje připowědźiłoj, zo ma to hosćenc wostać. Ale tak jednorje to potom tola njebě. Nimale kruće připrajena hosćencarka posledni wokomik tola wotskoči, a wot toho časa mějićelej za nowym gastronomiskim rozrisanjom pytataj. Njejstaj pak samaj. Kaž móžachu Serbske Nowiny spočatk tydźenja rozprawjeć, je Worklečanske towarstwo Kupowy hat swoju pomoc poskićiło a chce sobu za spomóžnym rozrisanjom a za dobrym přichodom hosćenca pytać.
Inkluzija haj! Ale kak?
Inkluzija woznamjenja zapřijeć, k tomu słušeć. Zo by so to docpěło, smy sej nadawk stajili, strowym a zbrašenym šulerjam zmóžnić zhromadnje wuknyć. To je hesło sakskeje kubłanskeje politiki. Dale w nowym šulskim zakonju rěka: Sakski šulski system předwidźi, zo móža so šulerjo z wosebitej potrjebu pedagogiskeho spěchowanja na integratiwnej wučbje regularnych kubłanišćow, to rěka zakładnych šulow, wyšich šulow a gymnazijow abo powšitkownje kubłacych spěchowanskich šulow wobdźělić. Zwoprawdźić konwenciju Zjednoćenych narodow za prawa zbrašenych a wuznać so k spěchowanskim šulam njeje w tym padźe žadyn přećiwk, skerje nawopak: Je naš sprawny zaměr, zo kóždy šuler – hač z abo bjez potrjeby wosebiteho pedagogiskeho spěchowanja – najwjetšu móžnu podpěru nazhoni a jemu móžne najlěpše šulske wukubłanje docpěje.
Lochki puć njebudźe
Tradicionalne ćišćernje nimaja so dźensniši čas lochko. Konkurenca je wulka a nadawkarjo njejsu dźakowano internetej hižo na to pokazani, na kóždy pad na městnje swójskeje firmy ćišćeć. Da druhdy hižo snadnuška njespokojnosć nastupajo kwalitu dosaha, zo by sej hinašeho posłužbarja pytała. Serbskim Nowinam njebě to ženje opcija. Bliskosć najprjedy k Serbskej, pozdźišo Łužiskej ćišćerni bě redaktoram a skónčnje tež čitarjam njesměrna lěpšina. Dobru hodźinu mjez kóncom redakciskeho dźěła a doćišćanym aktualnym wudaćom su nam mnohe mjeńšinowe nowiny w Europje stajnje zaso zawidźeli.
