Po měsacy trajacym přetorhnjenju suchoty dla su tele dny započeli ...
Wokrjes Budyšin hišće zastarany
Medicinske zastaranje wobydlerjow Budyskeho wokrjesa je tuchwilu zaručene, kaž sakske zjednoćenstwo kasowych lěkarjow wobkrući. To pak njewuzamkuje, zo su tu abo tam ćeže falowacych fachowych medicinarjow dla.
Budyšin (SN/BŠe). Demografiske wuwiće a wotchad ludźi z wjesnych kónčin wjedźetej k problemam. Cyle konkretnje su to ćeže, zo dale a wjac młodych lěkarjow, hladarjow abo chorobnych sotrow radšo we wjetšich městach dźěła hač na wsy, zdźěli sakske zjednoćenstwo kasowych lěkarjow na naprašowanje SN. Tajkemu trendej pak hodźi so zadźěwać. Tohodla su politika, gmejny, wšelake gremije a chorobne kasy namołwjene hromadźe dźěłać a rozrisanje nańć.
Sakske zjednoćenstwo kasowych lěkarjow dźěła zaměrnje na tym, něšto změnić, a zasadźa we wosebje potrjechenych kónčinach Sakskeje spěchowanske srědki. Prěnje płody móžachu hižo žnjeć. Tak su we Łutach, Kamjencu, Wojerecach, Bukecach a Rakecach k tomu přinošowali, zo su so nowi domjacy lěkarjo w regionje zasydlili. Přiwšěm hrozy tež dale strach, zo njebudu ludźo medicinsce dosć zastarani.
Z ruku dźěłane sanje su rjany dar
Pitna woda potrjechena
40 dnjow hódnota sulfata lětsa w Sprjewi překročena była
Budyšin (SN/BŠe). Braniborska je swój zaměr spjelniła a wobstatk sulfata w Sprjewi pomjeńšiła. Tak rěkaše minjenu njedźelu jedne z hłownych nadpismow w nowinach. Postajena hódnota 280 miligramow na liter wody na měrjenskej staciji w Neubrücku, bě 40 dnjow překročena, zdźěli braniborske hospodarske ministerstwo na naprašowanje frakcije Zelenych. Tamne dny lěta bu hódnota dodźeržana.
Sulfaty dóstawaja so přez stupacu dnownu wodu bywšich brunicowych jamow do Sprjewje. Za ludźi drje njejsu wone škódne, ale za ryby a rostliny. Kaž ministerstwo rozprawja, njewuskutkuje so překročenje hódnoty na pitnu wodu, kotruž we Brjazynskej wodarni přihotuja. Ze sulfatom poćeženu wodu Sprjewje tam z dnownej wodu měšeja. Z wodu zastaruja předewšěm komuny wokoło Frankfurta nad Wódru.
Prěnje miliony přepokazane
Choćebuz (SN/at). Wo dalšim wažnym kroku zawěsćić znowawužiwajomnosć naslědnych hórniskich arealow a z toho móžne nastawace winowatosće k dodatnym dźěłam je energijowe předewzaće LEAG wčera informowało. Po tym zo bě Łužiska energija hórnistwo AG 9. oktobra za mjenowany nadawk towaršnosći Łužiska energija dohladowanje a wuwiće Braniborska (LEVEB) – za jamje Janšojce a Wjelcej-juh – a Łužiska energija dohladowanje a wuwiće Sakska (LEVES) – za Rychwałdsku a Wochožansku jamu – załožiła, su to nětko tež financnje podkładli. Cyłkowne podźěle LEVEB su 12. decembra Braniborskej jako zawdawk přewostajili. Runočasnje je LEAG prěni dźěl dźesać milionow eurow dojednaneje zakładneje sumy 102,9 milionow eurow towaršnosći LEVEB zapłaćiła.
Zawdawk podźělow towaršnikow Swobodnemu statej Sakskej přewostaja prawdźepodobnje spočatk januara 2020, kaž koncern LEAG zdźěli. Tež towaršnosći LEVES su prěnje dźesać milionow eurow hižo přepokazali, kaž nawoda předsydstwa LEAG dr. Helmar Rendez wčera informowaše.
Projekt energijoweho přichoda
W Čornej Pumpje ma milinarnja na zakładźe wodźika nastać
Grodk (dpa/SN). Hladajo na planowany kónc zmilinjenja brunicy chce komunalne zwjazkarstwo we Łužicy energijowu změnu nastorčić. Na industrijnišću w Čornej Pumpje ma demonstraciska připrawa za nowu milinarnju nastać, kotraž dźěła na zakładźe składowaneho wodźika. Wotpowědne zrěčenje za „Łužisku referencnu milinarnju“ su projektni partnerojo tele dny podpisali.
Milinarnja ma zastaranje z milinu na zakładźe wobnowjomnych energijow a wodźika jako chemiskeho energijoweho nošaka zaručić. „Stworimy realitu, kotruž móžeše přimnyć, a nječinimy jenož konferency“, rjekny Gerhard Hänel powěsćerni dpa. Wón bě projekt jako poradźowar sobu wuwił a pohonjał.
Wjace hač jeno čaru přitwarić
Rozšěrjenje awtodróhi A 4 hoberske a naročne twarske předewzaće
Budyšin (UM/SN). Druhdy jewja so prašenja, na kotrež njemóžeš konkretnje wotmołwić. Tež nic, hdyž je sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) staja. Premier Kretschmer chcyše tele dny wot Michaela Dittera wědźeć, kak wupada časowy plan za rozšěrjenje zwjazkoweje awtodróhi A 4 mjez třiróžkom Nossen a Budyšinom-wuchodom. „Nazhonjenje nas wuči, zo njemóžeš to w tajkej zažnej dobje serioznje rjec“, praji wotrjadnik za planowanje dalokodróhow towaršnosće Deges Sakskeje. „Wšitko, štož nětko praju, móža mi pozdźišo wumjetować.“ Swobodny stat Sakska je jako jedyn z dwanaće zwjazkowych krajow (nimo Zwjazka) na towaršnosći wobdźěleny a móže sej jako tajki posłužby wužadać. Klětu budźe to wažniše hač hdy do toho: Je dźě wutwar awtodróhi na čarje 86 kilometrow w pjenježnym wobjimje dotal trochowaneju 1,2 miliardow eurow woprawdźe gigantiski nadawk. Dołhosć čary so njezměni, kóšty skerje. Na to Michael Ditter hižo nětko skedźbnja.
Po 30 mjeńšinach do Drježdźan
Přerěznje w połhodźinskim takće jězdźa ćahi nětko ze Zhorjelca do Drježdźan. To je hłowny wudobytk dojězdźowarjam a wšěm tym, kotřiž rady ze železnicu pućuja. Zakład toho je wot wčerawšeho płaćiwy nowy jězbny plan, po kotrymž je Trilex mjez krajnej stolicu a Zhorjelcom kaž tež Žitawu po puću.
Wjac hač stolětna tradicija so kónči
Grodk (JoS/SN). Hižo dlěši čas we wukładnym woknje Kießigec pjekarnje w Grodku připowědźeja ju předać. Mjeztym wšak je tež pjekarski mišter w 4. generaciji Scharfec rodźiny Reiner Kießig 64 lět a nosy so hižo dlěje z mysličku so na wuměnk podać. Patoržicu tam tuž pěc hasnu – najprjedy raz!
Załožił je tradicisku pjekarnju Carl Scharf wokoło 1910. Jeho syn Erich wjedźeše ju wot lěta 1931 do 1957, stajnje na samsnym městnje na Georgenowej hasy. Wot 1958 do 1993 bě přichodny syn Martin Kießig třeći w rjedźe načolnikow pjekarnje a 1994 přewza ju syn Reiner. Tón ma ju nětko zawrěć, njebudźe-li naslědnika. Cyle poslednje słowo w naležnosći drje hišće prajene njeje, wěste pak je, „žiwy adwentny kalender“ města Grodka w pjekarni pod režiju Reinera Kießiga wotmě so minjeny tydźeń posledni króć. Na akciji je so wón wot wšeho spočatka wobdźělał. Hosćo běchu stajnje ći najmjeńši ze Zelezničanskeje (Sellessen) pěstowarnje z dohodownym programom. Na lětušim posrědkowaše pjekarskemu mištrej nimo toho zastupnica města Grodka Andrea Kupke dźak za dźesaćlětnu swěru.
Na BTU nastanje moderny labor
15 milionow eurow za nowe slědźenišćo w Choćebuzu přizwolenych
Choćebuz (SN). Dalši impuls za strukturne wuwiće Łužicy: Zwjazk je nětko 15 milionow eurow za natwar slědźenskeho labora „3D-lab“ na Braniborskej techniskej uniwersiće Choćebuz-Zły Komorow (BTU) přizwolił. Su to srědki z hnydomneho spěchowanskeho programa za wuhlowe kónčiny. Braniborski ministerski prezident Dietmar Woidke, ministerka za wědomosć Manja Schüle a hospodarski minister Jörg Steinbach (wšitcy SPD) witaja rozsud jako „wažny signal za Łužicu“.
Planowany 3D-lab na BTU zmóžnja slědźenje a dalewuwiće ćišćanych dźěłowych maćiznow. W laborje móža přichodnje wšitke procesowe kročele 3D-ćišća přeslědźić, zo móhli na přikład ultralochke dźěle za lětarstwo abo narunanske dźěle za wšelake industrijne wotnožki zhotowjeć. 3D-lab je jako multitechnologiska platforma koncipowany a dowola ze wšelakich zhotowjenskich procesow te formy zestajeć, kotrež so najlěpje hromadu hodźa. Z laborom chce delnjołužiska uniwersita kooperaciju z předewzaćemi sylnić a wědomostny transfer skrućić.
