Wodać, ale njezabyć – takle mysli Günther Rehbein
Je-li rěč wo časowych swědkach, mysla mnozy hnydom na čas nacionalsocializma, na Druhu swětowu wójnu a na holocaust. 84lětny Günther Rehbein pak je spisał knihu „Gulag und Genossen. Aufzeichnungen eines Überlebenden“ wo swojim dóńće w NDRskim času. Na kóncu stalinizma 1953 započa so dołhi ćmowy wotrězk w jeho žiwjenju. Rehbein bě njedawno hósć na Radworskej wyšej šuli „Dr. Marja Grólmusec“.
Młody muž z města Gery, 19lětny mandźelski a nan swarješe w kruhu přećelow na wašnje płaćenja reparacijow Sowjetskemu zwjazkej. Njetraješe dołho a hižo jeho z tekstilneje firmy, hdźež dźěłaše, wotwjedźechu a zajachu. Surowje bu wón nocy dołho w Berlinje-Karlshorsće wot sobustawow NKWD přesłyšowany a čwělowany, dokelž nochcyše přesłyšowanske protokole w ruskej rěči podpisać. Poł lěta pozdźišo zasudźichu jeho na 25 lět chłostarnje. Te pak njeměješe w NDR wotsedźeć, ale w Sibirskej, w dźěłowym lěhwje Workuta, tak mjenowanym gulagu.
Chcedźa dźěłarnisku syć wutworić
Budyski Serbski institut (SI) přihotuje zahajensku dźěłarničku pod hesłom „Historiske mjeńšinowe slědźenja“. Sobudźěłaćerjo hotuja so na prěnje tajke zarjadowanje pod hesłom „Mjeńšina a rum“.
Budyšin (SN). Wutworić ma so nadregionalny a interdisciplinarny diskusijny a komunikaciski forum, zdźěli dr. Theresa Jacobsowa, zamołwita za dźěło z medijemi w SI. Forum wusměrja so na akterow a akterki ze šěrokeho wobłuka historiskeho mjeńšinoweho slědźenja. Syć ma tomu słužić, wobsahowe, metodiske a zapřijećowe aspekty slědźenja w němskorěčnym rumje a zwonka njeho sylnišo profilować.
Zamołwitaj za projekt staj sobudźěłaćerjej SI a wědomostnikaj slědźerskeho ćežišća „poćahi a splećenosće“ dr. Pětš Šurman w Choćebuzu a dr. Edmund Pjech w Budyšinje. „Prěnja dźěłarnička orientuje so předewšěm na wědomostnikow a w naležnosći mjeńšin wědomostnje skutkowacych. Chcemy na prěnjej dźěłarničce zwěsćić, što su temy, wo kotrychž měli rěčeć, a kotre wotewrjene prašenja su“, rozjasni dr. Pětš Šurman na naprašowanje SN, „pozdźiše zarjadowanja su potom za wjetši kruh zajimcow myslene.“
Choćebuski Delnjoserbski gymnazij je sobotu 65lětne wobstaće ...
Božemje a witajće
Z dźěćatstwom něhdy so zaběrali
Nowy wučer čěšćiny w Serbach
Wot wčerawšeho skutkuje we Łužicy čěski wučer Jan Breindl. Jako přistajeny Rěčneho centruma WITAJ chce wón tele šulske lěto z perspektiwu na dalše w Serbach čěšćinu wuwučować. „Wěm dotal jara mało wo tudyšim žiwjenskim wašnju. Wopytach tuž mjeztym njedźelne kemše w Budyskej cyrkwi Našeje lubeje knjenje kaž tež jubilejne zarjadowanje składnostnje 40lětneho wobstaća Chróšćanskeje lajskeje dźiwadłoweje skupiny. Tam sym so serbskeje atmosfery nasrěbał a zwěsćił, zo serbšćinu dosć derje rozumju“, powěda 36lětny wučer čěskeje rěče a literatury kaž tež towaršnowědy.
Jan Breindl pochadźa z města Ostrov w zapadnej Čěskej. W Brnje je studował žurnalistiku na bachelor. Přizamknył je studij wučerstwa w Ústíju nad Labem. Po tym dźěłaše wjacore lěta w Liberecu. Wuwučowaše tam młodostnych, kotřiž běchu z wuchodnych słowjanskich krajow do Čěskeje přišli. W tym času wón zhoni, zo sćele Praski Dom za zhromadne dźěło we wukraju čěskich wučerjow do swěta, zo bychu tam bydlacym Čecham a jich potomnikam rěč posrědkowali. Tak namaka tež poskitk za Łužicu.
Na prózdniny so dopominali
W Kamjenskej radnicy dožiwichu wčera popołdnju wosebitostku. Tam přepodachu tak mjenowany prózdninski pas. Tón dóstawaja dźěći, kotrež su znajmjeńša štyri z wjace hač sto poskitkow w lětnich prózdninach wužiwali.
Kamjenc (BG/SN). Wyši měšćanosta Roland Dantz (njestronjan) je dźěćom pas wčera popołdnju wosobinsce přepodał. Derje wobsadźena žurla pokazowaše na to, zo je sej wjele dźěći wulke prózdniny w pomjatku wobchowało. W tym času su sej domiznu dokładnišo spřistupnili. Na najrjeńšich městnach běchu fota třěleli. Wčera je předstajichu. Na prěni pohlad bě jasne, zo dźěći poskitk wysoko hódnoća. Za organizatorow z Maritu Lehmann, Torstenom Klugu a Beatu Jannasch bě to wulkotne připóznaće. Kuzłarski klawn Mister Bumbalo zarjadowanje ze swojimi činkami wobrubi.
Młodostnym perspektiwu dać
Budyski wokrjes a agentura za dźěło podpisaštej wčera kooperaciske zrěčenje za młodźinsku powołansku agenturu. Z jeje pomocu chcedźa přećiwo bjezdźěłnosći młodostnych postupować.
Budyšin (SN/MiR). Zrěčenje wusměrja so na tych młodostnych, kotřiž su pod 27 lětami a nimaja wukubłansku a powołansku perspektiwu. „Chcemy z nimi zhromadnje pytać za šansu, zakónčić šulu a namakać wukubłanje abo samo studijne městno“, rjekny wčera Budyski krajny rada Michael Harig (CDU). „Někotři młodostni trjebaja cyle jednorje tajke wosebite spěchowanje, zo njebychu jónu dospołnje socialnje wot towaršnosće wotwisni byli.“
Bywši wučomnicy su nětko młodźi rjemjeslnicy
74 młodych rjemjeslnikow přija zańdźeny pjatk w Budyskim Dźiwadle na hrodźe swoje powołanske wuswědčenje. Pjećo najlěpši běchu wuslědk „derje“ docpěli.
Budyšin (SN/MiR). Tři lěta wuknjenja su skónčene. Wokrjesny rjemjeslniski mišter Frank Scholze přepoda młodym žonam a mužam z dwanaće wšelakich powołanjow wuswědčenja. Mjeztym je wjetšina z nich swój prěni mzdowy šek w rukomaj dźeržała, dokelž běchu hnydom po wukubłanju dźěło namakali. Mjez nimi su tež štyrjo Serbja. Bosćij Šołta z Hórkow skutkuje w swojim wukubłanskim zawodźe Fuchs a Girke tzwr w Ottendorfje-Okrilli jako moler a Fabian Kocor z Chrósćic w Njebjelčanskej kormjerni swini jako rěznik. Johannes Jurš z Miłoćic bě w předewzaću Ligneus tzwr w Ottendorfje-Okrilli powołanje blidarja nawuknył. Mjeztym pak dźěła jako ćěsla w Kinsporku. Chrystof Hrjehor z Konjec dźěła jako wuwučeny třěchikryjer w zawodźe nana Měrćina Hrjehorja w Konjecach.
Wuprawa šulerjow na wosebitu městnosć wjedła
Ekskursija wšitkich wuknjacych Chróšćanskeje zakładneje šule wjedźeše wčera dopołdnja do Hórkow k ródnemu domej Jurja Chěžki, kotrehož mjeno jich kubłanišćo nosy. Tam su woni na serbskeho basnika spominali.
Hórki (SN/MiR). Lětsa budźe tomu 30 lět, zo nosy Chróšćanska šula mjeno „Jurij Chěžka“. Wčerawša wuprawa, kotruž běše šula zhromadnje z Kamjenskej župu „Michał Hórnik“ a Rěčnym centrumom WITAJ spřihotowała, běše wosebite zarjadowanje wšitkim chowancam kubłanišća. Wórša Wićazowa, kotraž jako wuměnkarka dale w Chrósćicach wuwučuje, je wjace hač połsta hólcam a holcam kaž tež jich wučerjam Jurja Chěžku na jara zabawne wašnje jako wjesneho hólčeca a młodostneho z wulkim nadarjenjom zbližiła. „Wón zamó wšo to, štož bě w přirodźe a wokolinje widźał, do rjanych słowow splesć a tak wosebite basnje tworić“, Wórša Wićazowa rozłoži.
