16. oktobra 1930 załožichu w Chwaćicach jednotu Serbskeho Sokoła. Za čas skutkowanja prjedawšeho Sokoła (1920–1933) wutworichu tele sportowe towarstwo jako 21. a poslednje. Štyrnaće młodych muži so zapisa. Za starostu wuzwolichu Awgusta Hórbana (Urbana), načolnik-nazwučowar bu Kurt Vetter, pokładnik Pawoł Husty a zapisowar Michał Žur. We wsy mějachu hižo wot lěta 1893 serbske towarstwo Palma z hospodarskim (ratarskim), spěwarskim, dźiwadłowym a wot 1897 sportowym (kolesowarskim) wotrjadom a tež z knihownju. Nastork k załoženju jednoty Sokoła drje bě tež Domowinski zjězd 1924 dał. W Chwaćicach mějachu serbscy Sokoljo prěni zjawny wustup w Serbach, a to ze zwučowanjom z tyčkami. Prěni raz pokazachu so někotři z nich w paradnej uniformje, wjacore bě čěski Sokoł darił. Pozdźišo měješe tež serbski kašpork před dźěćimi premjerny program. Skutkowanje Sokoła podpěraše předsyda Domowiny Pawoł Nedo, wot lěta 1932 wučer wjesneje šule. Po nastupje nacijow tež Chwačanska jednota po 9. aprylu 1933 hižo njewobsteješe.
Mikławš Krawc
Budyšin (CRM/SN). Serbski ludowy ansambl móžeše wčera nawječor 70 hosći na swój při wšěch ćežach jara poradźeny nazymski koncert powitać. Ansamblowcy přesadźichu hygieniski koncept z tym, zo spěwaše redukowany chór w cyrkwi Marje a Marty wot byrgloweje łubje. Nawod měješe chórowy direktor Andreas Pabst. Někak hodźinski program wopřiješe porědko słyšany wuběr składbow serbskich, čěskich a němskich komponistow. K temje nazyma njesmědźeše tradicionalna pěseń „Ha, widźu-li ptačata ćahnyć“ falować. Z oratorija „Nazyma“ Korle Awgusta Kocora na tekst Handrija Zejlerja zaklinča tež powabnje zynki molowaca składba „Ha lisćička, łopjenka padaja“, a to w stilu romantiki. Běše to rjany wotpowědnik k němskej romantice z twórbomaj Johannesa Brahmsa a bohužel přemało znateje sotry Felixa Mendelssohna Bartholdyja Fanny Hensel. Druhi dźěl koncerta měješe duchowny charakter. Tu wusahowaše jako překwapjenka mały cyklus „Čtyři pisně o Marii“ čěskeho komponista Bohuslava Martinů.
Budyšin (AP/SN). „Moja zaběra z Ante Trstenjakom“ bě hesło přednoška Jurja Łušćanskeho minjenu srjedu w Budyskim Serbskim muzeju. Tójšto Serbow je składnosć wužiło sej do toho nowu wustajeńcu „Barby daliny“ wobhladać a wuwjedźenja direktorki muzeja Christiny Boguszoweje sćěhować.
Kamjenc (BG/SN). Něhdźe 150 ludźi je srjedu wječor na čitanje Christopha Heina do Kamjenskeho měšćanskeho dźiwadła přichwatało. „Ein Wort allein für Amalia“ je titul jeho nowele, wušłeje w měrcu w nakładnistwje Suhrkamp/Insel. Dźe wo poslednje dny najwuznamnišeho basnika rozswětlenja a rodźeneho Kamjenčana Gottholda Ephraima Lessinga. Christoph Hein powěda z perspektiwy zestarjeneje Amalije. Lessing bě jeje přirodny nan a ju jara lubowaše.
W lisće dźowce spřećeleneje swójby so Amalia nětko na zemrěće Lessinga dopomina. Po zdaću njebě rozswětler krótko do smjerće spokojom ze swojim žiwjenjom. Wón je so z „dwórskim radźićelom“ a bibliotekarom stał, za to pak spisowaćela woprował. W lěće 1781 poda so hižo chory Lessing k přirodnej dźowce Amaliji von Wolfenbüttel do Braunschweiga. Na jězbje bě so ćežko nazymnił a přijěwši so zwjezł. Amalia je jemu poboku być spytała, štož njebě lochko. Zymicy dla wón chětro ćerpješe. Druhdy zaměni Amaliju z jeje maćerju, jeho zemrětej mandźelskej Evu.
14. oktobra 1945 bě so w Njeswačanskim parku před Starym hrodom wjac hač tysac Serbow a Němcow k prěnjemu swjatočnemu přepodaću wopismow ratarjam k rólnej reformje zešło. Nad tribunu wisaše transparent z napisom „Kraj junkerow do rukow ratarjow“. Prěni serbski krajny rada dr. Jan Cyž (SPD), kotremuž bě sowjetska wokrjesna komandantura 25. meje 1945 tele wažne zastojnstwo přewostajiła, přitomnych serbsce a němsce powita. Na tribunje stejachu tež komunisća Korla Janak z Chelna, sekretar KPD za Hornju Łužicu Walter Heitz jako předsyda KPD Budyskeho wokrjesa a Njeswačanski wjesnjanosta Richard Schuster kaž tež předsyda Domowiny Pawoł Nedo.
Wojerecy (SiR/SN). Młodźi filmowcy Wojerowskeje Kulturneje fabriki móža so wjeselić. Kaž sociokulturny centrum zdźěli, spožči sakske kultusowe ministerstwo jeho projektej „Na slědach“ za film „Bjezrěčni – Wojerowscy Serbja za čas nacionalsocializma“ (SN rozprawjachu) Šulerske myto za domizniske slědźenje. Kulturna fabrika dźakuje so swobodnje skutkowacej filmowči Angeli Šusterowej za wobšěrne a nadrobne dźěło kaž tež za podpěru młodostnych a gratuluje młodym filmowcam a teamej wokoło projektoweje nawodnicy Iny Züchner. Myto je z 500 eurami dotěrowane.
Projekt „Na slědach“, iniciatiwu Sakskeje załožby za młodźinu, přewjeduja mjeztym štwórty króć. Woni wobdźělnikam zmóžnja, so ze samowuzwolenymi towaršnostnymi temami rozestajeć a wuslědki zjawnosći předstajić. Po tym zo měješe Kulturna fabrika w minjenych projektach NDRsku zašłosć, wuwiće šulow we Wojerecach a Serbow w nacistiskim času za hłowne ćežišćo, zaběraja so tam nětko w nowym projekće pod hesłom „Springbrunnenbader“ z temu dźěćatstwo we Wojerecach za čas NDR.