Rady mjez ludźimi był

Dienstag, 22. April 2025 geschrieben von:

Franciskus njebě wony wulki teologa a nabožny teoretikar kaž jeho předchadnik Benedikt XVI. Jemu pobrachowaše tež přemóžacy charisma Jana Pawoła II. Tola Franciskus bě stajnje rady mjez ludźimi. Wón modleše so ze staršimaj, kotrajž runje wo swoju pjećlětnu dźowku žarowaštaj. Wón žortowaše z dźěćimi, kotrež w awdiencnej hali po jewišću skakachu a so nad pisanymi uniformami šwicarskich gardistow dźiwachu. Wón wobjimaše chorych a zbrašenych, wón měješe stajnje chwile za wšěch.

Wosebje prěnje tydźenje zastojnstwa bamža Franciskusa su so mi do pomjatka zaryli. Z hejatosću so spjećowaše, w pyšnych rumnosćach bamžowskeho palasta bydlić. Wón wobjedowaše z přistajenymi Vatikana w jich jědźerni a so jich prašeše, što cyły dźeń činja. A ze swojeje namołwu „Zmužitosć za běłu chorhoj“ w zwisku z wójnu w Ukrainje njeje sej jeničce přećelow zdobył. Jako tajki zańdźe wón do stawiznow. Marko Wjeńka

To a tamne (22.04.25)

Dienstag, 22. April 2025 geschrieben von:

Kaž w filmje je muž w badensko-württembergskim Ravensburgu před swojej mandźelskej ćěkał, kotraž bě jeho z lubku w hotelu lepiła. Muž spleće sej z płachtow powjaz, zo by so z woknom hotela dele pušćił. Při tym pak so wotsuny a padny dźesać metrow hłuboko na třěchu twarjenja. 66lětneho dowjezechu zranjeneho do chorownje. Hač je jemu mandźelska mjeztym wodała, njeje znate.

Njewšědnu rubiznu wupytali su sej paduši w Lubiju. Z ležownosće pokradnychu w nocy na sobotu dwě bagrowej łopaći­. Policija trochuje hódnotu hromadźe na 3 500 eurow. Do toho su skućićeljo płót ležownosće namócnje přewinyli. Zastojnicy kriminalneje policije móžachu wšelake slědy zawěsćić. Swědkojo, kotřiž su něšto podhladneho widźeli, su prošeni, so pola policije přizjewić a k rozrisanju njeskutka přinošować.

Z Afghanistana přilećeli

Donnerstag, 17. April 2025 geschrieben von:

Lipsk (dpa/SN). Wot zwjazkoweho knježerstwa skazane pasažěrske lětadło z ludźimi z Afghanistana je wčera wječor na lětanišću w Lipsku přizemiło. W mašinje bě cyłkownje 138 wosobow. Po informacijach wonkowneho ministerstwa jedna so wo wosoby, kotřiž maja ze stron Němskeje zawjazowace přilubjenje, zo jich tule přiwozmu, dokelž su w Afghanistanje přesćěhowani. Kaž nutřkowne ministerstwo zdźěla, je mjez nimi 45 młodostnych.

Meloni rěči z Trumpom

Washington (dpa/SN). Prezident USA Donald Trump wočakuje dźensa wječor italsku ministersku prezidentku Giorgiu Meloni na wopyt w Běłym domje. Hłowna tema rozmołwy budźe bjez dwěla zwada wo cła mjez USA a Europu. Meloni słuša ke kritikarjam cłowneje politiki USA. Předsydka prawicarskeje strony Fratelli d‘Italia je mjez europskimi politikarjemi nimale jenička, kotruž Trump jako rozmołwnu partnerku akceptuje.

Prěnje demonstracije za měr

Po wšěm swěće su wěriwi křesćenjo dźensa dojutrowne wobrjady zahajili. Čłonojo bratstwa La Columna su wčera w měsće ­Ronda na juhu Španiskeje tradicionalny procesion Trono přewjedli, w kotrymž předstajeja ćerpjenje a smjerć Jězusa Chrystusa. Skalne město Ronda je mjez turistami woblubowane wulětnišćo. Foto: dpa/Jon Nazca

Spahn wobara so wumjetowanjam

Donnerstag, 17. April 2025 geschrieben von:

Berlin (dpa/SN). Čłon prezidija CDU Jens Spahn wobara so wumjetowanjam, zo chcył wobchadźenje z AfD normalizować. „Wuraz normalizowanje njejsym ženje wužiwał“, rjekny Spahn w sćelaku ZDF. Wón dožiwja sam hidu a šćuwańcu kaž tež parole přećiwo homoseksualnym, hdyž nimo frakcije AfD dźe. „Mi njetrjeba nichtó powědać, kajke typy tam sedźa. To wěm sam“, tak Spahn.

Spahn bě ze swojim namjetom, zo ­měło so z AfD w organizatoriskich prašenjach w zwjazkowym sejmje runje tak wobchadźeć, kaž z kóždej druhej opoziciskej stronu, raznu debatu zbudźił. Spahn chcył AfD po tutym puću z róle wopora storhnyć. W rjadach SPD a Zelenych běchu na to rozhorjeni reagowali.

Merz: Naladu w kraju polěpšić

Donnerstag, 17. April 2025 geschrieben von:

Berlin (dpa/SN). Prawdźepodobnje přichodny zwjazkowy kancler Friedrich Merz (CDU) chce so bjezposrědnje po nastupje noweho knježerstwa do zastojnstwa ze spěšnymi naprawami wo to postarać, zo so nalada mjez wobydlerjemi polěpši. „Změjemy prěnje tydźenje dźěłowy program knježerstwa. Prěnje naprawy, kotrež chcemy zwoprawdźić, budu razniše pomjezne kontrole a wotpokazanja, ale tež kročele za wottwar běrokratije a zawjedźenje aktiwneje renty“, šef CDU nowinarjam přeradźi.

„Wažne je, zo hač do lěća naladu w kraju polěpšimy. Ludźo dyrbja pytnyć, zo je z nowym knježerstwom hinak hač dotal.“ Přiwšěm je sej wón toho wědomy, zo dyrbi hišće mnohich přeswědčić.

Po dotalnym planowanju chcedźa Friedricha Merza 6. meje za zwjazko­weho kanclera wuzwolić. Wuměnjenje je, zo wšitke tři strony CDU, CSU a SPD ­koaliciskemu zrěčenju přihłosuja.

Rada studiji znapřećiwja

Donnerstag, 17. April 2025 geschrieben von:
Podstupim (SN). Rada za naležnosće Serbow w Braniborskej je na swojej internetnej stronje pozicisku papjeru k studiji Sabine Asmus a Tilla Wojta z Lipšćanskeho institua za sorabistiku wozjewiła. Wonaj staj jako wuslědk přepytowanja twjerdźiłoj, zo je jenož 50 do 100 kompetentnych delnjoserbsce rěčacych (Serbske Nowiny su rozprawjeli). Rada na to skedźbnja, zo stari Delnjoserbja, kotřiž móžachu rěč jeničce ertnje nawuknyć, kriterijam studije wotpowědować njemóža. Nimo toho njeje po měnjenju rady za wuwiwanje rěčneje politiki relewantne, kelko kompetentnje rěčacych „w zmysle Lipšćanskeho debatoweho přinoška“ je. Rada so pak zwěsćenju přizamkuje, zo je delnjoserbšćina jako komunikaciski srědk wohrožena.

Zaso rozumne ćežišća w ratarstwje

Donnerstag, 17. April 2025 geschrieben von:

Drježdźany (dpa/SN). Sakski minister za wobswět a ratarstwo Georg-Ludwig von Breitenbuch (CDU) je sej wěsty, zo je swobodny stat tež w jeho wobłuku pjenježne mjezy docpěł. „Běch dołho dosć etatowy politikar. Hdyž je lutowarnička prózdna a pjenježne rezerwy tež wjace njejsu, dyrbiš z mjenje pjenjezami wuńć. Časy wurjadnych přećow su nimo“, rjekny wón powěsćerni dpa. Zrozumjenje za tute połoženje je wšelako rozdźělene. Sakska je pak nětko we woprawdźitosći dóšła. „Nimamy wjace telko pjenjez k dispoziciji, kaž smy minjenych pjeć lět we wobłuku wobswěta a ratarstwa za wosebite nadawki wudać móhli“, wón rjekny. Wšelake naležnosći chcył wón hinak zrjadować. „Tuž sym tež dźakowny, zo sadźamy zaso rozumne ćežišća. To je tež šansa.“

W nowym etaće 2025/2026 změje ratarske ministerstwo 500 milionow eurow mjenje k dispoziciji hač do toho. Skrótšić chce von Breitenbuch wosebje pola personala a wěcnych kóštow. Myto přichoda w hódnoće 2,5 milionow eurow za inowatiwne projekty wotpadnje.

Łužiske podawki w Opolu předstajił

Donnerstag, 17. April 2025 geschrieben von:
Stawiznar Benedikt Cyž z Lejna je wčera w pólskim Opolu swoje nowe dopóznaća wo krawnych wojowanjach mjez jednotkami pólskeje armeje a němskeje wehrmachty 26. a 27. apryla 1945 mjez Lejnom a Kukowom předstajił. To činješe na mjezynarodnym wědomostnym sympoziju Šleskeho instituta, kotryž bě pólsko-serbske towarstwo Pro Lusatia pod nawodom dr. Piotra Pałysa wuhotowało. Składnostnje 80. róčnicy zakónčenja Druheje swětoweje wójny wěnowachu so serbscy, pólscy a čěscy stawiznarjo tež bojam we Łužicy. Podawki su zakład dokumentarneho filma MDR, kiž změje 28. apryla w Chrósćicach swoju premjeru. Foto: Syman Pětr Cyž

Přepytuja pospyt wobšudnistwa

Donnerstag, 17. April 2025 geschrieben von:

Nürnberg (dpa/SN). Po pospyće wobšudnistwa na onlinowych kontach Zwjazkoweje agentury za dźěło je statne rěčnistwo přepytowanja zahajiło. Centrala za internetnu kriminalitu w Bayerskej tuka tuchwilu na wuskušowanje datow, kompjuterowu sabotažu a kompjuterowe wobšudnistwo, rěčnik Bambergskeho ­generalneho statneho rěčnistwa zdźěli. Dalše informacije zarjad podać nochce, powołujo so na tuchwilne přepytowanja kriminalneje policije. Tole rozprawjeja nowiny w Kölnje.

Pozadk je nadpad na kompjutery a konta wjacorych ludźi, kotřiž su pola Zwjazkoweje agentury za dźěło zapisani. Pospyty wobšudnistwa pak su poměrnje zahe zwěsćili, tak zo njejsu skućićeljo po dotalnych dopóznaćach žane pjenjezy wotknihować móhli. Agentura je po po­dawku kónc měrca funkciju k změnje kontowych datow a adresow nachwilnje wotpinyła. Tole ma konta zapisanych klientow agentury škitać, rěčnik zdźěli.

Zwjazkowa agentura prosy ludźi, swoje daty w regionalnej agenturje za dźěło zapisać dać. Wobmjezowanje chcedźa přichodny tydźeń zaso zběhnyć.

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND