Paris (dpa/SN). Nawodnica francoskich prawicarskich narodowcow Marine Le Pen chce přećiwo sudniskemu wusudej přećiwo njej překřiwjenja zjawnych pjenjez dla wojować, zo móhła tola hišće k prezidentskim wólbam 2027 nastupić. „Njedam so prosće wotstronić. Wužiwam prawniske srědki, kiž su móžne.“

Le Pen chce so za spěšne rewizijne ­jednanje zasadźić. Tak móhli wusud zběhnyć, kotryž jej zakazuje, při wólbach kandidować. Njedyrbjało-li so jej to poradźić, móhł jeje zastupnik, 29lětny Jordan Bardella na jeje městnje za najwyše zastojnstwo kandidować.

Swojich přiwisnikow namołwja Le Pen k demonstracijam a protestnym zarjadowanjam po wšěm kraju. Zajimawe budźe, w kajkej měrje jeje přiwisnicy namołwu sćěhuja. Po woprašowanjach medijow dobra wjetšina Francozow sudniski wusud přećiwo Le Pen wita.

Prezident USA Donald Trump ma zrozumjenje za Le Pen. Wón postupowanje justicy „ze swójskich nazhonjenjow derje znaje“, wón medijam USA rjekny.

Rabea Rogge z Berlina w swětnišćowej łódźi předewzaća Space X

Cape Canaveral (dpa/SN). Berlinjanka Rabea Rogge je jako prěnja němska žona do swětnišća lećała. Raketa „Falcon 9“ swětnišćoweho předewzaća Space X ­Elona Muska je dźensa wot swětnišćoweho dwórnišća Cape Canaveral w zwjazkowym staće USA Floridźe wotlećała.

Swětnišćowa łódź „Fram2“ – pomjenowana po norwegskej polarnej slědźenskej łódźi z 19. lětstotka – ma štyri dny zemju wobkružić a wosebje polarnu ­kónčinu wobkedźbować. Region chcedźa z wysokosće 450 kilometrow přepytować. Nimo toho chcedźa w swětnišćowej łódźi prěni króć roentgenowe wobrazy zhotowić. Cyłkownje 22 wědomostnych přepytowanjow w tymle času planuja, předewzaće Space X zdźěla.

Nowu misiju „Fram2“ je znowa miliardar z priwatneho zajima organizował a zapłaćił. Tónkróć bě to w Chinje rodźeny Maltačan Chun Wang. Muž, kotryž bě z nowej kryptowej měnu zbohatnył, leći tohorunja sobu do swětnišća. Rogge bě jeho na ekspediciji w polarnych kónčinach zeznała. Pozdźišo so jeje wopraša, hač nochcyła so na lěće do swětnišća wobdźělić.

Dźěłowe městno społnomócnjeneje za serbske naležnosće Budyskeho wokrjesa je w krajnoradnym zarjedźe wočiwidnje jara njewoblubowane: Nichtó z tych, kotřiž bychu z wida krajneho rady za nadawk kompetentni byli, njeje zwólniwy, so wo tute powołanske wužadanje požadać. Najskerje ma job image, zo z tym wšěm kolegam na čuwy dźeš. Tak normalne, kaž sej myslimy, serbskosć w zarjadniskim dźěle „serbskeho wokrjesa“ tola hišće njeje. Tohodla nikoho wulce njemyli, zo dźěłowe městno hižo dlěši čas wobsadźene njeje. Por „specielnych wěckow“ (Witschas) dyrbja drje přestorčić, ale tak wažne wone z perspektiwy zamołwitych zarjada tak a tak njejsu. Zasadnje drje ma so městno tež w (financielnje) ćežkich časach wobsadźić, runje tak kaž na př. dźěłowe městno hamtskeje lěkarki. Z tutym přirunanjom so krajny rada wuznawa. Ale praktisce je přijomnišo, hdyž so nichtó oficielnje ze serbskej chorosću njezaběra. Serbja su robustni dosć, sebje samych wuhojić. Marcel Brauman

Raduš. Za praženym swinjećom je minjeny kónc tydźenja na słowjanskim hrodźišću w Radušu wonjało. Zamołwići a podpěraćeljo běchu sej předewzali, hosćom hrodźišća starodawne domjace swinjorězanje zbližić.

Přezjedni wšak sej běchu, zo njemóža ludźom wobrazy rězanja a wubranja skoćeća skićić. Ćim dokładnišo Hajko Kozel, poradźowar hrodźišća w serbskich naležnosćach, hosći wo něhdy w serbskich wsach woblubowanej tradiciji informowaše, kotraž so dźensa skerje zrědka haji. Přez lěto kormjene swinjo bu w zymje zarězane. Swinjorězanje bě wulki swójbny wjeršk, do kotrehož běchu wšitcy swójbni na někajke wašnje zapřehnjeni. Dźěći, kiž běchu mjeztym same swójbu załožili, přijědźechu tón dźeń domoj k staršimaj.

Najwjetši dźěl swinjeća ludźo rozdźělichu, tež mjez susodami. Wšako njemějachu něhdy móžnosće mjaso za­mróžić a składować kaž dźensa. Z tym bě zaručene, zo swójba słódne kuski tež wot susoda dóstanje, hdyž tón sam ­swinjo rězaše. A wězo při rězanju tež tu abo tamnu škleńčku wupichu. Palenc dźě pječa požiwanju tučnych jědźow ­polěkuje.