Feliks Šołta: „Informatika je kaž Lego za dorosćenych“
Po kotrym stilu je čłowjek žiwy – to kóždy sam za sebje rozsudźi. A hdyž swoju spokojnosć z wašnjom žiwjenja zjawnje pokaza, je wón swój wosobinski lifestyle nadešoł. Za mnohich słuša dźěło z digitalnymi medijemi k tomu.
Hórčan Feliks Šołta je serbski informatikar w němskim, ně w mjezynarodnym swěće. Jeho dźensniši žiwjenski centrum njeje hižo Łužica, ale Berlin. Zakład toho, zo je so na studij IT podał, je jemu wopyt Kamjenskeho powołanskošulskeho gymnazija dał. Směraj, w kotrymž je so tam wukmanił, běštej IT a komunikaciska technika. Po maturje móžeše mjez matematiku a informatiku wolić. Wón je so za matematiku rozsudźił a poměrnje spontanje do Berlina šoł. Po jednym lěće pak je so přeorientował a informatiku studować započał. „Matematika je ryzy teorija. W informatice maš takrjec domjace nadawki, kotrež sej praktiske nałožowanje teoretiskich znajomosćow žadaja. A to je za mnje bóle žiwe.“
Małe wosobinske rozsudy z wulkim wliwom
Sociolinguistka Sara Mičkec je rěčnu praksu w serbsko-němskich swójbach katolskeje Hornjeje Łužicy přepytowała
Sara Mičkec je wot lěta 2008 do 2015 na Lipšćanskej uniwersiće w Instituće za linguistiku bachelorski a masterski studiji w předmjeće powšitkowny přirunowacy rěčespyt zabsolwowała. W lěće 2018 nastupi w Instituće za slawistiku na Pólskej akademiji wědomosćow we Waršawje swój doktorski studij, kotryž je 2023 ze zakitowanjom swojeje disertacije zakónčiła. Wo tutej je so Milan Pawlik z njej rozmołwjał.
Kak je k tomu dóšło, zo sće we Waršawskim Instituće za slawistiku Pólskeje akademije wědomosćow (IS PAN) swoje doktorske dźěło pisała?
S. Mičkec: Wuchadźišćo běše poprawom mój Erasmusowy lětny studijny přebytk we Szczecinje w lěće 2013, dokal běše mje tehdy Lipšćanski Institut za sorabistiku delegował. W tutym času sym mjez druhim konferencu Waršawskeje uniwersity k temje „wohrožene rěče“ jako hósć wopytała. Tam sym prěni raz přednošk swojeje pozdźišeje mentorki dr. hab. Nicole Dołowy-Rybińskeje słyšała.
Party kaž kóžda druha, liwka nóc wosrjedź lěća, nalada mjez ...
Party kaž kóžda druha, liwka nóc wosrjedź lěća, nalada mjez hosćimi bě dobra. Hudźba bě skerje mjenje dobra, ale wjesnej disko je lědma druheho wuběra.
Skazam sebi při barje piwo, jako so mje zarjadowar naraz praša, hač skupinu ludźi zady sebje znaju. Wobhladuju so a hnydom wěm, što so tu stawa.
Horstku lědy přepóznawaš, wšako jich hrudźe frakturny popis debi, nimo markow “Thor Steinar” a “Fred Perry” čitam hdys a hdys tołsty logo “SG Dynamo Dresden”.
Naliču něhdźe dźesać ludźi w starobje 20 do 25 lět, wjace z nich zawěsće wonka čaka, tole je jenož předhoń. Štó woni su, je mi wědome, tež woni pak su klišej plěcha a bombowcoweje kapy dawno přewinyli.
Frizura nětko: bokaj krótkej, horjeka dlěše włosy– direktnje z kataloga hitlerskeje młodźiny.
Drasta je skerje ležerna, T-shirty wuske, cholowy maja wotměnjejo jeansy abo joggery zwoblěkane a wězo jenož markowe, woni so wězo prezentuja. Črije wot New Balance, što tež hewak, w swojich kruhach so hordźa, zo steji wulke N za naci.
“IHR SCHEISS SORBEN!
VERPISST EUCH ENDLICH AUS DEUTSCHLAND!”
Jutry 2024 ze 37 nowačkami
Ralbičanski procesion
Felix Grimmig
Ralbičanski procesion
Maik Rücker
Ralbičanski procesion
Maksimilian Kola
Ralbičanski procesion
Filip Mikławšk
Ralbičanski procesion
Lucijan Šołta
Ralbičanski procesion
Linus Paška
chróšćanski procesion
Kilian Bjarš
chróšćanski procesion
Willy Jenč
radworski procesion
Richard Šnajder
radworski procesion
Matej Kober
Pančičanski procesion
Tom Symank
njebjelčanski procesion
Linus Brückner
Wotrowski procesion
Jan Krječmar
Wotrowski procesion
Ralf Peschmann
Wotrowski procesion
Matej Nuk
chróšćanski procesion
Sören ČórlichRalbičanski procesion
Paul RichterWotrowski procesion
Pius Cyžnjebjelčanski procesion
fota: Lea Kralec (2), Mia-Katarina Hrjehorjec (15), Marija Hantušowa ...
Krasna přiroda witaše lětsa křižerjow w katolskej Łužicy. Dźewjeć procesionow je zrowastanjenje Jězusa Chrystusa horliwje wozjewjało. Mjez 1 380 křižerjemi bě znowa wulka ličba nowačkow. Dohromady 37 jich bě. Naše fotografki a naši fotografojo su so
na puć podali, zo bychu jich zapopadnyli. Najwjace nowačkow bě tónraz w Ralbičanskim procesionje. Z impresijemi nowačkow
zhladujemy hišće jónu na jutry, kotrež běchu přewšo rjane. Mnoho ludźi je sebi procesiony wobhladało. Nadźijomnje wuhladamy mnohich nowačkow tež klětu zaso na konjach, zo bychu wozjewili: „Chryst mortwy je so wubudźił, haleluja!”
Dwě kulturje w jednej swójbje
Partneraj, pochadźacaj z rozdźělneju kulturow, twaritaj sej hnězdo we wili fabrikanta
Cyle na kóncu přewšo dołheje wsy Mikulášovice w susodnej Čěskej wotboči mólička šćežka doprawa. Na samym kóncu je wulka ležownosć. Tamnišu wilu něhdyšeho fabrikanta wobnowitaj Petr Pánek a jeho mandźelska Žaneta. Pozdźišo maja pódlanske twarjenja sćěhować. Zhromadnje ze synom Joachymom tworitaj cyle wosebity cyłk. Milenka Rječcyna je swójbu wopytała.
Kak dóstanje so młoda swójba do imobilije, kotraž wobsedźerja wužaduje?
Ž. Páneková: Wědźach, zo ma Petr wotpohlad, sem ćahnyć. Ja pak to najprjedy chcyła njejsym. Pochadźam ze wsy Horní Poustevna. Tam pak bydla jenož hišće stari ludźo, młodźi woteńdu. Něhdźe 300 wobydlerjow we wsy hišće je. Tuž, što wo to? Słušamoj hromadźe. A mjeztym sym so na to zwučiła.
Architekt za wuhotowanje krajiny a zahrodkow w Drježdźanach
Richard Nowak je wot lońšeho lěta architekt za wuhotowanje krajiny a zahrodkow w Drježdźanach. Młodemu Serbej je předewzaće w krajnej stolicy Sakskeje zajimawe dźěło poskićiło.
Hdyž klanki a historiske fota serbsce rěča
W Ptačečanskej šulskej a domizniskej stwě je wosebity poskitk wopytowarjam spřihotowany
„Ja rěkam Hanka“ postrowi klanka w narodnej drasće hosći hnydom při zachodźe do šulskeje stwy w Ptačečanskim domizniskim muzeju. Bjezposrědnje pódla njeje sedźi Karla. To je klanka, zdrasćena kaž młody pioněr. Klanka Marta ma serbsku dźěłansku narodnu drastu zwoblěkanu. Marta sunje wozyčk, w kotrymž sedźi klanka Pawlina. Pódla ansambla steji Marja, kotraž ma tohorunja serbsku dźěłansku drastu zwoblěkanu. W tajkej chodźachu prjedy mjez druhim na polo dźěłać. „Cyłkownje dźewjeć stacijow, kotrež hodźa so z pomocu BOOKii-pisaka wotwołać, je w šulskej stwě, dźesać stacijow je w drastowej stwičce zarjadowane“, Martina Pečikowa rozjasni. Wona předsydari wot lěta 2011 wobstejacemu towarstwu Šulska a domizniska stwa Ptačecy. „Tak móža sej wopytowarjo samostatnje, indiwidualnje, dokładnje a wobšěrnje wobsahi wotkrywać.
Serbskorěčne rumy namakamy na cyle njewšědnych městnosćach
Mnohim je kreatiwnosć wobłuk livestyla. Ći jedni trjebaja za to chaos, druzy zaso absolutnu strukturu. Eva Weclichec praji, zo wona woboje ma a wobknježi.
Jutry kaž molowane we Łužicy dožiwili
Krasne słónčne wjedro lětsa tysacy turistow do serbskich wosadow a do Budyšina wabiło
Cyrkej w Dešnje bě ćichi pjatk połna wobsadźena při tradicionalnym spěwanju chóra Łužyca. Foto: Michael HelbigHižo jutrownu sobotu pěstowachu młode žony starodawny nałožk jutrowneho spěwanja w Čornym Chołmcu. Foto: Gernot MenzelTelko hosći Hornja Łužica k jutram dołho wjac dožiwiła njebě. Jutry kaž molowane dožiwichu hosćo po cyłej kónčinje. Předewšěm běchu jutrońčku ludźo po tysacach we Łužicy po puću, zo bychu sej křižerske procesiony wobhladali. W serbskich wosadach je lětsa dohromady 1 380 křižerjow jutrownu powěsć w dźewjeć procesionach wozjewiło. Mjez nimi bě šěsć złotych jubilarow – Hans-Jürgen Korch, Joachim Werner a Clemens Brězan w Kulowskim procesionje, Pětr Domš a Chrystof Bulank we Wotrowskim procesionje kaž tež Achim Žur w Ralbičanskim procesionje. Dale witachu serbscy křižerjo w swojich rjadach dohromady 38 nowačkow a 45 slěbornych jubilarow.
Na wsach we Łužicy pěstowachu abo wozrodźichu nałožki kaž na přikład jutrowne spěwanje.
