Twori skulptury ze zdónkow a korjenjow
Wopyt pola drjewoweho wuměłca Thomasa Schwarza w Slepom
Na bywšej wojerskej ležownosći Sowjetskeje armeje zwonka Slepoho wón ze swójbu bydli. Wulka tafla „Drjewowy wuměłc Thomas Schwarz“ na kromje Grodkowskeje dróhi w lěsu nimo jěducemu hnydom napadnje. Někotrehožkuli tafla wabi pozastać a so informować, što so za njej chowa. Tež ja chcu wjace wo žiwjenju a dźěle wuměłca zhonić.
Wosrjedź ležownosće steji dołhe twarjenje, bywši kulturny dom wojerstwa, a na wšelakich městnosćach zahrody wuhladaš drjewjane skulptury, zhotowjene ze zdónkow wotemrětych štomow. „Dam jim ze swojim wuměłskim dźěłom znowa wožiwić“, praji Thomas Schwarz, kiž mje wita, widźo, zo sej twórby ze zajimom wobhladuju a je wobdźiwam. Wone su přićahliwe, zbudźa wćipnosć, što ze zdónkow a korjenjow starych štomow rěči. Fascinowacy to wobraz na zahrodźe a wopytowarja wobkuzłacy.
Cunje pěsnje wo přirodźe, błótowskej domiznje a serbskim ...
W serbskej literaturje chowaja so mnohe drohoćinki, na kotrež znowa skedźbnić je trjeba, zo njebychu so pozabyli.
Wotpowědne impulsy chce awtorka
serbskim čitarkam a čitarjam z nowym
rjadom „Znowa čitała“ dawać.
Před 50 lětami zahaji Kito Lorenc rjad „Serbska poezija“ ze zešiwkom, kotryž wěnowaše delnjoserbskej basnicy Minje Witkojc (1893 do 1975). Wona, prěnja serbska redaktorka, běše samsneje generacije kaž Marja Kubašec (1890 do 1976), prěnja serbska wučerka. A tola – kajki rozdźěl w žiwjenju! Staršej Marje Kubašec zmóžništaj dźowce z wulkimi woporami dobre wukubłanje na wučerku w Erfurće w katolskim a byrgarskim duchu. 1909 nastupi wona swoje prěnje wučerske městno. Bě připóznata w powołanju, byrnjež tež njeměrne lěta měła. Wuwučowaše w Porynskej, Chrósćicach a Połčnicy. Tam zastupi pod ćišćom do NSDAP. 1945 ju tohodla z wučerskeho powołanja wuzamknychu. Wona dósta přistajenje pola Domowiny a pozdźišo na Serbskim wučerskim wustawje. Jako wuměnkarka wozjewi wjacore romany a biografije.
Moler klasiskeje modernya ludoweho wuměłstwa
Retrospektiwa hornjołužiskeho molerja Maxa Langera w Žitawje
Što su motiwy wuměłca, kiž je čas kejžora, „złote lěta“, Prěnju a Druhu swětowu wójnu kaž tež powójnski čas chudoby dožiwił? We wosebitej wustajeńcy z titulom „Mój małki a wulki swět“ pokazuja Žitawske měšćanske muzeje wobšěrne wuměłske tworjenje Hornjołužičana Maxa Langera (1897–1985), rodźeneho we Wjeršnych Kundraćicach (Spitzcunnersdorf) njedaloko dźensnišeje hranicy k Čěskej. Repertoire Langera wobsahuje nimo ćišnow, portretow, krajinow a zwobraznjenjow wjesneho wšědneho žiwjenja wosebje tež charakteristiske zadnjoškleńčne mólby. Přehladka wopřijima mnohe rědke a hišće ženje njepokazane požčonki ze zjawnych muzejow, mjez nimi ze Statnych wuměłstwowych zběrkow Drježdźany kaž tež z priwatneho wobsydstwa.
Wustajeńca w něhdyšim klóštrje franciskanow
„Pad Monika“ a swoboda wuměłstwa
Eksistenca młodeho předewzaćela je wohrožena, dokelž je serbski motiw do swojeho rjada „stari mištrojo“ zapřijał
Žonu, kotraž přećiwo njemu skorži, Gerhard Zschau ženje widźał njeje. 38lětny designer mody ze Zhorjelca potajkim scyła njewě, kajka wona wupada. Tole pak by za pohódnoćenje pada, kotryž jeho hospodarsku eksistencu wohrožuje, wažne było. Dokelž žona wojuje wo „prawo na swójski wobraz“. Twjerdźi za zakładźe wobkrućenja město přisahi, zo su ludźo z jeje přećelstwa ju loni na wobrazu w Serbskich Nowinach z motiwom t-shirta kolekcije Gerharda Zschauwa spóznali. Najebać 62 lět mjez nastaćom motiwa a lońšim wozjewjenjom. Kak je tomu dóšło, zo je twórba Hanki Krawcec nětko předmjet sudniskeho rozestajenja, kotrež je designera hižo wjac hač pjeć tysac eurow płaćiło?
Són Drježdźanjana so zwoprawdźił: Jónu kaž Canaletto Venedig ...
Drježdźanjan Roland Schwenke, tež jako „Canaletto wysočiny“ znaty, je so mjeztym druhi raz swojeho pseudonyma hódny wopokazał. Wón je so z nowej twórbu na jedne ze swojich najlubšich městnow wróćił. Venedig – město lagunow a gondolierow – je jeho šěsć měsacow dołho wužadał.
Hinak hač jeho wuznamny přikład Giovanni Antonio Canal, njeje Schwenke na kromje přistawneho basenka a wosrjedź mjerwjeńcy jednoho z najznaćišich naměstow lagunoweho města stał, ale w swojim ateljeju. Tutón ateljej je přetworjena dźěćaca stwa w platowym twarjenju w Drježdźanach-Gorbitzu.
Najebać to ma wón při rysowanju a molowanju, za čož je dotal wšědnje dwě do wosom hodźin nałožował, přeco kusk Venediga při sebi.
Jako bě w lěće 2010 při swojej druhej jězbje do sławneho italskeho města na Markusowym naměsće čwak njekruteho plestra wuhladał, bě jón sobu domoj wzał.
Šansa, swój wobzor rozšěrjeć
Interview z Berlinskim Serbom Kitom Pawlikom, kotryž je so loni po maturje do Sambije na dobrowólne ekologiske lěto podał
Hižo poł lěta dźěła Kito Pawlik blisko Lusaki, hłowneho města Sambije, w lokalnym projekće njeknježerstwoweje organizacije (NGO). Wona stara so wo šěrjenje permakultury – wosebiteho wašnja ratarjenja – w kraju. Přebytk jemu pomocny skutk „Chlěb za swět“ zmóžnja.Kak sy na ideju dobrowólneho ekologiskeho lěta přišoł? Što je će k tomu pohnuło?
Zhubjeny pomnik Pawoła Njeka zaso nadeńdźeny
Pioněrske přećelstwo Budyskeje Lessingoweje šule mjeno serbskeho wučerja měło
Hač do kónca zašłeho lětstotka steještej na róžku Lawskich hrjebjow a Nutřkowneje Lawskeje w Budyšinje twarjeni Lutheroweje a Lessingoweje šule. Na tym městnje bjezposrědnje napřećo ležownosći stareho Serbskeho domu wupřestrěwa so dźensa wulke nakupowanišćo ECE. Za socialistiski čas dopominaše na dworje Lessingoweje šule pomjatny kamjeń na wučerja serbskeho pochada Pawoła Njeka. Při zwottorhanju šulow so hromadźe z twarjenjemi tež pomnik zminy. Wot toho časa płaćeše jako zhubjeny. Hakle loni w februaru jón připadnje nadeńdźech, składowany na dworje Muzeja Budyšin.
Wučer Pawoł Njek
„Popsorben“přewšo woblubowany format
Fota: christoph Cyž
Pjatk, 3. Februara 2023
SERBSKE NOWINY – KÓNCTYDŹENSKA PŘIŁOHA
Loni bě sćelak MDR Jump za serbskimi hudźbnikami pytał, z kotrymiž chcyše wosebity projekt „Popsorben“ zahajić. Rozsudźili su so na kóncu za skupinu Brankatschki. Nětko tući ze swojimi coverowymi spěwami syć zahorjeja, zběrajo za swoje krótkowideja na Instagramje a Tik Toku hižo tysacy, haj samo miliony klikow.
Tući „Popserbja“, to su Syman Hejduška, Christoph Cyž, David Cyž, Julian Bulank a Jan Brězan. Jan Bogusz je so z Christophom Cyžom – gitaristom skupiny Brankatschki – wo dotalnym wuwiću digitalneje kampanje a dožiwjenjach młodych hudźbnikow w minjenych měsacach rozmołwjał.
Na kotre wašnje was sćelak MDR Jump dokładnje podpěruje?
Wukrajny semester w třiróžku stolicow
Hižo w prěnim dźělu swojeje rozprawy je Jakub Langa wam hižo prěnje zaćišće z wukrajneho semestra podał. W druhej połojcy semestra je so za njeho kóždy tydźeń rjeńši wuwiwał – tule jeho dalše zaćišće ze Słowakskeje.
Pruwowanski čas bě porno němskemu chětro zahe. Tak mějach prěnje pruwowanja hižo srjedź měrca. Lěpšina bě, zo maš tam w kóždym semestrje tři móžne pruwowanske terminy.
Nalětni a lětni čas w Bratislavje wobsahowaštej wězo wjace hač jenož studij a pruwowanje. Z komilitonom Juanom dojědźechmoj sej do dalšeje stolicy, Ljubljany. Wopyt kombinowachmoj hnydom ze sportowym zarjadowanjom. Wobhladachmoj sej wolejbulowe finale champions League žonow a mužow. Ale tež kultura njesmědźeše falować. Tak rěkaše skoku do stareho města, hdźež tež druhich přećelow z Bratislavy zetkachmoj a wječor zhromadnje swjećachmy.
Hlowna zhromadzizna mlodzinskeho kluba
~
~
`
`
ěhdźe 40 młodostnych Šunowsko-Konječanskeho młodźinskeho kluba zetka so 21. januara, zo bychu hłownu zhromadźiznu přewjedli. W Burskej stwě w Konjecach tuchwilna nawodnica kluba Claudia Šěrakec wšěch čłonow witaše a je hromadźe ze sobustawomaj wjednistwa Florianom Kralom (pokładnik) a Franciskusom Wjenkom wo lětušich terminach a zarjadowanjach (DSF-party, Satkula-beach, dźeń muži atd.) rěčała. Tak budźe lětuša DSF-party 6. a 7. oktobra. Po zhromadźiznje podachu so wšitcy do Budyšina a hrajachu tam tři hodźiny Lasertag. Po nawróće do Konjec sydachu jědźe ze słódneho bifeja, a na to su nowačkow do kluba přiwzali. Hač do nocy mějachu w konsumje hišće internu klubowu party. tekst a fota: Claudia Šěrakec
