Před 100 lětami skónči so Prěnja swětowa wójna – z wjace hač 15 milionami mortwych dotal najkrawniša w stawiznach čłowjestwa. W němskich wójskach – předewšěm w sakskim a pruskim – wojowachu tež tysacy Serbow na bitwišćach na zapadźe a wuchodźe Europy. Jeničce katolski serbski kraj zhubi w surowym boju wulkomocow wjacore sta swojich synow. Hižo krótko po wójnje rozsudźi so tuž tež we Łužicy wjele gmejnow a wosadow, stajić swojim padnjenym pomniki, zo njebychu na jich mjena zabyli. Jedyn z prěnich w serbsko-katolskich gmejnach bě – mjeztym wotstronjeny – Radworski pomnik w meji 1919; bórze slědowachu Miłoćicy a Wotrow (1920), Jawora, Wudwor a Njebjelčicy (1921) kaž tež Jaseńca a Worklecy (1922). Tež Swinjarnja, Kukow a Šunow stajichu swojim padłym swójske pomniki.
Jónkrótne wuwzaće
