We łužiskich wsach běchu stajnje hižo najwšelakoriše rjemjesła zakótwjene a su so zdźěla lětstotki zachowali. Dźensa je so wulki dźěl z tychle rjemjesłow bohužel pozhubił. W našej lětnjej seriji chcemy wobswětlić, hdźe běchu kotre rjemjesła doma a kotre wosebitosće su so při tym wobkedźbowali. (15)
Lětsa před 760 lětami so Ralbicy prěni raz pisomnje naspomnichu. W znatej delanskej wsy bydli dźensa něhdźe 330 ludźi. Nimale wšitcy su Serbja. Wjesny chronikar Stanisław Statnik je wědu wo stawiznach wsy přichodnym generacijam wobchował.
Nimo dalšich rjemjeslnikow sy tam před połdra lětstotkom měł třoch kowarjow. Najstaršu kowarnju nańdźechmy tehdy na róžku dźensnišeho Radlubinoweho a Šulskeho puća. Znate je, zo tam hižo 1843 Jakub Rachel kowaše. W kowarni pak njebě naslědnika, kiž by rjemjesło dale wjedł. Tuž tam kowarstwo zańdźe. W lěće 1906 so domske wotpali, tola masiwnje twarjena kowarnja so wobchowa. Dalši Jakub Rachel woženi so z Marju Wjacławkec z Hórkow. Jeju dźěći předachu po smjerći staršeju zbytki kowarskeho grata do Hórčanskich skałow.