Bjeru sej wjele chwile

wutora, 27. apryla 2021 spisane wot:
Hdyž němske zwjazkowe knježerstwo něšto chce, móže wone cyle spěšnje jednać. Njedawne noworjadowanje zakonja wo škiće před infekcijemi ze zawrjenymi šulemi a nócnym zakazom, dom wopušćić, su w běhu někotrych dnjow přez zwjazkowy sejm a Zwjazkowu radu přetłóčili. Dźe-li pak wo to, pře koronawirus šćěpjenym ­zakładne prawa zaso wróćić, maja knježacy naraz wšón čas swěta. Minister za strowotnistwo Jens Spahn (CDU) chcył kónc meje – potajkim za štyri tydźenje – lisćinu namjetow předpołožić. Te wšak dyrbja potom w parlamenće rozjimać a schwalić, štož móže tež hišće raz chwilu trać. Čłowjek njemóže so zaćišćej dowobarać, zo je knježerstwu tuchwilny staw ze zlemjenym zjawnym žiwjenjom a zamknjenymi ludźimi w nócnych hodźinach cyle luby, cyle po starym wojerskim hesle: „Dajće sej wójnu lubić, měr budźe grawoćiwy!“ Nadźijam so, zo sudnicy w Karlsruhe na dobro ludźi rozsudźa, a to nic hakle za měsac. Marko Wjeńka

To a tamne (27.04.21)

wutora, 27. apryla 2021 spisane wot:

Do Skandinawiskeje pěši po puću je Michael Rott z Kamjenicy, zo by tam nowe žiwjenje započał. Před tydźenjomaj bě so na puć nastajił, nětko je w Saksko-Anhaltskej. Wšědnje běži dźesać do 20 kilometrow. Štož za wšědne žiwjenje trjeba, ma 36lětny we wozyčku, na přikład warjak, matracu, spanski měch a „mału płokansku mašinu“– jednory bow. Hižo dlěje hač dwě lěće nosy so z mysličku wupućować. Jeho swójba je mjeztym rozpadnyła, pandemije dla je bjezdźěłny. Politika knježerstwa korony dla jeho „dospołnje přesłapja. Tónle kraj mje wjace njewidźi.“

Nawjerćenje agentoweho filma za internet je policija w Kaiserslauternje přetorhnyła. Žona bě zastojnikow alarmowała, po tym zo bě we wjaceswójbnym domje muža z pistolu w ruce widźała. Na zemi ležeše nóž. Policija na to třoch muži w starobje 21 do 29 lět nachwilnje zaja. Za nahrawanje filma pak mějachu dowolnosć. Brónje wukopachu so jako atrapa. Hač dyrbi trójka policajske zasadźenje zapłaćić, nětko pruwuja.

Starodawne relikwije našli

póndźela, 26. apryla 2021 spisane wot:

Christchurch (B/SN). Relikwije z časa japoštołow su njedawno w diecezy Christchurch w Nowoseelandskej pod betonowej worštu podłohi cyrkwje namakali, a to w škleńčanymaj kofejowymaj sudobjomaj marki Greggs. Poprawom chowaja relikwije w drohotnych sudobjach. ­Čehodla běchu to 1970 w Christchurchu w tej formje pod katedralu činili, njeje znate. Wšelake kosće a papjerki ze škleńčaneju sudobjow chcedźa w přichodnym času wuhódnoćić. Namakanki „zmóžnjeja nam direktny přistup k japoštołam, wočiswědkam Jězusa“, praji archiwarka Triona Doocey powěsćowemu magacinej stuff.

Prastare dokumenty namakane

Qumran (B/SN). Wědomostna sensacija, kotraž bě so w lěće 1947 z 1. dźělom slědźenja bibliskich tekstow w hebrejskej a aramejskej rěči na rólach pisma w jamach wokoło Qumrana sewjerozapadnje Mortweho morja započała, dale dźe. Po cyłym swěće wobkedźbowana namakanka 2 000 lět starych tak mjenowanych Qumranskich tekstow wot Mortweho morja w Israelu dósta po nimale 75 lětach nowe impulsy.

Šćěpjenym prawa wróćić

póndźela, 26. apryla 2021 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Do dźensnišeho wjerška Zwjazka a krajow nastupajo šćěpjenje ludźi pře koronu su sej zwjazki lěkarjow a politikarjo žadali, šćěpjenym zakładne prawa bórze zaso wróćić. Tak měli šćěpjeni wobydlerjo starownjow składnosć dóstać, zaso zhromadnje jěsć a wopyt přijimać směć, žada sej předsydka Zelenych w zwjazkowym sejmje Katrin Göring­Eckardt. Předsyda zwjazka domjacych lěkarjow Ulrich Weigelt sej žada wšitke składy šćěpiwa přetrjebać, město toho zo so dozy w składach kopja.

Maas přećiwo sankcijam

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy minister za wonkowne naležnosće Heiko Maas (SPD) dalše sankcije přećiwo Ruskej jeje wobchadźenja ze zajatym kritikarjom Aleksejom Nawalnym wotpokazuje. Wšitcy dyrbjeli so prašeć, hač razniše naprawy přećiwo Ruskej połoženje Nawalneho woprawdźe polěpša, rjekny Maas wčera w telewiziji ARD. Wón namołwja k zamołwitemu zadźerženju. EU je sej wo­spjet přiwótřenje naprawow žadała.

Hosćency zaso wotewrjene

Dźěławi metaloweje a elektroindustrije w Berlinje, Braniborskej a Sakskej su dźensa za samsne dźěłowe wuměnjenja na wuchodźe a zapadźe na dróhu šli. Berlinski knježacy wyši měšćanosta Michael Müller (SPD, srjedźa) kritizowaše, zo dyrbja tež 30 lět po znowazjednoćenju ludźo na wuchodźe města dlěje dźěłać hač na zapadźe. Foto: dpa/Sebastian Gabsch

Na krizu skedźbnili

póndźela, 26. apryla 2021 spisane wot:

Choćebuz (SN). Zwjazkarstwo cyłkow za klimowu sprawnosć a wobswětowych skupin je minjeny pjatk na naměsće při Němskej cyrkwi w Choćebuzu přećiwo kriminalizaciji klimowych aktiwistow protestowało. Wot 4. meje maja so třo ludźo wobsadźenja wuhloweho bagra dla na Choćebuskim krajnym sudnistwje zamołwić. Demonstranća pokazachu pod hesłom „Štóž nam wodu wotrywa, dyrbi ze spjećowanjom ličić!“ zdobom na krizu, za kotrejež rozsudnu přičinu maja woni wudobywanje brunicy we Łužicy a klimowu krizu.

„To je dnowna woda nas wšěch, kotruž nam LEAG tu we Łužicy po słowje wotrywa. Štóž wodu jako žiwjenski zakład wšitkich za profity někotrych wohroža, problem woćoplenja zemje a suchotow tudy dale přiwótřa“, rjekny Vanja Köster z łužiskeje wotnožki iniciatiwy Wšitke wsy wostanu.

Nimo mjenowaneje iniciatiwy běchu tež Solizwjazkarstwo Łužica 23, Fridays for futuru Choćebuz, Choćebuski akciski kolektiw a młodźina BUND k pjatkownemu protestej namołwjeli.

Söder: Nuzowe połoženje

póndźela, 26. apryla 2021 spisane wot:

Unija CDU a CSU w nahladnosći ludźi dale woteběra – Zeleni nawjeduja

Mnichow/Berlin (dpa/SN). Pjeć měsacow do wólbow zwjazkoweho sejma unija CDU/CSU po najnowšim naprašowanju na nahladnosći wolerjow dale přisadźa a je mjeztym wot Zelenych z wodźaceje pozicije wutłóčena. Po „njedźelnym trendźe“ slědźenskeho instituta Kantar w nadawku nowiny Bild docpěwaja Zeleni 28 procentow, unija jenož hišće 27.

Předsyda CSU Markus Söder je sej hladajo na naprašowanje žadał, zo měła so unija zaso „z najsylnišej mocu“ stać a „jasnje nad 30 procentow“ hłosow zdobyć. Při wólbach 2017 běštej CDU a CSU zhromadnje 32,9 procentow nažnjałoj. Po zwěsćenju instituta Kantar pak je unija porno minjenym tydźenjam dwaj procentaj zhubiła. Zeleni, kotřiž běchu předsydku Annalenu Baerbock za kanclersku kandidatku nominowali, móžachu so wo šěsć procentow polěpšić. SPD je dwaj procentaj přisadźiła a ma aktualnje 13 procentow. Tež w padźe direktneho wu­zwolenja kanclera by Baerbock dobre šansy měła: Po tym by ju 30 proc. ludźi direktnje woliło, kandidata SPD Olafa Scholza 20 proc. a kandidata unije Armina Lascheta 18 proc.

Mafijozow zajeli

póndźela, 26. apryla 2021 spisane wot:
Rom (dpa/SN). Wjace hač sto čłonow mafije je italska policija we wobłuku wulkozasadźenja po cyłym kraju zajała. Wothłosowane racije přećiwo organizowanej kriminaliće su dźensa w 14 prowincach přewjedli. Zajatym wumjetuja mjez druhim wikowanje z drogami, wuklukowanje přez prostituciju, wobšudnistwo a płokanje pjenjez. Italska policija je minjeny čas stajnje zaso ze spektakularnymi akcijemi přećiwo wjacorym mafioznym organizacijam postupowała.

Duchowneho a wótčinca wopominali

póndźela, 26. apryla 2021 spisane wot:
Z němsko-serbskej swjedźenskej bohosłužbu su wčera w Kórjenju (Kahren), měšćanskim dźělu Choćebuza, Jana Bogumiła Fabriciusa (1681–1741) wopominali. Liturgiski nawod měještej wosadna fararka Reinhild Magirius (nalěwo) a serbska fararka Katharina Köhlerowa. Hartmut Leipner předstaji nowoćišć serbskeje biblije. Fabricius skutkowaše wot lěta 1702 w Kórjenju a bě wot 1709 wyši farar w Picnju. W lěće 1726 powołachu jeho za Choćebuskeho superintendenta. Za čas swojeho skutkowanja w Kórjenju bě Fabricius tam serbsku ćišćernju zarjadował, hdźež wuda delnjoserbski Lutherowy mały katechizm (1706) a Nowy testament (1709). Foto: Michael Helbig

To a tamne (26.04.21)

póndźela, 26. apryla 2021 spisane wot:

Dwě hodźinje trajace zawrjenje tunla je skupina motorskich w Porynsko-Pfalcy zawiniła. Wotpłuny mašinow běchu awtomatisku wohnjoškitnu připrawu njedaloko městačka Bernkastel-Kues aktiwizowali, na čož so wrota tunla zawrěchu. Wohnjowa wobora dyrbješe za nadróžny wobchad wobjězdku zarjadować.

Jedyn z prěnich eksemplarow twjerdych dolarow z lěta 1794 su na awkciji w USA za nimale 700 000 eurow přesadźowali. Rědki koporowy pjenjez je prototyp pozdźišeho slěborneho dolara, kaž awkciski dom Heritage Auctions w texaskim Dallasu informuje. Hódnotu twjerdeho pjenjeza z priwatneje zběrki předewzaćela běchu fachowcy na połojcu wuzbytkowaneje sumy trochowali. Je to jedyn z prěnich eksemplarow tehdy noweje pjenjezarnje USA w Philadelphiji.

nowostki LND