Wjele wuspěcha

štwórtk, 02. septembera 2021 spisane wot:
Nowy intendant Serbskeho ludoweho ansam­bla Tomaš Kreibich-Nawka chce z mjeńšimi formatami ludźi na wsy docpěć. Wosebje jemu wo to dźe zwisk k ludnosći zaso wutworić a skrućić. Tak znajmjeńša je wón to wčera na nowinarskej konferency k zazběhej noweje hrajneje doby ansambla připowědźił. A mam mysličku za jara­ dobru. Hdyž ludźo k SLA njepřińdu, dyrbi wón k nim hić. Dobre wuspěchi žněje ansambl kóžde lěto z ptačokwasnym programom abo z předstajenjemi z lajskimi chórami, kaž bě to oratorij Korle Awgusta Kocora „Israelowa zrudoba a tróšt“ 2019 w Chrósćicach a Drježdźanach. Móžu sej derje předstajić, zo ludźo poskitk přiwozmu. Wšako sym hižo časćišo słyšał, zo bychu sej rady programy SLA wobhladali, ale tón na wsach zrědka wustupuje. Tuž nětko rěka pospytać a wobkedźbować. A štó wě, snano nastanje tež tak nowy rjad předstajenjow. Přeju nowemu wjednistwu ansambla wjele wuspěcha při pospyće. Janek Wowčer

Film předstajeny

srjeda, 01. septembera 2021 spisane wot:

Praha (SN/MiR). W Praskim běrowje Swobodneho stata Sakskeje su póndźelu wječor na Małej stronje čěskeje stolicy filmowy projekt „Kak klinči domizna?“ předstajili. Čłon předsydstwa Towarstwa přećelow Serbow Ondřej Šrámek je přitomnych, mjez kotrymiž bě sakska statna ministerka za kulturu Barbara Klepsch (CDU), do Serbskeho seminara witał, rozłožejo jim historiski pozadk­ twarjenja kaž tež zwiski Čěskeje z Łužiskimi Serbami. Zarjadowanje wotmě so w koopera­ciji z akciju „So geht sächsisch“.

Wosebite wudaće V Łužiskeho almanacha su njedawno po tradiciji na zarjadowanju w Kamjenskim měšćanskim dźiwadle předstajili. Wot dźensnišeho je edicija nětko w mnohich łužiskich kniharnjach na předań.

Aktualne wudaće je najnapjećišim te­mam­ němskich powójnskich stawiznow wěnowane. Titl rěka „40 lět NDR a 30 lět jednota Němskeje“. Na jedne měł při­chileny čitar/měła přichilena čitarka při lekturje přeco dźiwać: Wšitke lěta Němskeje demokratiskeje republiki (NDR) su tež jako doba zymneje wójny do stawi­znow zašli. Němska bě najwažniša hra­ni­ca konkurowaceju swětoweju systemow. Třiceći lět jednoty Němskeje su w dopominanju Łužičanow jeno zdźěla jako wuspěšne stawizny prezentne. A to najebać inwesticije we wobjimje miliardow hriwnow/eurow. To wujasnjeja teksty najwšelakorišich swědkow časa, kaž na přikład tón Norberta Schnabela.

Kapała Nordstern je minjenu sobotu w Kulowskej sportowni koncertowała. Špatnych wjedrowych prognozow dla běchu koncert z torhošća přepołožili. Mjeztym zo so młódši publikum před jewišćom zabawješe a z kapału napřemo skakaše, su starše semestry skerje na kromje wostali. Byrnjež koncert derje wopytany był, bě dosć městna za wěstotny wotstawk. Foto: Gernot Menzel

Dešć, błóto a wulkotna nalada

srjeda, 01. septembera 2021 spisane wot:

Nuknica (rze/SN). Dohromady dźewjeć hudźbnych skupin kaž tež wosebitaj hosćej­-hercaj su wočiwidnje wuhłód­njeny publikum minjeny kónc tydźenja na 22. Nuckstock-openairu w Nuknicy za­horili. Po kóždym wustupje žadachu sej wopytowarjo přidawk. Najlěpši wothłós žněještaj minjeny pjatk jendźelsko-francosko-italsko-němska band Etienne Pelosoff z njewšědnej kombinaciju jazza a black metala a sobotu z Porynsko-Westfalskeje pochadźaca death metal pěsto­waca kapała Evoked.

Miłoćicy (UM/SN). Na 15. mjezynarodnej rězbarskej dźěłarničce w Miłočanskej skale Při Krabatowym kamje­nju, kotruž su wčera zakónčili, běštaj so mjez druhim młodaj wuměłcaj ze sewjerneje Němskeje wobdźěliłoj. Jeju twórba žně­ješe wosebite připóznaće.

Zadźiwanje bě wulke, jako wopy­to­wa­rjo wčerawšeje finisaže rězbarskeje dźěłarnički zhonichu, zo staj Rosalie Buchtal a Julian Nogli z Flensburga. Z drjewa bě­štaj wona družku narězbariłoj a wukonještaj z błóckom a hamorom runje­ hi­šće­ poslednje dźěła na swojej twórbje, kotraž je tež w detailach chětro dokład­nje zdźěłana. „To drje staj so intensiwnje z motiwom rozestajałoj. Je hnydom widźeć, što waju twórba předstaja. Wuběrne to dźěło!“ Tak a podobnje zwuraznichu mnozy wopytowarjo wuměłcomaj swoje připóznaće.

Wulki respekt

póndźela, 30. awgusta 2021 spisane wot:
Sydom spěwarskich ćělesow na jednym jewišću žno je wulkotne dožiwjenje. A hdyž­ potom wšitke hišće zhromadnje serbske pěsnje spěwaja, je to hišće rjeńšo. Takle su zawěsće mnozy hosćo sobotu w Delnim Wujězdźe začuwali, jako tam sydom chórow zhromadnje „Zagraj nam rejku“, „Hdźež so módrja, zelenja“ a dalše serbske štučki tež z publikumom zhromadnje zanošowaše. Jako spěwachu „Hanka, budź wjesoła“, je wjele ludźi w stanje sobu spěwało. To sprawnje prajene wočakował njejsym, a běch přewšo pozitiwnje překwapjeny. Runje tak překwapjeny běch, kak derje su zamołwići w programje serbskosć wobkedźbowali. Wjacori z nich wobkrućichu w rozmołwje po koncerće, zo su wot wšeho spočatka na to dźiwali, wšako serbskosć tež k Delnjemu Wujězdej słuša. Wšitke chóry běchu za wosebity koncert krótku serbsku witansku a dalše ludowe pěsnički nazwučowali a su je wotpowědnje derje přednjesli. To zasłuža sej mój wulki respekt. Janek Wowčer

Zejlerjowy pomnik

póndźela, 30. awgusta 2021 spisane wot:
30. awgusta 1931 su Serbja na Łazowskej nawsy pomnik swojemu wuznamnemu basnikej Handrijej Zejlerjej (1804–1872, wot lěta 1835 do smjerće farar we Łazu) stajili. Při pomniku měješe šěsć čłonow Hrodźišćanskeje jednoty Serbskeho Sokoła čestnu stražu. Sokołska swjedźenska drasta a scyła serbske zarjadowanje bě­štej mjez němskimaj skupinomaj Stahlhelm a Hitlerowcow pohóršk zbudźiłoj. Hižo do swjedźenja běchu tući samo z krejpřelećom hrozyli. Postorkowachu so na tym, zo wustupuja Sokol­jo w „čěskich uniformach“. Wosadny farar Jurij Malink a wjesny předstejićel Korla Blazij spytaštaj z wulkim napinanjom situaciju złahodźić a njemyleny wotběh poswjećenja zawěsćić, štož so skónčnje tež poradźi. Tak móžeše Měrćin Nowak-Njechorński (sam čłon čestneje stra­že) w Sokołskich Listach pisać: „Nó chrobli ‚štalhelmojo‘ a ‚Hitlerowscy‘ nje­běchu ličili z raznosću wosadneho fararja a gmejnskeho předstejerja. Taj njedaštaj so zatrašić a šćuwakam a wupěrakam wot­mołwu dołžnu njewostaštaj.“ Dźens staraja so čłonojo spě­chowanskeho towarstwa Dom Zejlerja a Smolerja wo Zejlerjowej pomnik a row.

Jiří Mudra

pjatk, 27. awgusta 2021 spisane wot:

28. awgusta 1921 narodźi so pozdźiši gymnazialny wučer, slawist, čěski přećel našeho ludu Jiří Mudra. W lěće 2011 wuda Praske Towarstwo přećelow Serbow (SPL) z podpěru Maćicy Serbskeje 136 stron wopři­jacu knihu, w kotrejž je w podtitulu rěč wo 90. narodninach „čěskeho wótčinca a přećela Łužiskich Serbow“. Dopokazow za tajke hódnoćenje je nadosć. Tak su to „Mudrowe wjelětne spomóžne dźěło w SPL, jeho zamołwite redaktorstwo časopisa Česko-lužický věstník (1993–1999), jeho njeličomne přinoški w Rozhledźe, Lě­to­pisu a mnohich čěskich medijach, wjele přełožkow serbskeje literatury, kaž „Bosćij Serbin“ Marje Kubašec abo „Nawrót sonow“ Jurja Kocha. Z Janom Petrom spisa Mudra štyrizwjazkowu wučbnicu serb­šćiny za studentow a druhich zajimcow, swědomiće dźěłaše na čěsko-serbskim resp. serbsko-čěskim słowniku. Wuske zwiski nawjaza ze znowazałoženym Serbskim Sokołom. W lěće 2008 dari nam repre­zentatiwnu knihu „SOKOL – Malé dějiny­ velké myšlenki“ („SOKOŁ. Małe stawi­zny wulkeje myslički“). Serbja wu­znamjenichu Jiříja Mudru 1996 z Mytom Domowiny. Zemrěł je wón 2. měrca 2009.

Mikławš Krawc

Jurij Koch čita

štwórtk, 26. awgusta 2021 spisane wot:

Budyšin (SN/JaW). W Ludowym nakładnistwje Domowina je wčera nowa słucho­kniha „Dopomnjenja na młode lěta“ Jurja Kocha wušła.

Kaž nakładnistwo w medijowej zdźělence informuje, je słuchokniha składnostnje 85. narodnin spisowaćela wušła. Za nju je awtor wubrał wujimki z publikacijow „Zabych ći něšto rjec. Dopomnjeća na wažne zažne časy“ a „Wětrnik na třěše. Dopomnjeća na młode a zrałe lěta“. Koch sam čita wo swojich mnohich zdźěla žortnych­ dožiwjenjach a wopisuje ze swojim znatym humorom tehdyše žiwjenske wobstejnosće. Nowostku móžeće sej w Budyskej Smolerjec kniharni a online pod kupić.

nowostki LND