Jan Awgust Warko

póndźela, 02. awgusta 2021 spisane wot:
Pozdźiši farar Jan Awgust Warko narodźi so 26. julija 1821 jako jedyn ze štyrjoch synow wučerja Jana Warka w tehdyšej holanskej wsy Běła Woda. Nan je tam 47 lět wučerił a bě tež na štyrjoch sudnistwach Hornjeje a Delnjeje Łužicy z přisahanym tołmačerjom hornjo- a delnjoserbšćiny. Kaž nan wobknježachu tež Jan Awgust a jeho bratřa wobě serbskej rěči pisomnje a wosebje derje Mužakowski dialekt. Woni běchu swój čas jako duchowni a wučerjo zasłužbni spěchowarjo a zakitowarjo serbskeje maćeršćiny w pruskej Łužicy. Warko studowaše zhromadnje z Janom Arnoštom Smolerjom we Wrócławju teologiju a bě tam aktiwny čłon Akademiskeho towarstwa za łužiske stawizny a rěče. Zhromadnje ze Smolerjom zeserbšći wón „Wothłós pěsni ruskich“ prof. Františeka Ladislava Čelakovskeho, kotrehož słowjanske čitanja na Wrócławskej uniwersiće wobaj wopytowaštaj. Warko dopisowaše do Serbskich Nowin, bě čłon Maćicy Serbskeje a zeserbšći jako najwažniši wukon balady a lyriku Friedricha Schillera, z čimž dopokaza kmanosć serbšćiny jako literarnu rěč. Warko bě domjacy wučer a sydom lět farar w Jabłońcu.

Kursisća prezentuja swoje twórby

pjatk, 30. julija 2021 spisane wot:
Budyske wuměłstwowe towarstwo wuhotuje tele dny štwórtu lětnju akademiju w bywšej Mnišej cyrkwi sprjewineho města. Dohromady 40 wobdźělnikow wěnuja so we wobłuku dźěłarničkow wšelakim formam tworjaceho wuměłstwa. Tak wuspyta so na přikład dr. Sabine Kambach pod nawodom Idy Herrmann (wotprawa) na polu plastiki, wutworjejo sadrowu (gipsowu) skulpturu. Dalše ćežišća su rysowanje a molerstwo, mozaik kaž tež freski. Jutře chcedźa kursisća swoje wudźěłki w ruinje něhdy­šeho Božeho domu zjawnje prezentować. Wot 14 hodź. móža sej zajimcy twórby wobhladać a so z wuměłcami rozmołwjeć. Foto: SN/Hanka Šěnec

Rjad bamža za Ludwiga Güttlera

pjatk, 30. julija 2021 spisane wot:
Drježdźany (dpa/SN). Znaty trompetowy wirtuoza a dirigent Ludwig Güttler bu wčera po koncerće swojeho dujerskeho ansambla w delnjoawstriskim Zwettlu z rjadom swjateho bamža Silwestra wu­znamjenjeny. To zdźěli Towaršnosć za spěchowanje Drježdźanskeje cyrkwje Našeje­ lubeje knjenje. Z rjadom mytuja „zasłužby Ludwiga Güttlera za romsko-katolsku cyrkej a katolsku wěru“. Nimo toho počesća jeho tak za jeho „nimale štyri lětdźesatki trajacy angažement jako hudźbnik wustawa Zwettl“ – jednoho z najstaršich wobstajnje eksistowacych klóštrow cisterciensow docyła – kaž tež jako „wuměłskeho nawodu tamnišeho hudźbneho swjedźenja“. Wysoko wuznamjenjeny Güttler – mjez druhim je wón nošer Wulkeho zasłužboweho křiža Zwjazka a The Most Excellent Order of the­ British Empire – skutkuje tuchwilu jako swobodny wuměłc předewšěm w Drježdźanach a wokolinje. Prawidłownje koncertowaše a angažowaše so tež we Łužicy, kaž na přikład we wobłuku Wo­jerowskich hudźbnych dnjow a jako nawoda trompetoweho mišterskeho kursa Serbskeho ludoweho ansambla.

Jasne lěpšiny za Europu

pjatk, 30. julija 2021 spisane wot:

Mamy w Němskej snano přewjele swětoweho namrěwstwa UNESCO?

Berlin (SN/dpa). Połsta z titlom „swětowe herbstwo“ wot UNESCO wobkrućenych městnosćow mjeztym w Němskej mamy. Mjez nimi stej w Sakskej wot lěta 2004 Mužakowski park a wot 2019 Montanowy region Rudne horiny/Krušno­hoří, hromadźe z Čěskej. Hrody a parki w Podstupimje a Berlinje běchu 1990 prěni titul zjednoćeneje Němskeje. Prěnja tajka městnosć w Němskej, kotrejž bu připóznaće 1978 spožčene, bě Aachenska hłowna cyrkej. Mnozy sej mysla, zo je to rjenje a derje za wone městna. Njeje pak to snadź tróšku přehnate?

„Za Italskej a Chinu steji Němska nětko na třećim městnje lisćiny krajow. Za ćežko wot wójny zničeny kraj bjez spektakularnych dźiwow přirody zda so mi to jara horjeka być, wšojedne z kotreho měritka wuchadźeš“, měni Christoph Brumann z Maxa Planckoweho instituta za etnologiske slědźenje w Halle nad Solawu.

Dlěje njedominować

pjatk, 30. julija 2021 spisane wot:
Mužakowski park je jako městnosć swětoweho herbstwa UNESCO jenička tajka w Hornjej a Delnjej Łužicy. Dokelž je jich ličba na wuchodźe Němskeje skerje přehladna, zdawa so mi ličba 50 za cyłu republiku naročna być. Prašenje, hač w našim kraju, hač w Europje snadź přewjele tajkich wuznamnych městnow mamy, je woprawnjene. Hdyž so wědomostnik dźiwa, zo runje Němska, w kotrejž bě suroweje Druheje swětoweje wójny dla telko zničenjow, nětko po cyłym swěće za Italskej a Chinu na třećim městnje lisćiny krajow steji, móžu jeho rozumić. Swětowe namrěwstwo je wopřijeće, kotrež ma šěršo sahać. Hačrunjež kriterije UNESCO za požadansku proceduru po cyłym swěće płaća, nima kóždy kraj tajku wuwitu infrastrukturu, zo by trěbne wobšěrne podłožki tak zapodać móhł, kaž činja to Italska, China abo Němska. Zamołwići pola ­UNESCO a w Europje měli tohodla wjace za to činić, zo stary kontinent swětowe namrěwstwo dale njedominuje. Axel Arlt

Wo knihach a kniharni (30.07.21)

pjatk, 30. julija 2021 spisane wot:

Kak čas jenož leći! Mjeztym mam hižo dlěje hač poł lěta swoje dźěłowe městno w Ludowym nakładnistwje Domowina. Wšědnje podawam so nětko rano zahe do Budyšina. W nakładni­stwje wjedźe mje puć po schodźišću horje hač na štwórty poschod, takrjec hač pod třěchu. Tam je moja dźěłarnja – stwička z nachilenymi sćěnami a małkim woknom. W rumnosći steja pisanske blido, stólc a k tomu ně­kotre kamory. Wjetši dźěl stwy pak je napjelnjeny z knižnymi polcami, na kotrychž so serbske knihi a knižki kopja. Mjeztym wěm, zo běchu stwu prjedy jako internu biblioteku lektorata ze serbskimi, zdźěla antikwariskimi knihami wužiwali – tajke potajkim nětko přeco hišće tu steja a mi při dźěle přez ramjo hladaja.

(Nje)swoboda něhdy a dźensa

štwórtk, 29. julija 2021 spisane wot:

Budyšin (SN/bn). Ze zazběhom lětnich prózdnin započa so dohromady 22 młodostnych z Budyšina a Jelenjeje Góry w starobje 14 do 18 lět pod nawodom cyłkownje pjeć fachowcow na prezentaciju „Muzyka sceniczna – Sceniska hudźba“ přihotować. Sobotu a njedźelu chcedźa produkciju w 19 resp. 15 hodź. na jewišću Budyskeho Kamjentneho domu předstajić. Prezentacija je zhromadny projekt towarstwa Kamjentny dom a Ludoweho nakładnistwa Domowina, spěchowany wot europskeho kooperaciskeho programa Interreg Pólska-Sakska.

Katalogk přehladce wušoł

štwórtk, 29. julija 2021 spisane wot:
Budyšin (SN/CoR). K aktualnej wosebitej wustajeńcy Muzeja Budyšin je němskorěčny katalog „Do swěta sunjene. Nowe twórby Almut-Sophije Zielonka. Molerstwo. Grafika. Skulptura“ jako pjaty zwjazk rjadu „KunstWerk“ wušoł. W nim předstaji Drježdźanska wuměłstwowa histo­rikarka dr. Jördis Lademann reprodukcije wšitkich w přehladce pokazanych twórbow z tekstom. Składnostnje 55. narodnin Almut-Sophije Zielonka zarjadowana wustajeńca je hač do 15. awgusta přistupna. Katalog płaći 15 eurow.

Lukaš Ričel z noweho romana čitał

štwórtk, 29. julija 2021 spisane wot:
Młody němski spisowaćel Lukaš Ričel (nalěwo, při signowanju) čitaše wčera w domje sakskeho zastupnistwa w Berlinje ze swojeje mjeztym druheje knihi „Raumfah­rer“, wušłeje tydźenja w nakładnistwje dtv. Roman jedna w Kamjencu a Němskich Pazlicach, w krajinje hatow a skałow. Protagonist Jan rozestaja so ze ­zastupnikami dweju dobow-diktaturow, kotrejž stej so sypnyłoj. Conrad Clemens, wot lońšeho społnomócnjeny Sakskeje pola Zwjazka, bě nimo 30 prošenych hosći tež społnomócnjeneho zwjazkoweho knježerstwa za wuchodnu Němsku, sakskeho zapósłanca Marca Wanderwitza (CDU), do rozmołwy witał ze słowami: „(Pola ­Ričla) … njeje městna za politiske rjekowstwo“. Foto: Wito Meškank

Wotrow (ŽU/SN). YOUCAT za dźěći bu wčera wjac hač 30 wobdźělnikam nabožneho tydźenja we Wotrowskej cyrkwi předstajeny. W tamnišej wosadźe bydlacy, jako wučer na Serbskim gymnaziju Budyšin mjez druhim předmjet nabožinu podawacy Měrko Pohonč bě knihu do hornjoserbšćiny přełožił. Tydźenja je wona w Ludowym nakładnistwje Domowina wušła. Lektorka LND Weronika Žurowa přepoda přełožerjej dokładowe eksemplary a dźakowaše so jemu za wšu nałoženu prócu a dokładnosć při přełožowanju a slědowacym wobdźěłanju.

nowostki LND