W třoch rěčnych swětach doma był
Po serbskej Łužicy roznjese so powěsć, zo je 18. februara zemrěł Pětš Janaš. Žarujemy wo wojowarskeho čłowjeka a publicista, wo wučerja, fachowošulskeho docenta, prěnjeho nawodu Dźěłanišća za serbske kubłanske wuwiwanje w Choćebuzu (ABC), wo wudawaćela, rěčespytnika a přełožowarja, lawreata Myta Ćišinskeho a nošerja Čestneje medalje města Choćebuza.
Přednoški a přehladka za publikum
Skedźbliwje planuje Serbski institut (SI) sep nalětnich zarjadowanjow, kotrež móhli zajimcy wosobinsce wopytać. Nimo toho skedźbnja na nowostce na digitalnym polu.
Budyšin (SN/bn). Delnjoserbska prawopisna kontrola za kompjuterowe tekstowe programy bu rozšěrjena a wopřijima nětko dohromady něhdźe 90 000 zapiskow (SN rozprawjachu). Dalši projekt, kotryž Serbski institut přewodźa, je zhotowjenje digitalizatow za Saksku krajnu a uniwersitnu biblioteku Drježdźany. Kaž ze zdźělenki SI wuchadźa, wudospołnja wotnětka 19 lětnych zwjazkow z dohromady 10 600 rukopisnymi stronami z pjera sobustawow studentskeho towarstwa „Serbowka“ w Praze, nastatych wot lěta 1892 do 1925, wirtuelny archiw www.sachsen.digital.de. Nimo toho su tam 40 dalšich historiskich ćišćow serbskeho pismowstwa spřistupnili.
Don Qichote jako symbol wuměłca
Holcy stej wuspěšnej jejkadebjerce
Swójba Kašporec ze Židźinoho je znata za to, zo hižo wjele lět jutrowne jejka wóskuje. Jutrowne wiki w Nowej Łuce su Kašporec dźěćom něhdy puć k wuspěchej na tym polu ludoweho wuměłstwa wotewrěli.
Židźino (JoS/SN). W Židźinom knježi dojutrowna nalada, tež w Kašporec swójbje. 15lětna dźowka Emilia a jeje dwanaćelětna sotra Elea stej znatej z knihi wo jutrownych jejkach „Słónčne koło a wjelče zuby“, wudatej lěta 2016 wot Budyskeho Serbskeho muzeja. Pjeć lět pozdźišo wonej dale jejka debitej, zhromadnje ze swojimaj staršimaj. Emilia a Elea stej so kreatiwnje dale wuwiłoj. Emilia pyši jejka mjeztym hižo dlěje hač dźesać lět w bosěrowanskej a batikowej technice. Elea je jedno- a wjacebarbnje škraba. Nastork za to dała bě jej Grodkowčanka Renate Richter, kiž škrabanje perfektnje wobknježi a kotraž je tele wašnje debjenja na jutrownych wikach we Wojerowskej Łužiskej hali a Nowej Łuce prezentowała. Wona sposrědkowa Eleji trěbnu wědu wo mašinelnym škrabanju. Nowa technika holcu fascinuje. Tuž staj jej staršej wotpowědnu mašinu kupiłoj.
Kak klinči DOMIZNA?
Grodk (SN/MiR). Lětdźesatki hižo ma Łužica znjesć dóńt přetworjenja. Smy žiwi w času strukturneje změny, kotruž mjez druhim hudźbnik a komponist Felix Räuber, spěwar skupiny Polarkreis 18 („Allein Allein“), tematizuje. Za interdisciplinarnu produkciju DOMIZNA slědźi wón wo wobłukach zwuka a žiwjenja Sakskeje. Puć powjedźe jeho tež do Łužicy. Wón přebywa z kameru a mikrofonom we Wojerecach, Běłej Wodźe, Hamorje, we Wochožanskej jamje a při Bjerwałdskim jězoru. Rólu hrać maja Gundermann a serbske wsy. Tři z dźesać dźělow jeho rjadu zaběraja so tematisce z Łužicu (dalše informacije k tomu pod www.heimatlieder.net/inhalt). Třeći dźěl ma so Serbam wěnować. Räubera zaběra prašenje za tym, kak klinči Serbow najwažniši swjedźeń lěta – jutry na konju? Městnosće za filmowanje su Ralbicy a Róžant, Kulow, Slepo a hornjołužiska hatna krajina. Jako sobuskutkowacych zdoby Räuber kantora Daniela Wjeselu, chór křižerjow, Elviru Hančo a Kantorki.
Postrow z Minakała
Wo knihach a kniharni (05.03.21)
Třicećiny smy docpěli a wjeselimy so na dalše lěta z mnohimi knihami, čitanjemi a rozmołwami. Wutrobny dźak wam wšěm za wjelelětnu swěru a přichilnosć k Smolerjec kniharni. Dźak słuša kupcam, čitarjam, awtoram, towarstwu Přećeljo Smolerjec kniharnje, sobudźěłaćerjam LND a podpěraćelam.
Kelko skazankow, telefonatow a wězo poručenjow smy w minjenych 30 lětach dóstali a wobdźěłali, njemóžemy hižo rjec. Ale wěmy sej kupcow, čitarjow a awtorow wažić. Je rjane začuće, was w kniharni witać a was posłužować, wam radźić a z „dobrej knihu“ domoj hić dać. Móžemy z wulkeho poskitka LND, regionalnych nakładnistwow kaž tež cyłeje Němskeje čerpać. Někotrežkuli zajimawe wudaće je so tak k swojemu čitarjej dóstało.
Waše bohate wobdźělenje na njeličomny zarjadowanjach – knižne premjery, knižne předstajenja a literarne wječorki nam tuchwilu pobrachuja. Nadźijomnje móžemy was bórze zaso na literarne wječory witać. Awtorojo su runje tak njesćerpni kaž my, bohužel pak dotal hišće žanu dowolnosć nimamy prezencne čitanja poskićeć.
Zapal a zahoritosć mjez najmłódšimi budźić
Projekt „Lausitzer Lesewolf“ ma lóšt na čitanju w pěstowarnjach a šulach šěrić, a to dołhodobnje dwurěčnje
21. februar bě Mjezynarodny dźeń maćeršćiny. Z nim chce UNESCO rěčnu a kulturnu wjelorakosć kaž tež wjacerěčnosć spěchować. Wšako je po cyłym swěće połojca wšěch rěčow chutnje wohrožena. „Łužica ma ze swojej dwurěčnosću njesměrnje wulke bohatstwo“, měni čłon serbskeje přirady Zhorjelskeho wokrjesa Karsten Herden z Běłeje Wody. Ze swojim projektom „Lausitzer Lesewolf“ chce wón wjeselo a wobstajnosć najmłódšich čitarjow budźić. Andreas Kirschke je so z 41lětnym wo motiwaciji, wobsahu a wotpohledźe akcije rozmołwjał.
Knježe Herdeno, kak sće projekt „Lausitzer Lesewolf“ zrodźił?
Zjawne wumjetowanja abo dialog?
Ze zjawnym listom je so zastupowacy jednaćel Zjednoćenstwa němskich operowych chórow a jewišćowych rejwarjow (VdO) Gerrit-Michael Wedel na direktora Załožby za serbski lud Jana Budarja kaž tež na čłonow załožboweje rady połoženja w Serbskim ludowym ansamblu dla wobroćił.
Nawal zhromadnje zmištrowali
Pomału wotpinaca so situacija koronu w Sakskej nastupajo je Hornjołužiskim klinikam (OLK) přiležnosć za mjezybilancu. Hač do kónca februara su dohromady 1 040 na koronawirus schorjenych pacientow w Biskopicach a Budyšinje lěkowali.
Budyšin (SN/bn). Mnohich inficěrowanych dyrbjachu intensiwnje hladać, wotpowědne stacije běchu połnje wućežene, kóždeho pacienta mějachu izolować, kaž w zdźělence OLK rěka. „Nachwilnje běchu tři wotrjady w Budyšinje a jedna stacija w Biskopicach kaž tež přidatnje jedna z intensiwneju stacijow w sprjewinym měsće jeničce za kowid-19-pacientow spřihotowane. To woznamjenja, zo smy cyłkownje wjace hač 150 łožow za dołhodobne medicinske zastaranje za nich rezerwowali“, jednaćel OLK Reiner E. Rogowski rozłoži.
Mjeztym zhladuja na woběmaj stejnišćomaj „łahodnje optimistisce do přichoda“. Byrnjež wuskutki „mutěrowanych wariantow wirusa hišće wočaknyć měli“, hotuja so „pomału, ale konsekwentnje na nawrót k normalnemu stawej“ wosebje hladajo na status klinikow jako akutne chorownje.
