Pokazuja, kak dźe
Krimi w pjeć regionalnych rěčach
Bräist/Bredstedt (HA/SN/JaW). W Sewjernej Friziskej nahrawaja tuchwilu kriminalnu satiru w pjeć rěčach tamnišeho regiona. Wo tym pisa nimo časopisa „Nordfriesland“ pod nadpismom „Und bitte! Friesisch im Spielfilm“ tež delnjoserbski tydźenik Nowy Casnik w swojim najnowšim wudaću.
Nadrobnišo rozprawja sewjerofriziski časopis wo nowosći w stawiznach a žiwjenju w Schleswigsko-Holsteinskej bydlaceje mjeńšiny Sewjernych Frizow. Woni słušeja runja Serbam, Sintam a Romam kaž tež Danam w Němskej k štyrjom připóznatym etniskim a narodnym mjeńšinam w Němskej. Časopis, kotryž wudawa „Nord-friisk Instituut“ (Sewjerofriziski Institut) w Bräisće/Bredstedće wuchadźa tam měsačnje w sewjerofrizišćinje a němčinje.
Kaž wotkrywar noweho kraja
Hody su nimo, wćipnosć na přichodne pak je hižo zbudźena: „Bože dźěćatko“ rěka nowy projekt hodowneho krótkofilma Angele Šusterec. Cordula Ratajczakowa je so z 49lětnej režiserku z Běłeho Chołmca rozmołwjała.
Waš nowy projekt „Bože dźěćatko“ je čornoběły němy film. Što Was na tejle wosebitej formje wabi?
A. Šusterec: Mam hodowne filmy rady a runje tak čornoběłe a něme. Sym přeco hižo tajki činić chcyła. Jara spodobała je so mi na přikład španisko-francoska produkcija „Blancanieves“ z lěta 2012. Tam je rjenje widźeć, kak derje hodźa so španiske tradicije we wobłuku čornoběłeho němeho filma powědać. Ze „Zmijom“ sym hižo čornoběły pask produkowała, a nětko je čas zrały za mój prěni němy film. A to so poskića, hdyž jedna so wo „Bože dźěćatko“ w 1920tych lětach. Tehdy bě nałožk we Wojerowskej kónčinje hišće w swojej prěnjotnej formje žiwy, a dźěćatko je tam dom wot domu chodźiło.
Kajki wosebity poćah maće k maćiznje?
Filmowa misija dale dźe
Lěto ćežow a wužadanjow było
W normalnym času by Němsko-Serbske ludowe dźiwadło Budyšin wo minjenym lěće wobšěrnu statistiku předstajenjow, móžnych rekordow wopytowarjow a wupředatych zarjadowanjow podało. Tónraz pak hinak wupada.
Tradicionalne hodowne zynki w interneće zwěčnjene
Chrósćicy (SN/bn). „Tež w nětčišim času ze wšěmi jeho wužadanjemi chcemy tradiciju hodownych koncertow w Chróšćanskej cyrkwi tróšku napodobnjenu dale wjesć, kotruž wot časa bywšeho wosadneho kantora a wučerja tudyšeje wotnožki hudźbneje šule Handrija Wjenka pěstujemy. Na kusk hinaše wašnje spominamy z tymle nyšporom na to, štož je so wot jeho časa tule hudźbnje na česć Božu stawało“, witaše farar Měrćin Deleńk přitomnych hosći kaž tež přihladowarjow livestreama – přerěznje 150 wužiwarjow je internetne wusyłanje sćěhowało – prawdźepodobnje jeničkeho hodowneho koncerta tuteje zymy wčera w Chróšćanskej wosadnej cyrkwi.
Tójšto wupadnyć dyrbjało
Slepo (AK/SN). Serbski kulturny centrum (SKC) w Slepom wostanje najprjedy raz hač 10. januara zawrjeny. Přičina su krute postajenja wo škiće před koronawirusom, kaž nawodnica centruma Sylwija Panošina informuje. „Tuchwilnu wustajeńcu ‚Impresije zbliska a zdaloka‘ z wobrazami Uty Sastny njesměmy wopytowarjam spřistupnić. To je přewšo škoda“, Sylwija Panošina wobžaruje. „Hdyž mamy so tradicijow wzdać, nam cyle jednorje něšto pobrachuje: něšto, štož nadźiju dawa, něšto spušćomne, něšto dobre. Je ćežko to wopisać.“
Digitalny imperatiw
Běrow ma filmowe stejnišćo sylnić
Zhorjelc (AK/SN). „Filmowy běrow Zhorjelc“ rěka projekt, z kotrymž chcetej europske město Zhorjelc/Zgorzelec a Srjedźoněmske filmowe spěchowanje (MDM) klětu tež „Görliwood“ mjenowane stejnišćo němskich a mjezynarodnych produkcijow rozšěrić. To zdźěli medijowa rěčnica města dr. Sylvia Otto.
„Filmowy běrow ma wosebje režiserow podpěrać. Zaměr je, filmowemu hospodarstwu blisku infrastrukturu sylnić a wutwarić a filmowcam tež pod wuměnjenjemi pandemije wjacore tydźenje trajace nahrawanja zmóžnić“, Otto rozłoži. Filmowy běrow ma po jeje słowach jako kompetencny centrum słužić, partnerow za produkcije nańć a so wo posłužby starać. Nimo toho so z běrowom „dołhodobnych pozitiwnych ekonomiskich efektow za Zhorjelc“ nadźijeja.
„Zhorjelc móže jako etablěrowane stejnišćo filmowanja wizitowka za Saksku a za srjedźnu Němsku być. Město kaž tež wokolina skićitej wjelestronske a originelne motiwy a kulisy“, Sylvia Otto rozjima. Jako přikład mjenowaše mjez druhim dwór radnicy, Nysowu hasu, bywšu kupnicu a Delnje torhošćo w centrumje stareho města.
Čitajće w nowym rozhledźe (30.12.20)
W aktualnym wudaću pokročujemy z interviewowej seriju wo skutkowanju serbskich towarstwow w zamórskich krajach. Trudla Malinkowa je so z Jan Slack, předsydku towarstwa Texas Wendish Heritage Society, wo jeho stawiznach a aktiwitach rozmołwjała. Po załoženju 1972 je jara angažowane a hibićiwe zjednoćenstwo nastało, kiž ma dźensa nimale 1000 čłonow a so na mnohotne wašnje wo serbske herbstwo stara. Jedyn z nich je profesor za jendźelšćinu a rušćinu na wuměnku Charles Wukasch. Wón předstaji w Rozhledźe typologiju mjeńšinowych rěčow Paula White a zarjaduje serbskej rěči do njeje. Zajimawe žórło je Měrćin Brycka do rukow dóstał. Je to list Jurja Bruska z lěta 1947. W nim rozprawja tehdyši serbski farar w Działoszynje wo špatnych žiwjenskich wobstejnosćach, kotrež dyrbješe po swojim wuhnanstwje 1945 a po tym zo bě so do Pólskeje nawróćił, nazhonić.
