Nowe widy na Ante Trstenjaka zmóžniłoj
Budyšin (AP/SN). „Moja zaběra z Ante Trstenjakom“ bě hesło přednoška Jurja Łušćanskeho minjenu srjedu w Budyskim Serbskim muzeju. Tójšto Serbow je składnosć wužiło sej do toho nowu wustajeńcu „Barby daliny“ wobhladać a wuwjedźenja direktorki muzeja Christiny Boguszoweje sćěhować.
Josef Maštálko
Christoph Hein z nowostki wo Lessingu čitał
Kamjenc (BG/SN). Něhdźe 150 ludźi je srjedu wječor na čitanje Christopha Heina do Kamjenskeho měšćanskeho dźiwadła přichwatało. „Ein Wort allein für Amalia“ je titul jeho nowele, wušłeje w měrcu w nakładnistwje Suhrkamp/Insel. Dźe wo poslednje dny najwuznamnišeho basnika rozswětlenja a rodźeneho Kamjenčana Gottholda Ephraima Lessinga. Christoph Hein powěda z perspektiwy zestarjeneje Amalije. Lessing bě jeje přirodny nan a ju jara lubowaše.
W lisće dźowce spřećeleneje swójby so Amalia nětko na zemrěće Lessinga dopomina. Po zdaću njebě rozswětler krótko do smjerće spokojom ze swojim žiwjenjom. Wón je so z „dwórskim radźićelom“ a bibliotekarom stał, za to pak spisowaćela woprował. W lěće 1781 poda so hižo chory Lessing k přirodnej dźowce Amaliji von Wolfenbüttel do Braunschweiga. Na jězbje bě so ćežko nazymnił a přijěwši so zwjezł. Amalia je jemu poboku być spytała, štož njebě lochko. Zymicy dla wón chětro ćerpješe. Druhdy zaměni Amaliju z jeje maćerju, jeho zemrětej mandźelskej Evu.
Gustaw Janak
Meja k rólnej reformje spěwała
14. oktobra 1945 bě so w Njeswačanskim parku před Starym hrodom wjac hač tysac Serbow a Němcow k prěnjemu swjatočnemu přepodaću wopismow ratarjam k rólnej reformje zešło. Nad tribunu wisaše transparent z napisom „Kraj junkerow do rukow ratarjow“. Prěni serbski krajny rada dr. Jan Cyž (SPD), kotremuž bě sowjetska wokrjesna komandantura 25. meje 1945 tele wažne zastojnstwo přewostajiła, přitomnych serbsce a němsce powita. Na tribunje stejachu tež komunisća Korla Janak z Chelna, sekretar KPD za Hornju Łužicu Walter Heitz jako předsyda KPD Budyskeho wokrjesa a Njeswačanski wjesnjanosta Richard Schuster kaž tež předsyda Domowiny Pawoł Nedo.
Rysowanki Nageloweje w Liberecu
Film „Bjezrěčni“ wuznamjenjeny
Wojerecy (SiR/SN). Młodźi filmowcy Wojerowskeje Kulturneje fabriki móža so wjeselić. Kaž sociokulturny centrum zdźěli, spožči sakske kultusowe ministerstwo jeho projektej „Na slědach“ za film „Bjezrěčni – Wojerowscy Serbja za čas nacionalsocializma“ (SN rozprawjachu) Šulerske myto za domizniske slědźenje. Kulturna fabrika dźakuje so swobodnje skutkowacej filmowči Angeli Šusterowej za wobšěrne a nadrobne dźěło kaž tež za podpěru młodostnych a gratuluje młodym filmowcam a teamej wokoło projektoweje nawodnicy Iny Züchner. Myto je z 500 eurami dotěrowane.
Projekt „Na slědach“, iniciatiwu Sakskeje załožby za młodźinu, přewjeduja mjeztym štwórty króć. Woni wobdźělnikam zmóžnja, so ze samowuzwolenymi towaršnostnymi temami rozestajeć a wuslědki zjawnosći předstajić. Po tym zo měješe Kulturna fabrika w minjenych projektach NDRsku zašłosć, wuwiće šulow we Wojerecach a Serbow w nacistiskim času za hłowne ćežišćo, zaběraja so tam nětko w nowym projekće pod hesłom „Springbrunnenbader“ z temu dźěćatstwo we Wojerecach za čas NDR.
Wróćo do přichoda
Kurs w Českej Lípje
Nic mjenje hač 65 zajimcow wobdźěli so 11. a 12. oktobra 1930 na kursu serbskeje rěče w Českej Lípje. Organizowałoj běštej zarjadowanje wuběrk za narodne mjeńšiny sewjeročěskeje župy Sokola a wučerski wuběrk Českeje Lípy. Předsyda wuběrka a šulski inspektor města bě Josef Maštálko. Přećel našeho ludu dźě bě hižo 1920 někotrym serbskim dźěćom prózdninske přebywanje w městačku Belá pod Bezdězem zmóžnił. Kurs přihotować a přewjesć pomhaštaj jemu ze serbskeje strony Michał Nawka a Gustaw Janak. Z nimaj dojědźe do Čěskeje Lípy tež Cecilija Nawkec, kotraž pomhaše program wuhotować. Tak zanjese serbske spěwy, někotre samo z wobdźělnikami nazwučowa. Z Prahi přichwatałoj běštaj uniwersitny profesor dr. Josef Páta a Vladimír Zmeškal. Po dwudnjowskim kursu pisaše časopis Bezděz mjez druhim: „Wučer Nawka zeznajomi nas za jenički dźeń tak wustojnje a zajimawje z wosebitosćemi serbšćiny, zo bě nam serbsce čitać, čitane zrozumić, rjenje serbske ludowe pěsnje a serbsku narodnu hymnu spěwać lochka a luba zabawa.“ Po kursu bě w Ludowym domje zjawny čěsko-serbski wječork.
Mikławš Krawc
Kołojězba abo pućowanje w pućowanju
Ze štyrjomi prapremjerami wot Kocora do přitomnosće a naspjet: Klasiska harmonika a atonalna awantgarda ruku w ruce
„Pućowanje po hudźbnym swěće Serbow“ – tele hesło koncerta za wiolinu a wiolu spočatk oktobra w Budyskim Serbskim muzeju dokładnje wopisuje, što je wopytowarjow wočakowało. Wšako wopřijimaše dramaturgisce wušiknje zestajany program wšitke štyri za tudyše wuměłske stawizny w tym zwisku najwažniše doby wot romantiki hač k nowej hudźbje. A tola zaklinčachu dohromady štyri kruchi prěni raz – dźakowano małemu trikej. „Klasikar serbskeje hudźby“, kaž husler Rostockskeje filharmonije a moderator wječora Malte Hübner Korlu Awgusta Kocora mjenowaše, „wšak nažel ničo za wobsadku, kajkuž tu dźensa mamy, skomponował njeje. Tuž je nam Jan Cyž pomhał a po motiwach stareho mištra twórbu ‚Dźewjaty dźeń‘ spisał. Słyšiće tuž najstaršeho a najmłódšeho komponista, potajkim Kocora a Cyža, takrjec simultanje.“ A tomu tež woprawdźe tak bě.
