Dźěłarnička dirigowanja wuspěšnje zaběžała

póndźela, 17. februara 2020 spisane wot:

Budyšin (SN/JaW). Wulki bě wothłós na no­wu dźěłarničku dirigowanja Serbskeho ludoweho ansambla. „Z telko zajimcami scyła ličili njeběchmy, jara pak so wjeselimy“, rjekny zamołwity za zjawnostne dźěło w SLA Stefan Cuška.

Kaž wón dale zdźěli, bě so dohromady 16 zajimcow tydźenja sobotu w probowych rumnosćach SLA prěni raz zetkało. Mjez nimi běchu wuměłstwowi nawodźa serbskich lajskich spěwnych ćělesow a hudźbnych skupin, dirigentki a dirigenća šulskich chórow a cyłkow kaž tež dalši hudźbnje zajimowani. Dźěłarničku nawjeduje intendantka SLA Judith Ku­bicec. Zhonić chcyše wona najprjedy přede­wšěm, hdźe ma nastupajo nawodnistwo a dirigowanje pomhać a što měli w běhu dźěłarnički tematizować.

Nowa tradicija w stolicy

póndźela, 17. februara 2020 spisane wot:

Berlin (Ku/SN). Jeli so dale tak wuwiwa kaž dotal, změjemy w němskej stolicy bórze nowu tradiciju, a to serbsku fil­mowu zymu, podpěranu wot Domowin­skeje župy Delnja Łužica. Mjeztym hižo třeći raz sćěhowaše něhdźe 70 zajimcow přeprošenje do kina „Krokodil“ w měšćanskej štwórći Prenzlauer Berg. Tele kino­ je so specializowało na filmy z Ruskeje a wuchodneje Europy. Lětsa pokazachu Berlinskemu publikumej tři nowoprodukcije z lěta 2019 a pask Serbskeje filmoweje skupiny pola DEFA „Listy/Briefe – In Gedenken an Dr. Maria Grolmuss“ w režiji Tonija Bruka z lěta 1985.

1 700 ludźi ptači kwas widźało

póndźela, 17. februara 2020 spisane wot:
Lětuše ptačokwasne programy Serbskeho ludoweho ansambla su so wčera z předstajenjom wječorneho ptačeho kwasa „Štóž so zwaži, tomu so radźi!“ na žurli SLA zakónčili. Program z pjera Wita Bejmaka a pod režiju Mariana Bulanka kaž tež z choreografijemi Kornela Kolembusa a hudźbnym přewodom dirigenta Andresa Pabsta bě na dwanaće předstajenjach 1 700 wopytowarjow w Delnjej, srjedźnej a Hornjej Łužicy widźało. Sobotu zetkachu so wšitcy sobuskutkowacy na „dernjernym ­swjedźenju“ w Röhrscheidtowej bašće SLA (na foće). Dźěćacy program „Zabyty ptači kwas“, kotryž bě 8 100 dźěći dožiwiło, bě tohorunja wuspěšny. Foto: Maćij Bulank

Čehodla burja Hornju Łužicu ignorowachu

pjatk, 14. februara 2020 spisane wot:
Kamjenc (UM/SN). Hornja Łužica je burski­ kraj, to płaći dźensa kaž tež hižo před sto – nic pak před 4 500 lětami. Ról­ni­stwowe pospyty běchu předewšěm w Drježdźanskej kónčinje. „Čehodla prěni sakscy burojo, kotřiž z regiona dźensnišeje Ruskeje připućowachu, poprawom derje so hodźacu Hornju Łužicu igno­rowachu a najprjedy při Łobju sydlachu, je nam wulke hódančko“, rozłožuje archeologowka a nawodnica Kamjenskeho Muzeja zapadneje Łužicy (MdW) Friederike Koch-Heinrichs. Wona je hłownje nowu wustajeńcu „Kónc kamjentneje doby – prěni burja Hornjeje Łužicy“ koncipowała, kotraž je nětko w MdW widźeć. Hakle wot lěta 2 800 do Chrystusa su płódnu zemju sewjernje hornjołužiskich horow wobsydlili. Budyšin bě tehdy hižo centrum. „Burja njebydlachu spočatnje same we Łužicy, ale hromadźe z tradicionalnymi hońtwjerjemi a zběrarjemi a tymi, kiž nomadiske žiwjenje ze skotarstwom měšachu“, rozkładuje Jasmin Kaiser, kotraž EU-projekt „Wědomosć jako dyrdomdej“ na MdW nawjeduje. Móžno je, zo tudyše kmjeny připućowarjow wućěrichu a so burstwo tohodla hakle pozdźišo přesadźi.

Wo knihach a kniharni (14.02.20)

pjatk, 14. februara 2020 spisane wot:

K jara powabnym projektam za lektorow słušeja wobrazowe zwjazki. Zanuriš so do wulkotnych wobrazow jednoho fotografa abo k wěstej temje, přemysluješ, hdźe móhli so wobrubjace teksty zaměstnić, a zestaješ wobrazowe podpisma. W nalěću móža so swěrni čitarjo LND hnydom na dwě tajkej wurjadnej publi­kaciji wjeselić.

Wóndano je w rjedźe wo łužiskich fo­tografach wot Jürgena Maćija wudata kniha „Land.Leben – Na jsy. 1968–2018“ k tworjenju Thomasa Kläbera wušła. Hornjołužiskemu čitarstwu w Gołkojcach blisko Choćebuza bydlacy fotograf snano tak jara znaty njeje. Nadźijomnje pak so to­ změni, dokelž je hižo wot časa młodosće skutkowacy a často mytowany Kläber­ wurjadny wobkedźbowar žiwjenskich poměrow­ na wsy – z wóčkom za detaile a ze žortnej a ironiskej žiłku. Tale tema­ zaběra fotografa hižo wot časa młodo­sće w Beyernje, hdźež je wobstajnje swójbnych a znatych při dźěle na polu a na dworje kaž tež na swjedźenjach fotogra­fował.

Z časowymi swědkami w intensiwnej rozmołwje

štwórtk, 13. februara 2020 spisane wot:

Šulerski projekt „Přećiwo zabyću“ rozestaja so hižo 24 lět z nacionalsocialistiskim časom

Stawizniske rozestajenje z nacionalsocialistiskim časom je trěbniše a aktualniše hač hdy prjedy. K tomu šulerski projekt „Přećiwo zabyću“ wot lěta 1996 wobstajnje přinošuje. Z nim su dotal wjac hač 2 000 šulerki a šulerjow docpěli. To podšmórny předsydka Wojerowskeho regionalneho dźěłoweho městna za kubłanje, demokratiju a žiwjenske perspektiwy (RAA) Helga Nickich na njedawnym zahajenju projektneho dnja z časowymi swědkami we Wojerecach. „Tema je hladajo na politisku situaciju aktualniša hač hdy prjedy. Partnerojo zetkawaja so we wobłuku projekta zamołwiće na jednej wysokosći. Projekt žiwi so z angažementa šulerjow a wučerjow“, wona měnješe. Šulerki a šulerjo 9. a 10. lětnikow z wy­šeju šulow Při planetariju a Na kromje města, Léona Foucaultoweho a Lessin­goweho kaž tež křesćanskeho gymnazija Johanneum běchu na zahajenju pódla. Dwanaće časowych swědkow abo jich potomnicy rozprawjachu na šulach wo chětro hnujacych dóńtach.

Dešno (SN/JFK/CoR). Njedawno – 6. januara – je molerka a ilustratorka Ingrid Grošcyna z Lubina swoje 75. narodniny swjećiła. Jej k česći je Domizniski muzej Dešno wosebitu wustajeńcu z jeje twórbami wuhotował, a to pod titulom „Błóta – Spreewald“. Něhdźe 75 zajimcow je na wotewrjenje přehladki 19. januara přišło.

W swojej lawdaciji nawodnica Dešnjanskeho Domizniskeho muzeja Ba­bette Zenkerowa na to skedźbni, zo je z Grabina (Finsterwalde) pochadźaca wuměłča hižo wot časa swojeho wukubłanja na molersku mišterku wusko z Lubinom a Błótami zwjazana. Prezentowane rysowanki, akwarele, ilustracije a wolijowe wobrazy Ingrid Grošcyneje pokazuja magisku rjanosć Błótow a předstaja jich powěsćowy swět w čiłych barbach a formach. Tež wo serbskim wšědnym dnju powěda wuměłča w swojej wosebitej wobrazowej rěči.

Kupc ma so rozsudźić

štwórtk, 13. februara 2020 spisane wot:

Na wosebity filmowy wječor we wobłuku wustajeńcy „SORBIAN STREET STYLE“­ je wčera Budyski Serbski muzej přeprosył. Ameriska filmowa produk­cija „THE TRUE COST. Płaćizna mody“ z lěta 2015 njeje tehdy jenož wótre diskusije­ wo čłowjeka zacpěwacej modowej­ industriji zbudźiła, ale tež wo zadźerženju kupcow.

Město so paliło

štwórtk, 13. februara 2020 spisane wot:
Dźensa před 75 lětami dožiwichu Drježdźany hobersku katastrofu. Sta jendźelskich a ameriskich lětadłow bombardowachu saksku stolicu, kotruž do toho před tym zalutowachu. Dźesaćitysacy bombow zničichu 74 000 bydlenjow, wšitke dwórnišća a mnoho zawodow. W 22 hodź. 13. februara běchu prěnje žołmy jendźelskich lětadłow přilećeli. Dwě hodźinje po połnocy zjewi so žołma ameriskich „lětacych twjerdźiznow“. Daloko bě so palace wulkoměsto widźeć, na kotrež přilećachu rano 14. februara 1945 a tež hišće wjace króć wodnjo a tež 15. februara lětadła. Wosebje srjedźišćo „Florenca nad Łobjom“, kaž Drježdźanam swojich ba­roknych drohoćinkow dla rěkachu, bu dospołnje­ zničene. Z tym so zapadnaj aliěrowanej krajej za bombardowanje Londona a dalšich jendźelskich městow kaž Coventry přez němske lětadła na spočatku wójny wjećeštej. Na 25 000 ludźi w Drježdźanach morichu. Tež Serbja běchu wot škodow potrjecheni, kaž Bjarnat Krawc, kotryž zhubi swoje bydlenje. 13 z jeho nowych kompozicijow so spali. Farar na wuměnku Matej Handrik zhubi dro­hotny archiw. Manfred Laduš

Lipsk (SN/CoR). Za lětuše Myto Lipšćanskich knižnych wikow je jury ze 402 zapodatych wčera 15 titulow a awtorow w kategorijach beletristiki, wěcowneje literatury a přełožka nominowała. Mnoho twórbow zaběraja so z politiskim přewrótom lěta 1990. 12. měrca chcedźa z dohromady 60 000 eurami dotěrowane myto na Lipšćanskich knižnych wikach přepo­dać. W kategoriji beletristiki staj z Drježdźan pochadźacy Ingo Schulze za knihu „Die rechtschaffenen Mörder“ a w Durinskej wotrostły Lutz Seiler za roman „Stern 111“ namjetowanaj. Dale na lisćinje steja „Power“ Vereny Güntner, „Luna Luna“ Maren Kames a „Allegro Pastell“ Leifa Randta. W kategoriji wěcowneje literatury je jury namjetowała zběrku „Das Jahr 1990 freilegen“ wudawaćela Jana Wenzela, biografiju wo juhosłowjanskim lawreaće Nobeloweho myta „Im Brand der Welten – Ivo Andrić“ Michaela Martensa, teoriju wo digitalnej towaršnosći „Muster“ sociologa Armina Nassehija, „Krebs fühlen – Eine Emotionsgeschichte des 20. Jahrhunderts“ Bettiny Hitzer a biografiju Julije Voss „Hilma af Klint – ,Die Menschheit in Erstaunen versetzen‘“.

nowostki LND