Přirada za serbske naležnosće města Wojerec ma swoje skutkowanje za intensiwne. Gremij, wopřijacy jědnaće čłonow orientuje so na to, problemy rozrisać. Andreas Kirschke je so z předsydku přirady Evelin Grofinej rozmołwjał.

Maće lěto 2021 hladajo na skutkowanje přirady za zhubjene? Wšako sće so z mnohimi wobmjezowanjemi bědźić měli.

E. Grofina: Ně, za nas njeje žane lěto zhubjene. Kóždy čłon přirady je aktiwny. Mamy jara angažowanych ludźi a tworimy dobre zhromadźenstwo.

Wažne ćežišćo běše nowa wyša šula we Wojerecach ...

E. Grofina: Smy rěčeli z nawodnicu Romy Stötzner a z měšćanostu za šule, kulturu a socialne Měrkom Pinkom, dokelž dźěše nam wo móžnosć, tam serbšćinu jako předmjet abo cyłodnjowski poskitk poskićeć. To njeje runjewon lochki nadawk. Fakt je, zo njespóznawamy dotal zwólniwosć ze stron šulerjow a staršich za wučbu serbšćiny. Nimaja na šuli tež wučerja, kiž móhł serbšćinu podawać. Tež cyłodnjowski poskitk serbšćiny na kubłanišću njeje. Situacija je ćežka. W rozmołwje smy sej njedostatk wučerjow serbšćiny wuwědomili.

Kak móžeće w naležnosći aktiwni być?

Zajimawe stawizny něhdy serbskeje wsy

pjatk, 25. februara 2022 spisane wot:

Pohladnicy powědaja wo dawnych časach, swědča wo podawkach a ludźoch. Alfons Handrik wotkrywa nam swět, na kotryž smy minjene lěta nimale pozabyli.

Hdyž je rěč wo Słonej Boršći, zbudźa to zawěsće nimale w kóždym z nas asociaciju, na Handrija Zejlerja myslić, kiž je so tam 1. februara 1804 narodźił. Tehdy bě Słona Boršć ze swojimi nimale 200 wobydlerjemi ryzy serbska wjes. Arnošt Muka naliči 80 lět pozdźišo mjez 213 wobydlerjemi hišće 180 Serbow. Bohužel je so to w běhu časa změniło. Tak zwěsći tam Arnošt Černik před 65 lětami jenož hišće něhdźe 43 procentow Serbow, čemuž pak tež dawno wjac tak njeje.

Barby w srjedźišću stali

pjatk, 18. februara 2022 spisane wot:
Fota: Bernadett Lanzyna

W       zymskim počasu so wjele barbow nje­­jewi. Tak přewahuje přede­wšěm šěra barba, kaž w při­rodźe wobkedźbujemy. Tola we Wor­klečanskim horće je stajnje wšitko pisane, a to tež nastupajo swjedźenje.

Nje­daw­no swjećachmy narod­ninsku fetu na temu barby, kotruž běchu sej dźěći narod­nin­skeho měsaca wuzwo­li­li. Kóžda rjadow­niska sku­­pi­na bě we wotpo­wěd­nej ­barbje zdra­sćena. Na wo­brazu widźiće dźěći 1. lět­nika.

Wulki zazběh z rej­kami a choreografiju běchu šule­rjo 4. lětnika přihotowali. Přiho­towane běchu stacije, kaž na přikład barbjenje włosow, hra BINGO, kreatiw­ny poskitk z eksperi­mentami w ateljeju, ćmowa rumnosć za zna­mjo čor­neje barby z potajnym pismom a lóštne hry.

Popołdnjo je so spěšnje mi­nyło. Samo na hłódne brjuchi zarjadowarjo zabyli njejsu. Tak sydaštej dobra pampu­chowa kulka wot pjekarja a słódny barbojty dessert. Hólcy a holcy su so dobreje a předewšěm wje­sołeje nalady na dom­puć na­stajili.

Team Worklečanskeho horta „K wódnemu mužej“

Pjeć swětow z wočomaj cuzeho wopytał

pjatk, 18. februara 2022 spisane wot:

Cuzy, kiž bě chwilku „z hosćom“ pola nas, powěda doma „swojim ludźom“ wo tym, štož je nazhonił a dožiwił. Etnografiski wid jako konstanta europskich duchownowědnych stawiznow, „wotwonka“ sobu přinjesene naratiwy, kotrež geografisce lědma zapřimliwemu kontinentej hakle předstawu wo nim samym zmóžnjeja. To „swójske“, štož so naposledk w špihelowanju a přez to „hinaše“ wutworja. To wšo su w kritiskej kulturnej teoriji často wopisane a reflektowane zwiski, kotrež pak přiwšěm dawno wěsty awtomatizm njewuskutkuja, ale so po wšěm zdaću stajnje znowa dožiwjeja a po njewobeńdźomnym analytiskim procesu wukristalizuja, kaž hodźi so to tuchwilu w Budyskim Serbskim muzeju we wobłuku wosebiteje fotoweje wustajeńcy „5x Němska po wšěm swěće“ wobkedźbować.

„Smy kolonializowani“

pjatk, 18. februara 2022 spisane wot:

Rozmołwa z publicistku-filmowču Grit Lemke

Znajemy dr. Grit Lemke jako kuratorku sekcije „Heimat – domownja – domizna“ na Choćebuskim filmowym festiwalu wot 2014. W minjenym času je promowowana europska etnologowka po 26 lětach skutkowanja jako nawodnica filmoweho programa Lipšćanskeho Mjezynarodneho festiwala za dokumentarny a animaciski film (DOK Lipsk) ze wšelakorymi projektami na sebje skedźbniła. Tak bu jeje dokumentaciski film „Gundermann Revier“ (2019) za Grimmowe myto nominowany, a jeje loni w nakładnistwje Suhrkamp wušły dokumentaciski roman „Kinder von Hoy – Freiheit, Glück und Terror“ je wulki wothłós w medijach žnjał. Cordula Ratajczakowa je so z rodźenej Grodkowčanku, we Wojerecach wotrostłej a dźensa w Berlinje bydlacej 57lětnej rozmołwjała.

Mějach zaćišć, zo je so Waša produktiwita po DOKu Lipsk raznje stopnjowała. Bě to za Was tajki wuswobodźacy dyr?

Južnosłowjanska literatura je połna přikładow za powědanski žanr „Coming of age“. To rěka, zo powědaja wo adolescency, pózdnim wotrězku młodosće. W literarnych stawiznach bě cen­tralna tema tajkich naratiwow přewažnje wopisowanje wuwića młodostneho k idealnemu dorosćenemu staćanej, dźěłaćerjej a přikładnemu mandźelskemu. W přitomnosći je so fokus literatury, ale tež dalšich medijow, kaž na přikład telewiznych serijow abo filmow, rozšěrił. Hustodosć přisłušeja protagonisća a protagonistki k wjace hač jednej kulturje (pak migracije dla, abo dokelž přisłušeja mjeńšinam abo subkulturam), dyrbja ­so diskriminaciji na wšelakich polach spjećować a maja za sebje, ale tež w swojich swójbnych a towaršnostnych kruhach wujednać, što konkretnje w jich žiwjenju rěka stać so z dorosćenym abo dorosćenej.

Inscenacija „Šěrcec Hanka“ ma wulki narok na přichod

To prěnje, štož mi do mysli přińdźe, zhladuju-li na prapremjeru inscenacije „Hanka Šěrcec“ w Němsko-Serbskim ludowym dźiwadle, je ćišina. Napjata bě ćišina na dospołnje wupředatej žurli Budyskeho NSLDź. Ani słowa njebě wjac słyšeć, jako so swěca skónčnje hasny. Ćišina pokaza na to, kak napjeće ludźo na to čakachu, štož bě awtorka-režiserka Esther Undisz wupjekła. Slubješe to być wulkotna inscenacija po motiwach nowele, kotraž drje je wjetšinje Serbow znata. Wosoba, wo kotrejž činohra jedna, pak je, wažu sebi twjerdźić, wšěm Serbowkam a Serbam znata: Hana Šěrcec z Hórkow. W Kochowej noweli mjenuje so wona hišće „židowka Hana“. Wot toho pak su so zamołwići dźiwadła cyle jasnje distancowali, kaž wuzběhny to Madleńka Šołćic w swojich zawodnych słowach. Widźu to jako krok do praweho směra, hdyž počinaja Serbja kritisce ze swojim kulturnym namrěwstwom wobchadźeć, dopó­znawši, zo je stigmatizacija w titulu Kochoweje twórby inakceptabelna.

Na pohrjebnišću wjele zhoniš

pjatk, 18. februara 2022 spisane wot:

W tutej kolum­nje powěda šěsć redakciji SN znatych mjezy­narodnych awtorow, wotměnjacych so pod pseudonymom „prof. Wink“, jónu wob měsac wo swojich­ nazhonjenjach a do­žiwjenjach we wobłuku zetkanja kulturow, identitow, rěčow a narodnych­ mjeńšin.

Za čas korony so prof. Wink rady na bliskim pohrjebnišću w parku wuchodźuje. Nic morbidneje fascinacije dla, ale dokelž je to městno pokoja a měra. Pohrjebnišćo bě jedne z wulkich měšćanskich, hdźež buchu ludźo wot 19. lětstotka pochowani, wot 1960tych lět pak hižo nic. Město toho su jón takrjec přirodźe wróćili (z tróšku čłowjeskej podpěru). Je tam syła štomow a kerkow a kwětkow wotpowědnje počasej, njebjesa to za ptački (škrě­kawy, sroki a wšehowšudźomne hołbiki) a wjewjerčki, chowace swoje worjechi.

Do swěta van Gogha so zanurić

pjatk, 11. februara 2022 spisane wot:

Multimedialna přehladka w Drježdźanskim arealu Zeitenströmung njezapomnite dožiwjenje

Móhł-li drje najznaćiši nižozemski moler 19. lětstotka Vincent van Gogh tole dožiwić, by nowa přehladka wo jeho žiwjenju a tworjenju w zarjadnišću Zeitenströmung na Kinsporskej dróze čo. 96 w Drježdźanach tež za njeho njezapomnita była. W mnohich wuznamnych muzejach swěta móžeš jeho mólby wobdźiwać, tu pak so wopytowacy dospołnje do swěta wobrazow zanuri. „Van Gogh – The Immersive Experience“ je mulimedialna pućowanska wustajeńca. W njej drje ani jeničku originalnu twórbu wuměłca njewuhladaš, tola wona bě najebać to hižo w Parisu, Barcelonje, Brüsselu a Berlinje wjace hač milion wopytowarjow nawabiła.

Narodny róžk wosrjedź wjeski

pjatk, 11. februara 2022 spisane wot:

Šunowčanka Erika Maywaldowa sej za wožiwjenje wjesneho žiwjenja naročny nadawk stajiła

W Šunowje běža poslednje dźěła w małej tykowanej chěžce, w kotrejž tuchwilu hišće testy na koronu přewjedu. W měrcu chce tam Erika Maywaldowa wotewrić swój serbski narodny róžk. To je jeje wulke předewzaće a ma być zdobom wjeršk a wupjelnjenje jeje naročneho a wotměnjaceho žiwjenja.

nowostki LND