Chór Lipa a Křesćansko-socialny kubłanski skutk Sakska přeprošujetej njedźelu popołdnju na nazymski koncert na zahrodźe Zežiwjenskeho a zeloweho centruma w klóštrje Marijinej hwězdźe w PančicachKukowje. Cordula Ratajczakowa je so z dirigentku Lipjanow Jadwigu Kaulfürstowej rozmołwjała.
Waš tradicionalny nalětni koncert je so koronakrizy dla lětsa na nazymski změnił – je to špatna abo dobra powěsć?
J. Kaulfürstowa: Wjeselimy so, zo móžemy zaso prawje koncertować. Smy lětsa hižo Božu mšu we wobłuku putnikowanja do Róžanta 8. septembra hudźbnje wobrubili runje tak kaž prěnje swjate woprawjenje w klóštrje Marijinej hwězdźe w Pančicach-Kukowje. W zymje běchmy zwučować přestali, wot apryla činjachmy to zaso digitalnje a wot junija smy prawidłownje hromadźe pod hołym njebjom z wulkimi wotstawkami probowali – a to w Jaworje. To bě hinaše zwučowanje hač hewak, ale rjenje, zo bě scyła móžne.
Lipjenjo zajutřišim tež z chórom Worklečanskeje wyšeje šule zhromadnje spěwaja. Kak sće mysličku zrodźili?
Maja łužiske krajiny po wudobywanju wuhla potencial na titul swětoweho namrěwstwa? Wo tele prašenje dźěše minjeny tydźeń na konferency wědomostnikow w Choćebuzu. Pozadk je projekt „LIL-studija swětowe namrěwstwo Łužica“ Serbskeho instituta (SI), Braniborskeje techniskeje uniwersity Choćebuz-Zły Komorow (BTU) a Institute for Heritage Management (IHM) (SN rozprawjachu). Cordula Ratajczakowa je so ze sobudźěłaćerku projekta Heidi Pinkepank (BTU) rozmołwjała.
Konferenca je so z ekskursiju do łužiskeje jamy zakónčiła. Hdźe sće čehodla byli?
Hišće něhdźe třećina wólbokmanych njewě, komu zapřichodnu njedźelu swojej hłosaj dać, rěkaše njedawno w politiskej talkshow němskeje telewizije. Mału pomoc so rozsudźić skića digitalne serwisy, kaž na přikład Wahl-O-Mat abo Wahl Swiper. Dokelž je na mjenowanymaj portalomaj wuběr tezow wobmjezowany, dokelž móžeš tam tež na kompleksne prašenja jenož pak z haj pak z ně wotmołwić resp. so takrjec hłosa wzdać, a dokelž złožuja so podaća jednotliwych stron na jich wólbne programy (na kotrež so mnozy politikarjo spěšnje wjace dopominać nochcedźa abo samo njemóža, ručež je wotum wotbyty), wobhladuja ludźo tajke poskitki často jako hrajku. A tomu tež tak je, wšako skutkuja wone trochu kaž zabawny kwis. Přiwšěm móža wólbnemu rozsudej polěkować, mjenujcy pokuknješ-li raz na to, što wšo strony na žadyn pad politisce zwoprawdźić nochcedźa. Tak je na přikład jara zajimawe zwěsćić, štó wo škiće přirody a wo naprawach přećiwo změnje klimy přewjele njedźerži – hdyž docyła.
Hłowna wólbna zhromadźizna Domowinskeje župy „Handrij Zejler“ budźe jutře w załoženskim domje narodneje organizacije, na žurli Kulturneje fabriki we Wojerecach. Do toho je so Axel Arlt z rěčnicu župneho předsydstwa Gabrielu Linakowej rozmołwjał.
Wólbna doba ma dwaj wotrězkaj, prěni z wuzwolenym županom, tamny z Wami jako rěčnicu. Bě dźěławosć předsydstwa tohodla wobsahowje wobwliwowana?
G. Linakowa: Smy we wšědnym dźěle župneho předsydstwa kontinuitu zwoprawdźili. Dotalny župan je dale w gremiju sobu dźěłał. Mi jako rěčnicy je wažne, zo jako skupina we wšěch praktiskich prašenjach hromadźe dźěłamy. Tak móžachmy na přikład zahajenje Lěta župow ze swjatočnym zarjadowanjom k stoćinam župow we Wojerowskej radnicy wuspěšnje přihotować.
Što běchu wjerški župneje dźěławosće?
Wuznamny serbski spisowaćelej a žurnalistej Jurij Koch swjeći dźensa 85ćiny. K tajkej składnosći rady dokładnje na wuznamne žiwjenske stacije jubilara zhladuješ. A tajke dali so někotre naličić, je dźě Koch w zašłych lětach ze swojimi dopomnjenkami a dźenikowymi zapiskami sam nazorny dohlad do swojeho žiwjenja skićił. Zajimawše hač jednotliwe žiwjenske stacije pak je Kochowe tworjenje, za kotrež je wšak znaty a tež wobdźiwany. W nimale 60 lětach je so bohata, wšelakora a swojorazna zběrka dźěłow nakopiła, mjez druhim nowele, romany, krótše a dlěše powědančka, miniatury, dramatiske a zabawne dźiwadłowe hry, basnje, pěsnje, a eseje, zo bych jenož někotre formy naličił. Při tym stej so žurnalizm a literatura husto mjez sobu wobwliwowałoj. Tajke stilizowane a překomponowane reportaže a zapiski kaž pola Jurja Kocha lědma druhdźe nańdźeš. Zajimowany čitar njech pohlada raz do loni wušłeje knihi „Gruben–Rand–Notizen“, hdźež w zapisku wo kóncu wsy Łakomy jenož poslednje chěže njespotorhaja, ale we wušiknym wopisowanju Kocha Zakładny zakoń hnydom sobu.
We wobłuku rjadu Serbskeho ludoweho ansambla „Zynki a linki“ wuhotuja fletistka Marie-Luisa Fryčowa, bubnar Benedikt Sauber a dźiwadźelnica Božena Bjaršec jutře, srjedu a zajutřišim hudźbno-literarny wječor w Budyšinje resp. Lejnje. Teksty Jana Larasa měješe poprawom Katka Krygarjec čitać, kotraž pak schorjenja dla krótkodobnje pódla być njemóže. Bosćan Nawka je so z njej rozmołwjał.
Knjeni Krygarjec, što je Was pohnuło program sobu wuhotować?
K. Krygarjec: Přez tři róžki – kaž je to w serbskej Łužicy často z wašnjom – je naprašowanje SLA ke mni dóšło. Njetrjebach scyła rozmyslować a připrajich bjez toho zo bych konkretneje wědźała, kotre teksty dramaturgiski wotrjad domu naposledk wuzwoli.
Studujeće tuchwilu w Zinnowitzu na dźiwadźelnicu. Kak su wam Waše znajomosće, kotrež sće sej dotal přiswojiła, nastupajo program pomhali?
Kak dołho chcedźa zamołwići w našim kraju poprawom hišće twjerdźić, zo njewobsteji winowatosć šćěpjenja pře koronawirus? Hdźežkuli hladaš, so pokazuje, zo dźe wuwiće cyle jasnje do směra t. mj. „3G“- abo „2G“-prawidła, zo ma kónc z darmotnymi testami być, abo nješćěpjenym w karantenje žana mzda njepřisteji, kaž su wčera w Sewjerorynsko-Westfalskej namjetowali a wo čimž je tež rěč w druhich zwjazkowych krajach. Prjedy abo pozdźišo su nješćěpjeni nuzowani so šćěpić dać. Sym za to, ludźom sprawnosć rjec. Město toho so politikarjo dale wija a wurěčuja. Na jednym boku twjerdźa, zo je to dobrowólny rozsud kóždeho jednotliwca, na tamnym boku wótře wo tym rozmysluja, hdźe maja přichodnje jenož hišće šćěpjeni, wustrowjeni abo testowani přistup měć. A najpozdźišo, hdyž dyrbja ludźo za kóždy test 20 eurow a hišće wjace płaćić, je za wulki dźěl ludnosće tež tale móžnosć z blida. Njerěču ani wo tym, zo budu potom wosebje ći ze snadnymi dochodami potrjecheni. To płaći na přikład za tych, kotřiž su wšědnje na ćah abo bus jězby na dźěło dla pokazani.
Zajutřišim, sobotu, přeprosy Statna studijna akademija Budyšin na dźeń wotewrjenych duri. Z direktorku prof. dr. Barbaru Wuttke je so Axel Arlt rozmołwjał.
Kotre poselstwo chce zarjadowanje wosrjedź koronapandemije posrědkować?
B. Wuttke: Dźeń wotewrjenych duri smy minjene połdra lěta dwójce online přewjedli. To pak na přeco njedosaha, zo bychmy potenciale a fasety našeho dualneho studija wobšěrnje předstajili. Dokelž móžemy za studij wokomiknje naše durje zaso realnje wotewrěć, měło tomu tež sobotu, 11. septembra, tak być, a to za tych, kotřiž so za studij zajimuja. Wězo budźemy jako zamołwići jednacy hosćićeljo hygienowe postajenja z našeje strony striktnje nałožować a na nje dźiwać. Wosobinski zaćišć wo studijnej wokolinje pak njemóžeš z ničim narunać.
Kak je Waše kubłanišćo pandemiju dotal přetrało?
Kapała Holaski tež w času korony palcy njewjerći. Tuchwilu pytaja pjećo hudźbnicy logo za swoju kapału a w Drježdźanach nahrawaja. Wo čo so dokładnje jedna, wo tym je so Janek Wowčer z Michałom Donatom rozmołwjał.
Pytaće za logom a namołwjeće ludźi, něšto namjetować. Kotre předstawy maće?
M. Donat: Naše předstawy za logo njejsu překonkretne. Mamy faktoraj, na kotrejž móhli zajimcy dźiwać. Sprěnja je to naša serbskosć a zdruha aspekt, zo je nas pjeć hudźbnikow, a štyrjo z nich su bratřa. Zasadnje smy pak wšemu napřećo wotewrjeni a damy so rady překwapić.
Hač do hdy a dokal móža kreatiwni zajimcy namjety zapodać?
M. Donat: Namjety přijimujemy hač do 12. septembra z mejlku na holaski@ web.de abo jako powěsć na našu instagramowu stronu „holaskiii“.
Što zapodawarjo za swoje dźěło resp. swoju ideju loga dóstanu?
M. Donat: Dobyćerjej abo dobyćerce kiwa myto 50 eurow.
Štó logo pod kotrymi kriterijemi wupyta?
Sće so hižo rozsudźili, koho za dobre tři tydźenje, 26. septembra, na wólbach zwjazkoweho sejma woliće? Tuchwilu wšak so podawki a prognozy wólbne wuslědki nastupajo přemjetuja. Bě-li minjeny tydźeń hišće CDU na čole, je ju SPD mjeztym přesćahnyła. Wšědnje so tež konstelacije móžneho knježerstwa a tuž móžne koalicije měnjeja. Po najnowšim naprašowanju instituta Infratest dimap by SPD při wólbach 25 procentow hłosow dóstała, CDU/CSU 20 proc., Zeleni 16 proc., FDP 13 proc., AfD dwanaće a Lěwica šěsć procentow.