Zeman na wopyće Chiny

štwórtk, 03. septembera 2015 spisane wot:
Praha (ČŽ/K). Čěski prezident Miloš Zeman je – hinak hač wjetšina nawodnych statnikow krajow EU – sćěhował přeprošenje do Chiny na woswjećenje 70. róčnicy skónčenja Druheje swětoweje wójny w Pacifiskim rumje z dobyćom nad Japanskej. Dźensa dopołdnja dožiwi wón hromadźe z mnohimi wysokimi hosćimi z cyłeho swěta na Naměsće pokoja w Pekingu wulku paradu wjacorych tysac wojakow ze wšelkimi najnowšimi družinami brónjow kaž tež něhdźe 200 najmodernišich lětadłow. Hłowa čěskeho stata rjekny, zo ze swojej přitomnosću wopokaza česć 17 milionam padłych chinskich wojakow, wojowacych poboku aliěrowanych. W běhu pjeć dnjow trajaceho wopyta „rajcha zmija“ zetka so wón tež z ruskim prezidentom Wladimirom Putinom. W jednanjach z nawodnymi chinskimi wosobinami, tak z prezidentom Xi Jinpingom, póńdźe wosebje wo dalše rozšěrjenje hospodarskich poćahow a wi­kowanja mjez woběmaj krajomaj. Ze swojeje wizity Chiny loni w oktobru bě Zeman na přikład kontrakt wo wote­wrjenju lětadłoweje linije mjez wažnym přemysłowym centrumom Chengduwom a Prahu sobu přiwjezł.

Dwójce njenadźate žně

srjeda, 02. septembera 2015 spisane wot:

Peter Čačko rozprawja z Bratislavy za SN

Serbske pomjenowanje wosmeho mě­saca lěta „žnjenc“ so mi jako nastork za moju kolumnu derje hodźi. Hdyž su naši ratarjo pola jednotliwych družin žita poměrnje dobre wunoški měli, da je Słowakska hospodarsce w awgusće zawěrno wurjadny wuslědk nažnjała. Njenadźicy zamó wona indiskeho mějićela britiskeje awtomobilownje Jaguar Land Rover za to zdobyć, swoju nowu fabriku natwarić pola­ nas a nic w Čěskej, Pólskej abo Madźarskej. Mjeztym štwórta twornja awtow pod Tatrami nastanje pola Nitry, za čož­ nałoži předewzaće hobersku sumu pjenjez, 1,4 miliardy eurow. 5 000 ludźi změje tam dźěło a budźe počasu lětnje hač do 300 000 luksusowych wozy­dłow zhotowjeć.

Na polu sporta my tohorunja dospołnje njenadźicy wulki wuspěch žnjeli. Na swětowych­ mišterstwach w lochkoatletice w Pekingu doby w disciplinje 50 kilometrow chodźenje słowakski reprezentant Matej Tóth złotu medalju. Po lětach njepřitomnosće w medaljowym špihelu­ je Słowakska w nim tuž derje zastupjena, ze samsnym zaměstnjenjom kaž bratrowska Čěska.

Zhromadna wustajeńca

srjeda, 02. septembera 2015 spisane wot:

Praha/Nürnberg (dpa/SN). Prěnja zhromadna krajna wustajeńca Bayerskeje a Čě­skeje je dale a konkretniša. Zastupjerjo štyrjoch muzejow a slědźerskich zarjadnišćow, kotrež su na njej wobdźělene, podpisachu minjeny tydźeń w Praze kooperaciske zrěčenje, kaž powěsćernja dpa rozprawja. Přehladku, wěnowacu so žiwjenju kejžora Korle IV. składnostnje jeho 700. narodnin, matej na němskej stronje hłownje Nürnbergski Dom bayerskich stawiznow a w Čěskej Praska narodna galerija na starosći.

Korlu IV., kejžora ze splaha Luxemburgčanow a čěskeho krala, chcedźa w mnohich fasetach předstajić. Najwu- znamniša požčonka čěsko-němskeje wustajeńcy­ budźe originalne napodobnjenje mócnarstwoweje króny z Aachena. Wi­dźeć budu tež dźěle Praskeje tachantskeje pokładownje a wuznamne rukopisy. Pokazać chcedźa přehladku wot meje do septembra 2016 w Praskej Wallensteinskej jěchanskej hali a potom hač do měrca 2017 w Nürnbergskim Germanskim narodnym muzeju.

UNO Čěsku kritizuje

wutora, 01. septembera 2015 spisane wot:
Praha (ČŽ/K). Wuběrk UNO za wotstronjenje rasoweje diskriminacije kritizuje Čěsku jeje wobchadźenja z Romami dla. Wutykuje krajej, zo su mnozy z nich w izolowanych­ sydlišćach žiwi. Bě-li 2005 tajkich 330 z hač do 80 000 romaskimi wobydlerjemi było, zličichu jich loni hižo 606 z dohromady něhdźe 115 000 ludźimi. W izolowanym sydlišću žiworić ma negatiwne wuskutki tež na dźěło za Romow, na kwalitu bydlenja, strowotniske zastaranje a dalše zjawne posłužby a nic naposledk na zdźěłowanje, kaž rozprawa mjenowaneho wuběrka zwěsća. Njespokojom je gremij z wulkej ličbu bjezdźěłnych mjez romaskej ludnosću, přede­wšěm žonow a młodych ludźi. Nimo priwatneho hospodarstwa dyrbjał jim zjawnostny sektor wjace dźěłowych městnow poskićeć, wuběrk poruča. Njemały problem je w tym zwisku šulstwo. Romaske dźěći su dale wot powšitkowneho kubłanskeho systema wumjezowane. Mnohim z nich zwostawaja jenož ryzy romaske šule, čehoždla maja zwoprědka ćežki start do žiwjenja dorostłych.

Pólski hósć kwěćel połožił

wutora, 01. septembera 2015 spisane wot:
Tuchwilny wopyt bywšeho měšćanosty Oświęcima Janusza Marszałeka (2002–2011, naprawo) w Choćebuzu słuži pohłubšenju zhromadneho dźěła mjez tamnišim centrumom za čłowjeske prawa a měrowym centrumom Oświęcim/Auschwitz. Dźensa je hósć hromadźe z nawodnicu wopomnišća jastwo Choćebuz Sylviju Wähling (srjedźa) a Arminom D. Ehrlichmannom z wokrjesneho zwjazka seniorskeje unije składnostnje 76. róčnicy nadpada Němskeje na Pólsku na dworje Choćebuskeho centruma za čłowjeske prawa kwěćel połožił. Foto: Michael Helbig

Pólska hotuje so na wólby

pjatk, 28. awgusta 2015 spisane wot:

Prezident Andrzej Duda chcył rentowu starobu znižić

Waršawa. Nowy pólski statny prezident Andrzej Duda je dźensa w Berlinje zwjazkowu kanclerku Angelu Merkel (CDU) wopytał. Zhromadnje wobjednawaštaj wonaj wonkopolitiske prašenja a dalše pohłubšenje mjezsobnych stykow, kaž rěkaše. Bě to druhi wukrajny wopyt Dudy po jeho wuzwolenju do zastojnstwa. Prěni wjedźeše noweho prezidenta do estiskeje stolicy­ Tallina. Bě wšak to wuraz jeho najwjetšich­ wonkopolitiskich starosćow: strach, zo Ruska baltiske kraje Letisku, Litawsku­ a Estisku nadpadnje a wobsadźi. Při tym bě sej Duda z estiskim prezidentom přezjedny, zo je w tychle krajach kaž tež w Pólskej sylna prezenca NATO trěbna, zo by so ruskej inwaziji wot wšeho spočatka zadźěwało. Estiska argumentuje, zo wšak bychu ruske tanki runje štyri hodźiny trjebali, zo bychu stolicy třoch baltiskich krajow docpěli. Wojacy spěšneje zasadźenskeje jednotki NATO móhli porno tomu hakle za 48 hodźin skutkownje zapřimnyć.

Knedliki napřemo jědli

pjatk, 28. awgusta 2015 spisane wot:

KNEDLIKARSKI kraj Čěska ma, so wě, tež swoje přisłušne knedlikowe wubědźowanje. Nic nastupajo najlěpše zhotowjenje woneje móhłrjec narodneje jědźe, ale w tym, kelko jich něchtó zdokonja najwjace zjěsć. W morawskim městačku Vizovicach­ wuchodnje Zlína wotmě so tele dny lětuše napřemojědźenje slowkowych knedlikow, na čimž so dźesać muži z cyłeho kraja wobdźěli. Dobył je 43lětny Kamil Hamerský z Domanína pola Bystřicy. Wón zamó nic mjenje hač 150 knedlikow zjěsć, abo lěpje prajene do so stykać. „Do sto bě to cyle derje šło, potom je to hórje było“, dobyćer po serweru iDNES wuzna, přispomnjejo, „tři hodźiny budu žno mi ćežko w žołdku ležeć.“­ Kamerský­ wobdźěla so hižo lěta na tymle swojoraznym wubědźowanju, a rekord docpě wón lěta 2005, zespóžěrawši tehdy 191 slowkowych knedlikow. Jeho zaměr je, jón hišće přetrjechić. Mjez tamnymi „sobuskutkowacymi“ bě tež nan doby­ćerja Stanislav, kiž pak móžeše „jeničce“ 71 knedlikow zjěsć a wobsadźi 6. městno. Šěsć kucharkow bě na wšěch 1 900 knedlikow připrawiło, po samsnym recepće kaž hižo před 30 lětami. Po prawidłach­ smě jedyn knedlik mak­simalnje 35 gramow wažić.

Minimalnu mzdu klětu zaso zwyša

štwórtk, 27. awgusta 2015 spisane wot:

Praha (dpa/SN). Wot 1. januara 2016 dóstanu dźěławi Čěskeje republiki wjac pjenjez. To je tamniše knježerstwo njedawno wobzamknyło, zdźěla agentura dpa. Tak zběhnu minimalnu mzdu w kraju wo nimale wosom procentow. Měsačna mzda za tych, kotřiž wob tydźeń 40 hodźin dźěłaja, postupi wot noweho lěta wo něhdźe 700 na 9 900 krónow (360 eurow). „Naš kraj ma přeco hišće jednu z najnišich minimalnych mzdow cyłeje Europskeje unije, kotraž pohibuje so přidatnje hišće pod chudobnej hranicu“, rjekny k tomu ministerski prezident Bohuslav Sobotka žurnalistam. Naposledk běchu w Čěskej republice minimalnu mzdu k 1. januarej 2015 wo 700 krónow zwyšili.

Dźěłarnistwa su po wudawanju agenturow přesłapjene. Po wozjewjenju dźěłoweho ministerstwa dóstawaja w Čěskej runje 2,3 procenty wšěch dźěłopřijimarjow zakonsku minimalnu mzdu. Nimo toho słuži kraj mnohim němskim zawodam jako podlěšene dźěłanske blido, wšako maja w Němskej minimalnu mzdu 8,50 eurow na hodźinu płaćić.

Za Słowaksku so rozsudźili

póndźela, 24. awgusta 2015 spisane wot:
Bratislava (SŽ/K). Słowakska móže swoje dobre mjeno jako „wulki awtotwarc“ hišće rozšěrić. Indiska awtowa skupina Tata­ Motors je so rozsudźiła, swój wóz Jaguar­ Land Rovers zhotowjeć w kraju pod Tatrami a za to tam natwarić cyle nowu twornju. Z njej nastanje zdobom nic mjenje hač 6 000 nowych dźěłowych městnow. Po informacijach medijow nastanje supermoderna fabrika blisko Nitry na juhu Słowakskeje – hłownje dobreje infrastruktury a hižo wobstejaceho dodawaceho přemysła dla. W lěće 2018 móhli produkować započeć a w běhu dźesać lět 300 000 awtow wob lěto docpěć. „Słowakska je za nas ze swojej wobšěrnej a wuwitej awtowej industriju atraktiwna“, rjekny Ralf Speth, šef firmy Tata Motors, kotraž je wot britiskeho producenta značku Jaguar Land Rovers kupiła. Inwesticija wučinja 1,5 miliardow eurow. Wo wulce profitabelny projekt běchu so tež Pólska, Čěska, Madźarska a Turkowska prócowali. W Słowakskej produkuja awta hižo Volkswagen, juhokorejska KIA a francoska PSA Peugeot Citroën.

Festiwal ROMALE mjezynarodny

pjatk, 21. awgusta 2015 spisane wot:

HUDŹBNY podawk njewšědneho razu je so wosrjedź lěsow Pardubicskeho regiona wotměł. W dowolowym srjedźišću Otakar traješe wot 13. do 16. awgusta mjezynarodny festiwal ROMALE. Organizowała bě jón iniciatiwa za spěchowanje etniskeho tworićelstwa MIRET, kiž njepodpěruje jeno hudźbne tworjenje mjeńšin, ale tež jich kubłanske a karitatiwne prócowanja. Na spomnjenym festiwalu prezentowaše swoje wuměłstwo 22 romaskich kapałow. Hłownje wustupowachu ćělesa z Čěskeje a Słowakskeje, ale tez tajke z Madźarskeje, Pólskeje, Serbiskeje, Šwedskeje Španiskeje a Norwegskeje. Błyšća naby zarjadowanje ze sobuskutkowanjom sotrow Idy Kelaroveje a Ivy Bittoveje, kotrejž žněještej za swoje poskitki owacije. Bittová słuša k najprofilowanišim wosobinam čěskeje alternatiwneje hudźbneje sceny. Hač do njedawna bě wona dlěši čas w USA skutkowała. Ida Kelarová nawróći so njedawno ze Słowakskeje, hdźež bě lětnju šulu romaskeho dźěćaceho chóra Čhavorenge hromadźe z Čěskej filharmoniju přewje­dła a zdobom wustupy w romaskich sy­dlišćach organizowała.

nowostki LND