Žadosće a sony zwjazuja šulerjow Ninu, Ria, Janika a Romana. Mjez realitu a swětom fantazije móža bórze lědma hišće rozeznawać. Woni su putam Čorneho młynka z powěsće wo Krabaće wustajeni. Dyrbja sami přez sebje wurostować, swoju samohódnotu wuwiwać. Jenož zhromadnje wućeknu swětej w sćinje. Serbska spisowaćelka a dramaturgowka Jěwa-Marja Čornakec napisa z „Im Netz der Schwarzen Mühle“ k tomu młodźinsku knihu. Andreas Kirschke je so z njej wo motiwaciji, wobsahach a jeje sylnej fascinaciji za powěsć wo Krabaće rozmołwjał.
Knjeni Čornakec, što móžeće nam nastupajo předstawizny Wašeje knihi rjec?
Z rozsudom sakskeho krajneho sejma, zo ma so Statna studijna akademija Sakskeje na Dualnu wysoku šulu přetworić, je wažny měznik na polu wysokošulskeho kubłanja stajeny. Jedyn argument za tónle rozsud bě bliskosć kubłanišćow do regionow zwonka wulkich centrow kaž Drježdźany, Lipsk a Kamjenica. Direktorka Budyskeje akademije prof. dr. Barbara Wuttke je na prašenja Milenki Rječcyneje wotmołwiła.
Kotru rólu hraje binarodny aspekt Łužicy kaž tež bliskosć k susodnym krajam, k Čěskej a Pólskej, we wobsahowych planowanjach přichodneje Dualneje wysokeje šule?
Pontekroaz/Pont-Croix (SN/bn). Bretonske towarstwo Strollad La Obra, štož woznamjenja telko kaž „Skupina skutka“, zasadźuje so za „rěčnu diwersitu a wjacerěčnosć“ předewšěm we wobłukomaj młodźinske dźěło a dźiwadło. Tak pokazaja ze swójskej jewišćowej skupinu prawidłownje swójske inscenacije ducy po regionje Finistère a wuhotuja wjacore festiwale, kaž na přikład bajam a bajkam so wěnowacy „Trouz Ar Mor“ (Zynki morja). Wosebje w fokusu steji bretonšćina, wuraznje pak wuzběhuja zasadnu runoprawosć rěčow. W tym zwisku chcedźa lětsa mjezy přesahowacy, na žony měrjacy so projekt „Poésie résistante en langues vivantes“ (Rezistentna poezija w žiwych rěčach) zahajić. Zaměr je „wuměłstwo w mjeńšinowych rěčach kaž tež wjelorakosć rěčow spěchować a jich akceptancu a prestiž powyšić“, zamołwita koordinatorka Dorothee Betz podšmórnje. W najlěpšim padźe so poradźi, „tworićelkam wuwědomić, zo njejsu sami“ a „solidariće mjez ludami přisporjeć“.
16. małeho róžka 1634 narodźi so w Delnim Wujězdźe jako syn duchowneho Jana Šěrca pozdźiši farar a w swojim času jara woblubowany kěrlušer Jurij Šěrc, němsce so Scherz pisaše. Wón wopytowaše Budyski gymnazij, hdźež maturowaše, a studowaše potom w Lipsku ewangelsku teologiju. Wot lěta 1655 hač do 1660 bě z diakonom w Ketlicach pola Lubija a bu 1660 z wosadnym fararjom w Dubcu, hdźež 8. požnjenca 1674, hakle 40lětny, zahe zemrě. W Dubcu je wón epistle, swjedźenske a njedźelske sćenja zeserbšćił, kotrež so pozdźišo pak lědma trjebać hodźachu. „Wjele lěpje běchu so jemu jeho serbske kěrluše poradźili, kotrychž je někotre přełožił a praja wo nim w tutym nastupanju prěnim wudawarju serbskich spěwarskich, zo je wón tón najprěniši był, kiž je do praweho hrona prawych składow zestajene serbske kěrluše wudźěłał.“ – Tak pisa farar, literarny historikar a bibliograf Korla Awgust Jenč w přinošku „Spisowarjo serbskich rukopisow hornjołužiskich ewangelskich Serbow hač do lěta 1800“ w Časopisu Maćicy Serbskeje 1875.
Manfred Laduš
Serbski hudźbny widejo „To njejo kóńc“ słuša k 20 wuzwolenym filmam, kotrež so na wubědźowanju „Sej wótře hudźbne wideja wobhladać“ wobdźěla. W cyłku mějachu zarjadowarjo „Filmverband Sachsen“, „Kreatives Sachsen“ und „Wir gestalten Dresden“ z 112 zapodatych produkcijow najlěpšich 20 wuzwolić.
Drježdźany (SN). Clip w dołhosći njecyłeju dwě a poł minuty je w nadawku rbb a serbskeho magacina Łužyca nastał. Pask wojuje we wubědźowanju wo titul „Najlěpše hudźbne widejo Sakskeje 2023“, „Najlěpše hromadźeskutkowanje wobraza a zwuka“, „Najlěpši animaciski widejo“ a wo „Myto publikuma“. To zdźělitaj Sophie Riedel a Erik Šysko z LUSATIA FILM.
Zarjadowanje k wubědźowanju wotměje so přichodny pjatk w Drježdźanach, w Europskim centrumje wuměłstwow Hellerau. Filmy maja so na něhdźe dźesać metrow wulkej sćěnowinje a ze zwukom w kwaliće koncertneho sounda prezentować.
18. małeho róžka 1939 zemrě w Berlinje pola swojeje dźowki hajnik, spisowaćel a narodny prócowar Jakub Lorenc-Zalěski. Wón bu w ródnym Radworju na kěrchowje w rowje pochowany, w kotrymž pozdźišo tež jeho mandźelska, jeho sotra Kata Čornakowa a jeje mandźelski posledni wotpočink namakachu. Po wotstronjenju narowneho kamjenja na Čornakec swójbnym rowje da Maćica Serbska w lěće 2009 za Jakuba Lorenca-Zalěskeho, kotryž bě wot 1907 z jeje čłonom, narownu taflu postajeć. Na njej steji w złotych pismikach: „Jakub Lorenc-Zalěski“, jeho žiwjenske daty a „narodowc a spisowaćel“.
Narodźi so 18. pražnika 1874 do žiwnosćerskeje swójby a bu chowanc Serbskeho seminara w Praze. Njestudowaše pak teologiju, ale rozsudźi so za wukubłanje na hajnika a dźěłaše jako tajki w kónčinach nad Rynom. Hižo w tutym času spisa Lorenc někotre mjeńše literarne dźěła za „Kwětki“ a za časopis „Łužica“, w kotrymž wozjewi tež 1898 wjetšu wuměłstwowu bajku „Wostašan“ a stawizniske powědančko „Serbscy rjekojo“ (1900 a 1922). 1920 nawróći so do Łužicy, zasydli so do Běłeje Wody a po tym do Slepoho, hdźež kupi sej rězak.